шчыт тарча en de шчыта трымальнік шчыта трымальнік дэвіз або en клейнод бурэлет намёт шлем прылбіца карона en pl гербавы

шчыт (тарча)

^[en] + ^[de]

шчыта-
трымальнік

дэвіз (або ^[en])

клейнод

бурэлет →

← намёт

шлем
(прылбіца)

карона

^[en]

^[pl]

гербавыя →
фігуры

дэвіз (або ^[en])

Элементы герба

Клейнод, або кляйнот, таксама наверша — элемент герба, верхняя частка прылбіцы.

Кейнод ўяўляе сабой упрыгажэнне, якое размяшчаецца на прылбіцы, над каронай і нярэдка паўтарае альбо яе элемент. У якасці клейнода могуць таксама ўжывацца птушыныя крылы, , дэталі ўзбраення, жывёлы, страусавае альбо паўлінавае пер'е і іншыя рэчы. Клейнод з'яўляўся сродкам асобы, бо нават тыя, хто знаходзіўся ў блізкім сваяцтве і мелі аднолькавыя гербавыя выявы, мелі розныя клейноды.

Тэрмін

Для апісання геральдычных выяў на прылбіцы ў беларускай геральдыцы выкарыстоўваецца некалькі тэрмінаў: «нашлемнік», «наверша», «навершнік» і «грэбень». На думку геральдыста Аляксея Шаланды найбольш удалым і абгрунтаваным з'яўляецца тэрмін «кляйнот», які трапіў у беларускую мову з польскай («klejnot»), куды, у сваю чаргу, прыйшоў з нямецкай («kleinot»). Спачатку слова мела значэнне каштоўнасці, дарагой і багата аздобленай рэчы, на якіх (пярсцёнкаў, сыгнетах, пячатках, і г.д.) часта змяшчаліся гербы ўладальнікаў, што спрыяла пераносу сэнсу гэтага слова на іх.

Яшчэ ў першай палове XVIII ст. геральдыст князь Ю. А. Ябланоўскі не ўжываў тэрмін «кляйнот», а выкарыстоўваў словазлучэнне «знакі на гелме». Толькі ў XIX — пачатку XX ст. кляйнот (кляйнод) стаў атаясамляцца з нашлемнікам.

Зноскі

Герб. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).
Цітоў А. К. Геральдыка Беларусі. — Мн.: МФЦП, 2010.— 144 с.: іл. ISBN 978-985-454-500-4.
Аляксей Шаланда. Таямнічы свет беларускіх гербаў: Шляхецкая геральдыка Вялікага княства Літоўскага. — Мінск: Янушкевіч. — 220 с., [12] л. іл. с. — ISBN 978-985-90346-1-9.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Клейнод

[БЭ-1] Герб. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).

[Цітоў-2] Цітоў А. К. Геральдыка Беларусі. — Мн.: МФЦП, 2010.— 144 с.: іл. ISBN 978-985-454-500-4.

[ТС-3] Аляксей Шаланда. Таямнічы свет беларускіх гербаў: Шляхецкая геральдыка Вялікага княства Літоўскага. — Мінск: Янушкевіч. — 220 с., [12] л. іл. с. — ISBN 978-985-90346-1-9.