Студзень

Артыкул пра каляндарны месяц. Пра страву, застылы булён з мясам гл. Квашаніна.

Сту́дзень — першы месяц Грыгарыянскага календара і дзясяты месяц . Складаецца з 31 дня.

← студзень →
п	а	с	ч	п	с	н
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31
2025

Назва

Іахім фон Зандрарт, Студзень, 1642

У старабеларускай мове месяц назваўся стычень, пры гэтым славянская назва выкарыстоўвалася побач з лацінскай формай генвар. У выданнях Францыска Скарыны даецца народная назва студзеня — стычень, таксама яна ўпамінаецца ў «Храналогіі» Андрэя Рымшы (1581). Слова студень выкарыстоўвалася ў старабеларускіх тэкстах у значэнні «холад».

Назва, ужываная ў сучаснай беларускай літаратурнай мове, узнікла ў асяроддзі газеты «Наша ніва» і набыла больш-менш канчатковую форму ў 1912 годзе, калі ў календары «Нашай нівы» былі пададзены прапанаваныя назвы месяцаў з тлумачэннямі. Паслядоўна ў «Нашай ніве» ўжываліся варыянты назвы: у 1907 — январ (стычань), у 1908 — стычань, у 1909 — январ, у 1910—1912 — студзень (январ); далей — студзень («бо дужа сцюдзёна»).

Крыніцы

1. Гістарычны слоўнік беларускай мовы 2013, с. 28.
2. Скарына Ф. Творы:…
3. Андрей Рымша. [Хронология]…
4. Гістарычны слоўнік беларускай мовы 2013, с. 14.
5. Гісторыя беларускай літаратурнай мовы, Т.2.

Літаратура

• Андрей Рымша. [Хронология] (1581) // Транслитерация О. Лицкевича по факсимиле в изд.: Запаско Я. П. Мистецька спадщина Івана Федорова. Львів, 1974. — С. 33, 36.
• Гістарычны слоўнік беларускай мовы / пад рэд. А. М. Булыкі. — Мінск, 2013. — Т. 33.
• Гісторыя беларускай літаратурнай мовы. У 2 т. Т. 2. — Мн., 1967. — С. 138, 139
• Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. . — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.
• Сту́дзень // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 219. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).