Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Гіпарх (каля 190, Нікея—125 д.н.э.) — старажытнагрэчаскі навуковец, адзін з пачынальнікаў астраноміі. Жыў і працаваў у Александрыі.
| Гіпарх | |
|---|---|
| стар.-грэч.: Ίππαρχος | |
 | |
| Дата нараджэння | каля 190 да н.э. |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | каля 120 да н.э. |
| Месца смерці |
|
| Грамадзянства |
|
| Род дзейнасці | астраном, матэматык, географ |
| Навуковая сфера | астраномія |
| Узнагароды | International Space Hall of Fame[d] (2004) |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Адзін з першых, хто пачаў карыстацца ў астраноміі метадамі сферычнай трыганаметрыі. Павысіў дакладнасць назіранняў, выкарыстаўшы крыж з ніцей у (секстантах і ) для нацэльвання на свяціла.
Увёў геаграфічныя каардынаты — шырату і даўгату, і яго можна лічыць заснавальнікам .
Склаў вялікі на той час каталог пазіцый 850 зорак, падзяліў зоркі паводле бляску на 6 ступеней (зорных велічынь).
Лічыў Зямлю нерухомай, а ў тлумачэнні руху планет следаваў .
Стварыў першыя матэматычныя тэорыі бачнага руху Сонца і Месяца, і тэорыі . Склаў табліцы пазіцый Сонца і Месяца, якія дазвалялі прадказваць моманты зацьменняў з дакладнасцю да 1—2 гадз.
Правільна вызначыў памеры Месяца і яго адлегласць ад Зямлі. На аснове назіранняў сваіх папярэднікаў і сваіх уласных вызначыў працягласць сонечнага года з дакладнасцю да 6 хв.
Крыніцы
- MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
Спасылкі
- Hipparchus of Rhodes (The MacTutor History of Mathematics archive) Архівавана 23 кастрычніка 2007.
- Stern D. P. The Moon's Distance by Hipparchus
- Біяграфія Гіпарха на сайце Кембрыджскага ўніверсітэта
- Duke D. Articles on the history of ancient astronomy Архівавана 6 лютага 2007.
- Rawlins D. Ancient Star Catalog
- Ulansey D. Hipparchus's understanding of the precession
- Josée Sert Hipparchus and the precession of the equinoxes Архівавана 30 красавіка 2008.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Giparh kalya 190 Nikeya 125 d n e starazhytnagrechaski navukovec adzin z pachynalnikay astranomii Zhyy i pracavay u Aleksandryi Giparhstar grech IpparxosData naradzhennya kalya 190 da n e Mesca naradzhennya Nikeya d VifiniyaData smerci kalya 120 da n e Mesca smerci merk Rodas Starazhytnaya GrecyyaGramadzyanstva Pergamskae carstvaRod dzejnasci astranom matematyk geografNavukovaya sfera astranomiyaUznagarody International Space Hall of Fame d 2004 Medyyafajly na Vikishovishchy Adzin z pershyh hto pachay karystacca y astranomii metadami sferychnaj tryganametryi Pavysiy dakladnasc nazirannyay vykarystayshy kryzh z nicej u sekstantah i dlya nacelvannya na svyacila Uvyoy geagrafichnyya kaardynaty shyratu i daygatu i yago mozhna lichyc zasnavalnikam Sklay vyaliki na toj chas katalog pazicyj 850 zorak padzyaliy zorki pavodle blyasku na 6 stupenej zornyh velichyn Lichyy Zyamlyu neruhomaj a y tlumachenni ruhu planet sledavay Stvaryy pershyya matematychnyya teoryi bachnaga ruhu Sonca i Mesyaca i teoryi Sklay tablicy pazicyj Sonca i Mesyaca yakiya dazvalyali pradkazvac momanty zacmennyay z dakladnascyu da 1 2 gadz Pravilna vyznachyy pamery Mesyaca i yago adleglasc ad Zyamli Na asnove nazirannyay svaih papyarednikay i svaih ulasnyh vyznachyy pracyaglasc sonechnaga goda z dakladnascyu da 6 hv KrynicyMacTutor History of Mathematics archive 1994 lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt SpasylkiHipparchus of Rhodes The MacTutor History of Mathematics archive Arhivavana 23 kastrychnika 2007 Stern D P The Moon s Distance by Hipparchus Biyagrafiya Giparha na sajce Kembrydzhskaga yniversiteta Duke D Articles on the history of ancient astronomy Arhivavana 6 lyutaga 2007 Rawlins D Ancient Star Catalog Ulansey D Hipparchus s understanding of the precession Josee Sert Hipparchus and the precession of the equinoxes Arhivavana 30 krasavika 2008