Метанол

Метано́л, меты́лавы спірт, карбінол, драўнінны спірт — прасцейшы прадстаўнік аліфатычных насычаных аднаатамных спіртоў, CH₃OH. Упершыню атрыманы Ж. Дзюма и Э. Пеліго.

Метанол
Агульныя
Хім. формула	CH₄O
Фізічныя ўласцівасці
Адн. малек. маса	32,04 а. а. м.
Шчыльнасць	0,7928 г/см³
Тэрмічныя ўласцівасці
Тэмпература плаўлення	−97,88 °C
Тэмпература кіпення	64,509 °C
Класіфікацыя
	67-56-1
PubChem	887
	200-659-6
	CO
	PC1400000
ChemSpider	864

Бясколерная лёгкарухомая вадкасць з характэрным пахам, падобным да паху этылавага спірту. Малекулярная маса 32,04 а. а. м. Змешваецца з вадой і арганічнымі растваральнікамі, раствараецца ў хлараформе. Тэмпература плаўлення −97,88 °C. Тэмпература кіпення 64,509 °C. Шчыльнасць 0,7928 г/см³ (пры 20 °C). У прыродзе амаль не сустракаецца у свабодным стане.

Атрыманне

Раней метылавы спірт атрымлівалі метадам сухой перагонкі драўніны. У сучаснасці яго атрымліваюць некалькім хімічнымі метадамі. Асноўным з'яўляецца сінтэз з сумесі аксіду вугляроду(II) (CO) і вадароду ў прысутнасці каталізатараў ZnO, Cr₂O₃ пры тэмпературы 400 °C і ціску 2·10⁷—3·10⁷Па.

CO + 2 H₂ → CH₃OH

Рэакцыю могуць паскорыць такія каталізатары, як аксід медзі, цынку альбо хрому.

Выкарыстанне

Метанол выкарыстоўваецца ў прамысловасці ў складзе антыфрызаў, растваральнікаў і фарбаў, у якасці паліва і зыходнай сыравіны ў працэсах атрымання фармальдэгіду, і інш.

Шкоднае ўздзеянне

Метанол з'яўляецца вельмі атрутным рэчывам. Пашкоджвае нервовую і сасудзістую сістэму. У дозах 4—15мл выклікае слепату і цяжкае атручэнне арганізма чалавека. Смяротная доза для чалавека складае 30—100 мл.

Зноскі

1. Артыкул на сайце ХиМиК.ру (руск.)
2. Крамаренко В. Ф. Токсикологическая химия на сайце ХиМиК.ру (руск.)
3. Pentti Mälkönen: Orgaaninen kemia, s. 83. Otava, 1979. 951-1-05378-7.

Літаратура

• Хімічны слоўнік навучэнца: Дапаможнік для вучняў / Б. Н. Качаргін, В. М. Макарэўскі, Л. Я. Гарнастаева, В. С. Аранская. — Мн.: Народная асвета, 2003. — С. 155. — 287 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-12-0621-8.
• Метиловый спирт // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• Артыкул на сайце ХиМиК.ру (руск.)
• Крамаренко В. Ф. Токсикологическая химия на сайце ХиМиК.ру (руск.)
• Мини-справочник по химическим веществам на сайце ХиМиК.ру (руск.)
• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Метанол