Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Гук — фізічная з'ява, што выклікаецца вагальнымі рухамі часціц асяроддзя, звычайна паветра, якую мы ўспрымаем слыхам. Механічныя вібрацыі, асацыяваныя з гукам, могуць распаўсюджвацца ва ўсіх формах рэчыва: газах, вадкасцях, цвёрдых целах і ў плазме. Гук не можа ісці праз вакуум. Лічыцца, што чалавечы слых успрымае гукі з частатой паміж 16 Гц і 20 кГц. Верхняя мяжа звычайна змяншаецца з узростам.
Распаўсюджанне гуку ў асяроддзі носіць характар пругкіх хваль. Як і ўсякая хваля, гук характарызуецца амплітудай і частатой. Вывучэннем гуку займаецца навука акустыка.
Асноўныя характарыстыкі гуку
Частотны дыяпазон
Фізічнае паняцце «гук» ахоплівае як чутныя, так і нячутныя гукі. Гук з частатой ніжэй 16 Гц завуць інфрагукам, вышэй 20 кГц — ультрагукам; самыя высокачастотныя пругкія хвалі ў дыяпазоне ад 109 да 1012−1013 Гц адносяць да . Вобласць інфрагукавых частот знізу практычна не абмежавана — у прыродзе сустракаюцца інфрагукавыя ваганні з частатой у дзясятыя і сотыя дзелі герца. Частотны дыяпазон гіпергукавых хваль зверху абмяжоўваецца фізічнымі фактарамі: даўжыня пругкай хвалі павінна быць значна большай за даўжыню свабоднага прабегу малекул у газах і больш міжатамнай адлегласці ў вадкасці і ў цвёрдых целах. Таму ў паветры не можа распаўсюджвацца гіпергук з частатой 109 Гц і вышэй, а ў цвёрдых целах — з частатой больш за 1012—1013 Гц.
Спектр
Важнай характарыстыкай гуку з’яўляецца яго спектр, які атрымліваецца ў выніку раскладання гуку на простыя гарманічныя ваганні (т.зв. частотны аналіз гуку). Спектр бывае суцэльны, калі энергія гукавых ваганняў бесперапынна размеркавана ў некаторай вобласці частот, і лінейчаты, калі маецца сукупнасць дыскрэтных частотных складнікаў. Гук з суцэльным спектрам успрымаецца як шум (напр. шолах дрэў пад ветрам). Лінейчаты спектр з кратнымі частотамі характэрны для музычных гукаў; асноўная частата вызначае пры гэтым успрыманую на слых вышыню гуку, а набор гарманічных складнікаў — тэмбр гуку.
Скорасць гуку
Распаўсюджанне гукавых хваль у асяроддзі характарызуецца скорасцю гуку. У газападобным і вадкім асяроддзі распаўсюджваюцца падоўжныя гукавыя хвалі (кірунак вагальнага руху часціц супадае з кірункам распаўсюджання хвалі), скорасць якіх вызначаецца сціскальнасцю асяроддзя і яго шчыльнасцю. Скорасць гуку ў сухім паветры пры тэмпературы 0 °С складае 330 м/сек, у прэснай вадзе пры 17 °C — 1430 м/сек. У цвёрдых целах, акрамя падоўжных, могуць распаўсюджвацца папярочныя хвалі, з кірункам ваганняў, перпендыкулярным кірунку распаўсюджання хвалі, а таксама паверхневыя хвалі. Для большасці металаў скорасць падоўжных хваль ляжыць у межах ад 4000 м/сек да 7000 м/сек, а папярочных — ад 2000 м/сек да 3500 м/сек.
Практычнае выкарыстанне гуку
З даўніх часоў гук служыць сродкам сувязі і сігналізацыі. Вывучэнне яго характарыстык дазваляе распрацоўваць больш дасканалыя сістэмы перадачы інфармацыі, павялічыць адлегласць дзеяння сістэм сігналізацыі. Гукавыя хвалі з'яўляюцца практычна адзіным відам сігналаў, якія распаўсюджваюцца ў водным асяроддзі, дзе яны з'яўляюцца сродкам падводнай сувязі, навігацыі, лакацыі (гл. Гідраакустыка). Нізкачастотны гук служыць сродкам даследавання зямной кары. Практычнае ўжыванне ультрагуку стварыла цэлую галіну сучаснай тэхнікі — ультрагукавую тэхніку. Ультрагук ужываецца як для кантрольна-вымяральных мэт (у прыватнасці, у дэфектаскапіі), так і для актыўнага ўздзеяння на рэчыва (ультрагукавая ачыстка, механічная апрацоўка, зварка і да т. п.). Высокачастотныя гукавыя хвалі, і асабліва гіпергук, з'яўляюцца важным сродкам даследаванняў у фізіцы цвёрдага цела.
Гл. таксама
- Lo-Fi
- Дысторшн
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Guk fizichnaya z yava shto vyklikaecca vagalnymi ruhami chascic asyaroddzya zvychajna pavetra yakuyu my ysprymaem slyham Mehanichnyya vibracyi asacyyavanyya z gukam moguc raspaysyudzhvacca va ysih formah rechyva gazah vadkascyah cvyordyh celah i y plazme Guk ne mozha isci praz vakuum Lichycca shto chalavechy slyh usprymae guki z chastatoj pamizh 16 Gc i 20 kGc Verhnyaya myazha zvychajna zmyanshaecca z uzrostam Reaktyyny samalyot F A 18 yaki peraadolvae gukavy bar er Belae voblaka scisnutyya kropli vady yakiya yak lichycca uznikayuc ad znizhennya cisku pavetra vakol samalyota Raspaysyudzhanne guku y asyaroddzi nosic haraktar prugkih hval Yak i ysyakaya hvalya guk haraktaryzuecca amplitudaj i chastatoj Vyvuchennem guku zajmaecca navuka akustyka Asnoynyya haraktarystyki gukuChastotny dyyapazon Fizichnae panyacce guk ahoplivae yak chutnyya tak i nyachutnyya guki Guk z chastatoj nizhej 16 Gc zavuc infragukam vyshej 20 kGc ultragukam samyya vysokachastotnyya prugkiya hvali y dyyapazone ad 109 da 1012 1013 Gc adnosyac da Voblasc infragukavyh chastot znizu praktychna ne abmezhavana u pryrodze sustrakayucca infragukavyya vaganni z chastatoj u dzyasyatyya i sotyya dzeli gerca Chastotny dyyapazon gipergukavyh hval zverhu abmyazhoyvaecca fizichnymi faktarami dayzhynya prugkaj hvali pavinna byc znachna bolshaj za dayzhynyu svabodnaga prabegu malekul u gazah i bolsh mizhatamnaj adleglasci y vadkasci i y cvyordyh celah Tamu y pavetry ne mozha raspaysyudzhvacca giperguk z chastatoj 109 Gc i vyshej a y cvyordyh celah z chastatoj bolsh za 1012 1013 Gc Spektr Vazhnaj haraktarystykaj guku z yaylyaecca yago spektr yaki atrymlivaecca y vyniku raskladannya guku na prostyya garmanichnyya vaganni t zv chastotny analiz guku Spektr byvae sucelny kali energiya gukavyh vagannyay besperapynna razmerkavana y nekatoraj voblasci chastot i linejchaty kali maecca sukupnasc dyskretnyh chastotnyh skladnikay Guk z sucelnym spektram usprymaecca yak shum napr sholah drey pad vetram Linejchaty spektr z kratnymi chastotami harakterny dlya muzychnyh gukay asnoynaya chastata vyznachae pry getym usprymanuyu na slyh vyshynyu guku a nabor garmanichnyh skladnikay tembr guku Skorasc guku Asnoyny artykul Skorasc guku Raspaysyudzhanne gukavyh hval u asyaroddzi haraktaryzuecca skorascyu guku U gazapadobnym i vadkim asyaroddzi raspaysyudzhvayucca padoyzhnyya gukavyya hvali kirunak vagalnaga ruhu chascic supadae z kirunkam raspaysyudzhannya hvali skorasc yakih vyznachaecca sciskalnascyu asyaroddzya i yago shchylnascyu Skorasc guku y suhim pavetry pry temperatury 0 S skladae 330 m sek u presnaj vadze pry 17 C 1430 m sek U cvyordyh celah akramya padoyzhnyh moguc raspaysyudzhvacca papyarochnyya hvali z kirunkam vagannyay perpendykulyarnym kirunku raspaysyudzhannya hvali a taksama paverhnevyya hvali Dlya bolshasci metalay skorasc padoyzhnyh hval lyazhyc u mezhah ad 4000 m sek da 7000 m sek a papyarochnyh ad 2000 m sek da 3500 m sek Praktychnae vykarystanne gukuZ daynih chasoy guk sluzhyc srodkam suvyazi i signalizacyi Vyvuchenne yago haraktarystyk dazvalyae raspracoyvac bolsh daskanalyya sistemy peradachy infarmacyi pavyalichyc adleglasc dzeyannya sistem signalizacyi Gukavyya hvali z yaylyayucca praktychna adzinym vidam signalay yakiya raspaysyudzhvayucca y vodnym asyaroddzi dze yany z yaylyayucca srodkam padvodnaj suvyazi navigacyi lakacyi gl Gidraakustyka Nizkachastotny guk sluzhyc srodkam dasledavannya zyamnoj kary Praktychnae yzhyvanne ultraguku stvaryla celuyu galinu suchasnaj tehniki ultragukavuyu tehniku Ultraguk uzhyvaecca yak dlya kantrolna vymyaralnyh met u pryvatnasci u defektaskapii tak i dlya aktyynaga yzdzeyannya na rechyva ultragukavaya achystka mehanichnaya apracoyka zvarka i da t p Vysokachastotnyya gukavyya hvali i asabliva giperguk z yaylyayucca vazhnym srodkam dasledavannyay u fizicy cvyordaga cela Gl taksamaLo Fi Dystorshn