Калабарацыянізм фр collabaration супрацоўніцтва усвядомленае добраахвотнае і наўмыснае супрацоўніцтва з ворагам у яго ін

Калабарацыянізм (фр.: collabaration — супрацоўніцтва) — усвядомленае, добраахвотнае і наўмыснае супрацоўніцтва з ворагам, у яго інтарэсах і ў шкоду сваёй дзяржаве. У крымінальным заканадаўстве пераважнай большасці дзяржаў калабарацыянізм кваліфікуецца як злачынства супраць сваёй дзяржавы, звычайна трактуецца як дзяржаўная здрада. У некаторых краінах калабарацыянізм таксама прыраўняны ды разнавіднасці экстрэмізму, а асобы, якія ажыццявілі такую дзейнасць у як частку дзейнасці па дзяржаўным перавароце і знаходзіліся ва ўладзе працяглы час, падвяргаюцца вышэйшай меры пакарання або люстрацыі.

Да сучаснага калабарацыянізму звычайна адносяць новыя сілавыя структуры Ірака, сфармаваныя акупацыйнай адміністрацыяй міжнароднай кааліцыі на чале з ЗША, якія дзейнічалі ў гады Іракскай вайны 2003—2011 гадоў.

Калабарацыяністы падчас Другой сусветнай вайны

Асобы, палітычныя партыі, грамадскія рухі і арганізацыі на часова акупіраваных тэрыторыях падчас Другой сусветнай вайны, якія супрацоўнічалі з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі ў справе т. зв. будаўніцтва «Новай Еўропы». Да ліку калабарацыяністаў належалі А. Ф. Петэн, П. Лаваль (Францыя), В. Квіслінг, К. Гамсун (Нарвегія), А. Уласаў (Расія), Р. Астроўскі (Беларусь) і інш.

Савецкі ваенна-гістарычны слоўнік тлумачыць калабарацыю як здраду сваёй радзіме і пераход на шлях супрацоўніцтва з ворагам.

Беларускія калабарацыяністы ставілі мэтай стварэнне беларускага войска (Беларускі корпус самааховы, Беларуская краёвая абарона) і беларускай нацыянальнай дзяржавы пад пратэктаратам Германіі (Беларуская самапомач, Беларуская рада даверу). Становішча на франтах, разгортванне антынацысцкай барацьбы на акупаваных тэрыторыях вымушалі акупантаў пашыраць сацыяльную базу калабарацыі. У снежні 1943 года створана Беларуская цэнтральная рада, якая фактычна спыніла дзейнасць у чэрвені 1944 года.

Крыніцы

"Collaborationism", The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition (нявызн.).
Военно-исторический словарь. — М., 1985. — С. 340.

Літаратура

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 7: Застаўка — Кантата / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 7. — 604 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0130-3 (т. 7).
Літвін, А. Калабарацыяністы // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. / Беларуская Энцыклапедыя; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. Т. 4. Кадэты—Ляшчэня. — Мн.: БелЭн, 1997. — 432 с.: іл. — С. 14—15. — ISBN 985-11-0041-2.

[1] "Collaborationism", The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition (нявызн.).

[2] Военно-исторический словарь. — М., 1985. — С. 340.