Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Дыханне — асноўная форма ў чалавека, жывёл, раслін і многіх мікраарганізмаў. Пры дыханні багатыя хімічнай энергіяй рэчывы, якія належаць арганізму, акісляюцца да бедных энергіяй канчатковых прадуктаў (дыяксіду вугляроду і вады), выкарыстоўваючы для гэтага малекулярны кісларод.
Аэробныя арганізмы маюць патрэбу ў кіслародзе дзеля вызвалення энергіі праз дыханне, у выглядзе абмену рэчываў багатых на энергію, як глюкоза. Дыханне ёсць адзіны працэс, які дастаўляе кісларод туды, дзе ён патрэбны ў арганізме і выводзіць адтуль вуглякіслы газ. Яшчэ адзін важны працэс уключае ў сябе рух крыві па крывяноснай сістэме. Газаабмен адбываецца ў лёгачных альвеолах шляхам пасіўнай дыфузіі газаў паміж альвеалярных газам і крывёю ў лёгачных капіляраў. Пасля таго як гэтыя раствораныя газы з'явіліся ў крыві, сэрца іх пераносіць па ўсяму целу. Акрамя выдалення вуглякіслага газу, дыханне прыводзіць да страты вады з арганізма. У выдыханым паветры адносная вільготнасць складае 100%, паколькі вада дыфузуе праз вільготную паверхню дыхальных шляхоў і альвеолаў.
У раслін
Дыханне ўласціва ўсім органам, тканкам і клеткам расліны. Інтэнсіўнасць дыхання можна вызначыць, вымяраючы колькасць вуглякіслага газу, які выдаткоўваецца тканкамі, або вымяраючы кісларод, які паглынаецца імі. Больш інтэнсіўна дыхаюць маладыя, хуткарослыя органы і тканкі раслін. Найбольш актыўным з'яўляецца дыханне рэпрадуктыўных органаў, потым лісце. Слабей за ўсё дыхаюць сцёблы і карані. Расліны, якія здольныя існаваць у ценю, дыхаюць слабей за святлалюбных. Для высакагорных раслін, адаптаваных да паніжанага парцыяльнага ціску O2, характэрная падвышаная інтэнсіўнасць дыхання.
Гл.таксама
- Дыхальная сістэма
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дыханне- Малая медыцынская энцыклапедыя Архівавана 7 снежня 2009.
- Дыханне чалавека. BBC
- Дыханне чалавека. Britannica
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Dyhanne asnoynaya forma y chalaveka zhyvyol raslin i mnogih mikraarganizmay Pry dyhanni bagatyya himichnaj energiyaj rechyvy yakiya nalezhac arganizmu akislyayucca da bednyh energiyaj kanchatkovyh praduktay dyyaksidu vuglyarodu i vady vykarystoyvayuchy dlya getaga malekulyarny kislarod Dyhalnaya sistema chalaveka Aerobnyya arganizmy mayuc patrebu y kislarodze dzelya vyzvalennya energii praz dyhanne u vyglyadze abmenu rechyvay bagatyh na energiyu yak glyukoza Dyhanne yosc adziny praces yaki dastaylyae kislarod tudy dze yon patrebny y arganizme i vyvodzic adtul vuglyakisly gaz Yashche adzin vazhny praces uklyuchae y syabe ruh kryvi pa kryvyanosnaj sisteme Gazaabmen adbyvaecca y lyogachnyh alveolah shlyaham pasiynaj dyfuzii gazay pamizh alvealyarnyh gazam i kryvyoyu y lyogachnyh kapilyaray Paslya tago yak getyya rastvoranyya gazy z yavilisya y kryvi serca ih peranosic pa ysyamu celu Akramya vydalennya vuglyakislaga gazu dyhanne pryvodzic da straty vady z arganizma U vydyhanym pavetry adnosnaya vilgotnasc skladae 100 pakolki vada dyfuzue praz vilgotnuyu paverhnyu dyhalnyh shlyahoy i alveolay U raslinDyhanne ylasciva ysim organam tkankam i kletkam rasliny Intensiynasc dyhannya mozhna vyznachyc vymyarayuchy kolkasc vuglyakislaga gazu yaki vydatkoyvaecca tkankami abo vymyarayuchy kislarod yaki paglynaecca imi Bolsh intensiyna dyhayuc maladyya hutkaroslyya organy i tkanki raslin Najbolsh aktyynym z yaylyaecca dyhanne repraduktyynyh organay potym lisce Slabej za ysyo dyhayuc scyobly i karani Rasliny yakiya zdolnyya isnavac u cenyu dyhayuc slabej za svyatlalyubnyh Dlya vysakagornyh raslin adaptavanyh da panizhanaga parcyyalnaga cisku O2 harakternaya padvyshanaya intensiynasc dyhannya Gl taksamaDyhalnaya sistemaSpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Dyhanne Malaya medycynskaya encyklapedyya Arhivavana 7 snezhnya 2009 Dyhanne chalaveka BBC Dyhanne chalaveka Britannica