Саба́ка — млекакормячая жывёла сямейства сабачых. Існуюць сотні парод сабак, якія істотна адрозніваюцца адна ад адной.
Сабака свойскі | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Canis lupus familiaris Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сінонімы | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Асаблівасці біялогіі
Тыповыя драпежнікі, якія могуць праяўляць агрэсію. Маюць 42 зубы (12 разцоў, 4 клыкі, 26 карэнных), з іх найбольш развіты клыкі. Канечнасці пальцаходныя; на пярэдніх лапах па 5 пальцаў (адзін не кранаецца зямлі), на задніх па 4. Косці вызначаюцца адносна невялікай масай і высокай трываласцю.
Развіты слых, зрок, нюх. Добра бегаюць, скачуць, плаваюць. Мозг развіты. Дрэсіруюцца з разнастайнымі мэтамі.
Палавой спеласці самкі дасягаюнь у 7—8, самцы ў 10—12 месяцаў. Цяжарнасць 58—65 сутак. Нараджаюць 1—18 сляпых, глухіх, без зубоў шчанят. Жывуць 10—12 гадоў.
Прыручэнне
Паходзіць ад воўка, прыручаны каля 10 тыс. гадоў да н.э. Вядома каля 400 сучасных парод, якія адрозніваюцца памерамі, экстэр'ерам, паводзінамі. Напрыклад, вышыня ў карку можа вагацца ад некалькіх сантыметраў (чыхуахуа) да амаль метра (ірландскі воўкадаў, дог), колер — ад белага да чорнага, уключна руды, шэры, карычневы, у вялікай разнастайнасці адценняў. Падзяляюцца на 3 асноўныя групы: дэкаратыўна-пакаёвыя сабакі, паляўнічыя сабакі, службовыя сабакі.
Пароды свойскіх сабак
- Аляскінскі маламут
- Англійскі сетэр
- Балонкі
- Бігль
- Бультэр’ер
- Грэнландскі сабака
- Ісландскі сабака
- Ньюфаўндленд
- Нямецкая аўчарка
- Нямецкі баксёр
- Сенбернар
- Сібірскі хаскі
- Спаніэлі
- Такса
- Ханаанскі сабака
- Чыхуахуа
- Шарпей
- Шатландскі сетэр
Сабакагадоўля
Сабакагадоўля — развядзенне сабак свойскіх культурных парод. Вылучаюць службовую (для вартаўнічай, пагранічнай, ездавой, пастухоўскай і інш. службаў), паляўнічую (спартыўнае і прамысловае паляванне), дэкаратыўна-пакаёвую сабакагадоўлю. Тэарэтычная аснова сабакагадоўлі — .
Пры селекцыйнай рабоце сабак ацэньваюць і адбіраюць па канстытуцыі, экстэр'еры, рабочых і псіхічных якасцях і інш. Службовых і паляўнічых сабак гадуюць у спец.ыяльных гаспадарках, а таксама сабакаводы-аматары. Утрыманне сабак у гарадах і пасёлках гарадскога тыпу рэгламентуецца абавязковай рэгістрацыяй, правіламі ўтрымання ў жылых памяшканнях і выгулу, тэрмінамі прышчэпак і інш. Праводзяцца выстаўкі сабак.
Гл. таксама
- Дынга
Зноскі
- Систематика и синонимия (англ.). BioLib. Праверана 28 студзеня 2011.
Літаратура
- Біялогія: вучэб. дапам. для 8-га кл. агульнаадукац. устаноў з беларус. мовай навучання / Л. В. Камлюк, А. С. Шалапёнак; пер. з рус. мовы Г. І. Кулеш. — 3-е выд., дап. — Мінск: Нар. асвета, 2010. — 222 с.: іл. ISBN 978-985-03-1367-6.
- Сабака свойскі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 45. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
- Сабакагадоўля // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 45. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
- Энцыклапедыя сельскага гаспадара / Рэдкал М. А. Ткачоў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелЭн, 1993. — 736 с.: іл. ISBN 3-85700-079-3
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Saba ka mlekakormyachaya zhyvyola syamejstva sabachyh Isnuyuc sotni parod sabak yakiya istotna adroznivayucca adna ad adnoj Sabaka svojskiNavukovaya klasifikacyyapramezhnyya rangi Damen EykaryyotyCarstva ZhyvyolyPadcarstva EymetazoiBez rangu Dvuhbakova simetrychnyyaBez rangu DrugasnarotyyaTyp HordavyyaPadtyp PazvanochnyyaInfratyp SkivichnarotyyaNadklas ChacveranogiyaKlas MlekakormyachyyaPadklas ZvyaryInfraklas PlacentarnyyaNadatrad Atrad DrapezhnyyaPadatrad SabakapadobnyyaInfraatrad CanoideaSyamejstva SabachyyaRod Vid Voyk Padvid Sabaka svojskiMizhnarodnaya navukovaya nazvaCanis lupus familiaris Linnaeus 1758SinonimyCanis familiaris Linnaeus 1758 Canis lupus f familiaris Canis lupus pallipes f familiarisSistematyka na VikividahVyyavy na VikishovishchyITIS 726821NCBI 9615EOL 1228387Asablivasci biyalogiiTypovyya drapezhniki yakiya moguc prayaylyac agresiyu Mayuc 42 zuby 12 razcoy 4 klyki 26 karennyh z ih najbolsh razvity klyki Kanechnasci palcahodnyya na pyarednih lapah pa 5 palcay adzin ne kranaecca zyamli na zadnih pa 4 Kosci vyznachayucca adnosna nevyalikaj masaj i vysokaj tryvalascyu Razvity slyh zrok nyuh Dobra begayuc skachuc plavayuc Mozg razvity Dresiruyucca z raznastajnymi metami Palavoj spelasci samki dasyagayun u 7 8 samcy y 10 12 mesyacay Cyazharnasc 58 65 sutak Naradzhayuc 1 18 slyapyh gluhih bez zuboy shchanyat Zhyvuc 10 12 gadoy PryruchennePahodzic ad voyka pryruchany kalya 10 tys gadoy da n e Vyadoma kalya 400 suchasnyh parod yakiya adroznivayucca pamerami ekster eram pavodzinami Napryklad vyshynya y karku mozha vagacca ad nekalkih santymetray chyhuahua da amal metra irlandski voykaday dog koler ad belaga da chornaga uklyuchna rudy shery karychnevy u vyalikaj raznastajnasci adcennyay Padzyalyayucca na 3 asnoynyya grupy dekaratyyna pakayovyya sabaki palyaynichyya sabaki sluzhbovyya sabaki Parody svojskih sabakAlyaskinski malamut Anglijski seter Balonki Bigl Bulter er Grenlandski sabaka Islandski sabaka Nyufayndlend Nyameckaya aycharka Nyamecki baksyor Senbernar Sibirski haski Spanieli Taksa Hanaanski sabaka Chyhuahua Sharpej Shatlandski seterSabakagadoylyaSabakagadoylya razvyadzenne sabak svojskih kulturnyh parod Vyluchayuc sluzhbovuyu dlya vartaynichaj pagranichnaj ezdavoj pastuhoyskaj i insh sluzhbay palyaynichuyu spartyynae i pramyslovae palyavanne dekaratyyna pakayovuyu sabakagadoylyu Tearetychnaya asnova sabakagadoyli Pry selekcyjnaj raboce sabak acenvayuc i adbirayuc pa kanstytucyi ekster ery rabochyh i psihichnyh yakascyah i insh Sluzhbovyh i palyaynichyh sabak gaduyuc u spec yyalnyh gaspadarkah a taksama sabakavody amatary Utrymanne sabak u garadah i pasyolkah garadskoga typu reglamentuecca abavyazkovaj registracyyaj pravilami ytrymannya y zhylyh pamyashkannyah i vygulu terminami pryshchepak i insh Pravodzyacca vystayki sabak Gl taksamaDyngaZnoskiSistematika i sinonimiya angl BioLib Praverana 28 studzenya 2011 LitaraturaBiyalogiya vucheb dapam dlya 8 ga kl agulnaadukac ustanoy z belarus movaj navuchannya L V Kamlyuk A S Shalapyonak per z rus movy G I Kulesh 3 e vyd dap Minsk Nar asveta 2010 222 s il ISBN 978 985 03 1367 6 Sabaka svojski Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 14 Rele Slayavina Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2002 T 14 S 45 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0238 5 t 14 Sabakagadoylya Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 14 Rele Slayavina Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2002 T 14 S 45 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0238 5 t 14 Encyklapedyya selskaga gaspadara Redkal M A Tkachoy gal red i insh Mn BelEn 1993 736 s il ISBN 3 85700 079 3