Azərbaycanca
Türkçe
Але́і — вадкія тлушчы, атрыманыя з пладоў і насення розных раслін.
Складаюцца на 95—97% з сумесі трыгліцэрыдаў (поўных эфіраў гліцэрыны) вышэйшых насычаных і ненасычаных тлустых кіслот, пераважна С16 і С18, і свабодных тлустых кіслот, фасфатыдаў, воску, токаферолаў, вітамінаў, пігментаў і інш. Не маюць у сабе халестэрыну. У залежнасці ад саставу тлустых кіслот падзяляюцца на высыхальныя (ільняны алей, канапляны алей, тунгавы алей), паўвысыхальныя (соевы алей і макавы алей) і невысыхальныя (какосавы алей, пальмавы алей).
Алеі — вадкія, мазепадобныя ці цвёрдыя афарбаваныя рэчывы, некаторыя з іх таксічныя. Палімерызуюцца пры t=250—300 °С ці пад уздзеяннем кіслароду паветра (паглынаюць да 30%, чым тлумачыцца «прагарканне» алею). Атрымліваюць са здробненага насення, мякаці пладоў алейных раслін, у т.л. алейных культур, прасаваннем ці экстрагаваннем арганічнымі растваральнікамі з ачысткай, адстойваннем, фільтрацыяй, апрацоўкай вадой (гідратацыя), растворамі шчолачаў (рафінацыя), адсарбентамі ці глінамі (адбельванне), вадзяной парай ці вакуумам (дэзадарацыя).
Падзяляюцца на сырыя, рафінаваныя і нерафінаваныя.
Выкарыстоўваюцца як харчовыя прадукты, для прыгатавання кансерваў, маянэзаў, гідрыраваныя алеі — для маргарынаў; у вытворчасці гліцэрыны, тлустых кіслот, алейных лакаў і фарбаў, мазяў, касметычных сродкаў.
Літаратура
- Алеі // БЭ ў 18 т. Т. 1. Мн., 1996.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Алеі
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Alej Ale i vadkiya tlushchy atrymanyya z pladoy i nasennya roznyh raslin Arahisavy alejAliykavy alej Skladayucca na 95 97 z sumesi trygliceryday poynyh efiray gliceryny vyshejshyh nasychanyh i nenasychanyh tlustyh kislot peravazhna S16 i S18 i svabodnyh tlustyh kislot fasfatyday vosku tokaferolay vitaminay pigmentay i insh Ne mayuc u sabe halesterynu U zalezhnasci ad sastavu tlustyh kislot padzyalyayucca na vysyhalnyya ilnyany alej kanaplyany alej tungavy alej payvysyhalnyya soevy alej i makavy alej i nevysyhalnyya kakosavy alej palmavy alej Alei vadkiya mazepadobnyya ci cvyordyya afarbavanyya rechyvy nekatoryya z ih taksichnyya Palimeryzuyucca pry t 250 300 S ci pad uzdzeyannem kislarodu pavetra paglynayuc da 30 chym tlumachycca pragarkanne aleyu Atrymlivayuc sa zdrobnenaga nasennya myakaci pladoy alejnyh raslin u t l alejnyh kultur prasavannem ci ekstragavannem arganichnymi rastvaralnikami z achystkaj adstojvannem filtracyyaj apracoykaj vadoj gidratacyya rastvorami shcholachay rafinacyya adsarbentami ci glinami adbelvanne vadzyanoj paraj ci vakuumam dezadaracyya Padzyalyayucca na syryya rafinavanyya i nerafinavanyya Vykarystoyvayucca yak harchovyya pradukty dlya prygatavannya kanservay mayanezay gidryravanyya alei dlya margarynay u vytvorchasci gliceryny tlustyh kislot alejnyh lakay i farbay mazyay kasmetychnyh srodkay LitaraturaAlei BE y 18 t T 1 Mn 1996 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Alei