Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Лістапад — біялагічны працэс скідання лістоты раслінамі.
Ва ўмовах умеранага клімату зімой шматлікім раслінам не хапае вады. Вада ў замерзлым грунце знаходзіцца ў стане лёду і не можа пранікаць у клеткі каранёў. У той жа час, выпарэнне з паверхні лісця не спыняецца (хоць яно, натуральна, зніжаецца, паколькі залежыць ад тэмпературы паветра). Калі б дрэвы і хмызнякі, а таксама і некаторыя травяністыя расліны не скідалі лістоту, яны б засыхалі.
У субтрапічнай зоне назіраецца падобная з'ява. Прычынай з'яўляецца штогадовая засуха.
У раенах з халодным кліматам лістапад адсутнічае, паколькі ў такіх умовах лістападныя дрэвы не могуць існаваць, а могуць існаваць (да вызначанай мяжы) толькі іглічныя дрэвы. Скід ігліцы ж ідзе павольна і паступова (за выключэннем лістоўніц).
Хвойныя расліны, напрыклад, елка і хвоя, нашмат лепш пераносяць сухія перыяды, таму яны ў ўмераных зонах вечназялёныя. Колькасць вады, якая выпараецца лісцянымі пародамі, у 6-10 разоў перавышае колькасць вады, якая выпараецца хвойнымі. Гэта, з аднаго боку, звязана з меншай паверхняй выпарэння, з другога, — з адрозненнямі ў будове.
Бяроза у пераліку на 100 г лісця за лета выпарае каля 80 літраў вады, для хвоі гэтая лічба складае каля 9 літраў. Лістоўніца займае прамежкавае месца паміж лісцянымі і іглічнымі пародамі.
Другой прычынай скідання лісця з'яўляецца абарона ад механічных пашкоджанняў у зімовы перыяд ад масы прыліплага снегу.
Акрамя гэтага, лістапад ачышчае арганізм раслін ад шкодных рэчываў. Навукоўцы ўсталявалі, што лісце ўвосень утрымліваюць нашмат больш мінеральных рэчываў, чым вясной і летам. Гэта тлумачыць тую акалічнасць, што ў трапічнай зоне з аднастайным на працягу ўсяго года кліматам лістапад усё ж існуе. Там ен адбываецца не ў кароткія тэрміны, а размяркоўваецца на ўвесь год, і таму менш прыкметны.
Тэрміны сезоннага лістападу ў розных шыротах розныя. На шыраце сярэдняй паласы Расіі працэс актыўнага скідання лісця раслін пачынаецца ў другой палове верасня і завяршаецца ў асноўным да сярэдзіны кастрычніка.
Гл. таксама
- Колеры восеньскага лісця
- Дэфаліяцыя
- Лістападныя расліны
Літаратура
- Кожевников А. В. Листопад // Весна и осень в жизни растений. — М.: Изд-во МОИП, 1950. — 239 с.
Спасылкі
- Abscission and Tissue Падзел in Fossil and Extant Plants A link list. (Праверана 20 сакавіка 2012)(Праверана 20 сакавіка 2012)
- Листопад (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі Праверана 8 кастрычніка 2009 г.
- Листопад // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Listapad znachenni Listapad biyalagichny praces skidannya listoty raslinami R R Myasaeday Vosenskaya ranica 1893 Palatno alej 88 70 sm Dzyarzhaynaya Traccyakoyskaya galereya Maskva Va ymovah umeranaga klimatu zimoj shmatlikim raslinam ne hapae vady Vada y zamerzlym grunce znahodzicca y stane lyodu i ne mozha pranikac u kletki karanyoy U toj zha chas vyparenne z paverhni liscya ne spynyaecca hoc yano naturalna znizhaecca pakolki zalezhyc ad temperatury pavetra Kali b drevy i hmyznyaki a taksama i nekatoryya travyanistyya rasliny ne skidali listotu yany b zasyhali U subtrapichnaj zone naziraecca padobnaya z yava Prychynaj z yaylyaecca shtogadovaya zasuha U raenah z halodnym klimatam listapad adsutnichae pakolki y takih umovah listapadnyya drevy ne moguc isnavac a moguc isnavac da vyznachanaj myazhy tolki iglichnyya drevy Skid iglicy zh idze pavolna i pastupova za vyklyuchennem listoynic Hvojnyya rasliny napryklad elka i hvoya nashmat lepsh peranosyac suhiya peryyady tamu yany y ymeranyh zonah vechnazyalyonyya Kolkasc vady yakaya vyparaecca liscyanymi parodami u 6 10 razoy peravyshae kolkasc vady yakaya vyparaecca hvojnymi Geta z adnago boku zvyazana z menshaj paverhnyaj vyparennya z drugoga z adroznennyami y budove Byaroza u peraliku na 100 g liscya za leta vyparae kalya 80 litray vady dlya hvoi getaya lichba skladae kalya 9 litray Listoynica zajmae pramezhkavae mesca pamizh liscyanymi i iglichnymi parodami Drugoj prychynaj skidannya liscya z yaylyaecca abarona ad mehanichnyh pashkodzhannyay u zimovy peryyad ad masy pryliplaga snegu Akramya getaga listapad achyshchae arganizm raslin ad shkodnyh rechyvay Navukoycy ystalyavali shto lisce yvosen utrymlivayuc nashmat bolsh mineralnyh rechyvay chym vyasnoj i letam Geta tlumachyc tuyu akalichnasc shto y trapichnaj zone z adnastajnym na pracyagu ysyago goda klimatam listapad usyo zh isnue Tam en adbyvaecca ne y karotkiya terminy a razmyarkoyvaecca na yves god i tamu mensh prykmetny Terminy sezonnaga listapadu y roznyh shyrotah roznyya Na shyrace syarednyaj palasy Rasii praces aktyynaga skidannya liscya raslin pachynaecca y drugoj palove verasnya i zavyarshaecca y asnoynym da syaredziny kastrychnika Gl taksamaKolery vosenskaga liscya Defaliyacyya Listapadnyya raslinyLitaraturaKozhevnikov A V Listopad Vesna i osen v zhizni rastenij M Izd vo MOIP 1950 239 s SpasylkiAbscission and Tissue Padzel in Fossil and Extant Plants A link list Praverana 20 sakavika 2012 Praverana 20 sakavika 2012 Listopad rusk artykul z Vyalikaj saveckaj encyklapedyi Praverana 8 kastrychnika 2009 g Listopad Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop rusk SPb 1890 1907