Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Абра́з, іко́на — у хрысціянстве жывапісная або рэльефная выява божастваў, святых, рэлігійных сюжэтаў.
Вытокі ўшанавання абразоў можна вывесці з першабытнага фетышызму. Культ абразоў у хрысціянстве атрымаў шырокае распаўсюджанне з IV ст. У праваслаўі іконы з’яўляецца неабходным элементам рэлігійнага культу, што знайшло адлюстраванне ў іканапісе.
На беларускіх землях
Даследчыкі выказваюць думку, што самыя раннія абразы на тэрыторыі Беларусі (канец ст.; Полацк, Тураў), мабыць, візантыйскага паходжання (Еўфрасіння Полацкая атрымала абраз Маці Божай ад імператара ). У ХІ—ХV стст. працягваўся візантыйска-балканскі ўплыў («Маці Божа Замілаванне» з-пад Брэста, «Успенне» з Мінска). З XVI ст. фарміруецца беларуская іканапісная школа, абразы ствараюцца ў Брэсце, Гродна, Пінску, Магілёве, Віцебску, Полацку, Мінску, Вільні і інш. Абразы малявалі на дошках (часцей ліпавых), па клеямелавым грунце яечнай тэмперай з алейнымі фарбамі. Яркасць, адметнасць беларускага іканапісу — алтарныя абразы, якія спалучаюць рысы готыкі, рэнесансу, барока, а таксама узорыстасць, багатая і разнастайная арнаментоўка, разны раслінны арнамент фону, мажорнасць агульнага эмацыянальнага раду. З XVII ст. пачалі маляваць на палатне. У эпоху барока абразы аздабляліся так званымі «абкладамі» — накладнымі чаканенымі металічнымі рызамі. Уласна беларускі абраз знік пасля 1839 года, калі была ліквідавана царкоўная унія.
Гл. таксама
- Фератрон
Літаратура
- Культуралогія: Энцыкл. даведнік / Уклад. Э. Дубянецкі. — Мн.: БелЭн, 2003. ISBN 985-11-0277-6
- Завальнюк У. М. Энцыклапедычны слоўнік рэлігійнай лексікі беларускай мовы / У. М. Завальнюк, М. Р. Прыгодзіч, В. К. Раманцэвіч. — Мінск, Изд-во Гревцова, 2013. — 808 с. ISBN 978-985-6954-73-6.
- Пуцко, В. Г., Штыхаў, Г. В. Абразок / В. Г. Пуцко, Г. В. Штыхаў // Археалогія Беларусі: энцыклапедыя: у 2 т. / [склад. Ю. У. Каласоўскі; рэдкалегія: Т. У. Бялова (гал. рэд.) і інш.]. Т. 1: А ― К. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2009. — 492, [1] c. — С. 13. — ISBN 978-985-11-0353-5.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ікона
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Abra z iko na u hrysciyanstve zhyvapisnaya abo relefnaya vyyava bozhastvay svyatyh religijnyh syuzhetay Budslayski abraz Maci Bozhaj Vytoki yshanavannya abrazoy mozhna vyvesci z pershabytnaga fetyshyzmu Kult abrazoy u hrysciyanstve atrymay shyrokae raspaysyudzhanne z IV st U pravaslayi ikony z yaylyaecca neabhodnym elementam religijnaga kultu shto znajshlo adlyustravanne y ikanapise Na belaruskih zemlyahDasledchyki vykazvayuc dumku shto samyya ranniya abrazy na terytoryi Belarusi kanec st Polack Turay mabyc vizantyjskaga pahodzhannya Eyfrasinnya Polackaya atrymala abraz Maci Bozhaj ad imperatara U HI HV stst pracyagvaysya vizantyjska balkanski yplyy Maci Bozha Zamilavanne z pad Bresta Uspenne z Minska Z XVI st farmiruecca belaruskaya ikanapisnaya shkola abrazy stvarayucca y Bresce Grodna Pinsku Magilyove Vicebsku Polacku Minsku Vilni i insh Abrazy malyavali na doshkah chascej lipavyh pa kleyamelavym grunce yaechnaj temperaj z alejnymi farbami Yarkasc admetnasc belaruskaga ikanapisu altarnyya abrazy yakiya spaluchayuc rysy gotyki renesansu baroka a taksama uzorystasc bagataya i raznastajnaya arnamentoyka razny raslinny arnament fonu mazhornasc agulnaga emacyyanalnaga radu Z XVII st pachali malyavac na palatne U epohu baroka abrazy azdablyalisya tak zvanymi abkladami nakladnymi chakanenymi metalichnymi ryzami Ulasna belaruski abraz znik paslya 1839 goda kali byla likvidavana carkoynaya uniya Gl taksamaFeratronLitaraturaKulturalogiya Encykl davednik Uklad E Dubyanecki Mn BelEn 2003 ISBN 985 11 0277 6 Zavalnyuk U M Encyklapedychny sloynik religijnaj leksiki belaruskaj movy U M Zavalnyuk M R Prygodzich V K Ramancevich Minsk Izd vo Grevcova 2013 808 s ISBN 978 985 6954 73 6 Pucko V G Shtyhay G V Abrazok V G Pucko G V Shtyhay Arhealogiya Belarusi encyklapedyya u 2 t sklad Yu U Kalasoyski redkalegiya T U Byalova gal red i insh T 1 A K Mn Belaruskaya Encyklapedyya imya P Broyki 2009 492 1 c S 13 ISBN 978 985 11 0353 5 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Ikona