Azərbaycanca
Türkçe
Верталёт — аэрадынамічны лятальны апарат, які валодае ўласцівасцю рабіць узлёт і пасадку па вертыкалі, завісаць у паветры і перамяшчацца ў любым кірунку. Неабходныя для палёту пад’ёмная сіла і цяга ствараюцца адным ці некалькімі апорнымі вінтамі (прапеллерамі), якія круцяцца рухавіком (рухавікамі).
Аналагічны апарат з безматорнымі апорнымі вінтамі называецца аўтажырам або гірапланам.
Класіфікацыя
Развіццё верталёта праходзіць праз некалькі этапаў, такіх як усталяванне больш дасканалых рухавікоў, электроннага абсталявання і выкарыстанне розных вузлоў і дэталяў.
- Першае пакаленне. Верталёты першага пакалення з’явіліся ў 1950-х гадах. На іх усталяваныя поршневыя рухавікі, якія дазвалялі развіваць малыя хуткасці, яны маюць нізкі патэнцыял і невялікую адлегласць палёту. Да гэтага пакалення рахуюць наступныя мадэлі: , , , , , , , , і іншыя.
- Другое пакаленне. Верталёты другога пакалення з’явіліся ў 1960-х гадах. Яны аснашчаны газатурбіннымі рухавікамі, што спрыяе значнаму павелічэнню прапускной здольнасці і паляпшэнню лётных характарыстык. У іх палепшаная канструкцыя апорных і хваставых вінтоў, выкарыстоўвалася сістэма аўтаматычнай стабілізацыі ў палёце. Да гэтага пакалення верталётаў належаць , , і , , , і , , , , , , і , , , Мі-8, і іншыя.
- Трэцяе пакаленне. Верталёты трэцяга пакалення з’явіліся яшчэ ў пачатку 1970-х. У іх палепшылі агульную структуру, аэрадынамічныя ўласцівасці, цалкам распрацавалі новае электраабсталяванне, яны маюць высокую эканомію паліва. Да гэтага пакаленню мадэлі адносяць і , McDonnell Duglas AH-64, , , , , , Мі-24, і іншыя.
- Чацвёртае пакаленне. Верталёты чацвёртага пакалення з’явіліся ў сярэдзіне 1970-х гадоў. У іх прыняла шырокае прымяненне кампазіцыйных матэрыялаў, палепшаны электрычныя ўстаноўкі, што дазваляе ім працаваць у складаных умовах надвор’я і ноччу. Да гэтага пакалення адносяць мадэлі , , , , , , і .
- Пятае пакаленне. Пятае пакаленне верталётаў з’явілася ў пачатку 1990-х. Яны цалкам камп’ютарызаваныя, кіруюцца з выкарыстаннем шматфункцыянальных індыкатараў, сучаснай лічбавай сістэмы кіравання палётам. Да гэтага пакалення могуць быць аднесены мадэлі , , , , , , , , , , і многія іншыя.
Гл. таксама
- Аляксей Міхайлавіч Чарамухін
Літаратура
- Munson, Kenneth. Helicopters and other Rotorcraft since 1907. — London: Blandford Publishing, 1968. — ISBN 978-0-7137-0493-8.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Верталёт
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Vertalyot aeradynamichny lyatalny aparat yaki valodae ylascivascyu rabic uzlyot i pasadku pa vertykali zavisac u pavetry i peramyashchacca y lyubym kirunku Neabhodnyya dlya palyotu pad yomnaya sila i cyaga stvarayucca adnym ci nekalkimi apornymi vintami prapellerami yakiya krucyacca ruhavikom ruhavikami source source source source source source Vertalyot 1922Mi 24Mi 8 MSB Analagichny aparat z bezmatornymi apornymi vintami nazyvaecca aytazhyram abo giraplanam KlasifikacyyaRazviccyo vertalyota prahodzic praz nekalki etapay takih yak ustalyavanne bolsh daskanalyh ruhavikoy elektronnaga abstalyavannya i vykarystanne roznyh vuzloy i detalyay Pershae pakalenne Vertalyoty pershaga pakalennya z yavilisya y 1950 h gadah Na ih ustalyavanyya porshnevyya ruhaviki yakiya dazvalyali razvivac malyya hutkasci yany mayuc nizki patencyyal i nevyalikuyu adleglasc palyotu Da getaga pakalennya rahuyuc nastupnyya madeli i inshyya Drugoe pakalenne Vertalyoty drugoga pakalennya z yavilisya y 1960 h gadah Yany asnashchany gazaturbinnymi ruhavikami shto spryyae znachnamu pavelichennyu prapusknoj zdolnasci i palyapshennyu lyotnyh haraktarystyk U ih palepshanaya kanstrukcyya apornyh i hvastavyh vintoy vykarystoyvalasya sistema aytamatychnaj stabilizacyi y palyoce Da getaga pakalennya vertalyotay nalezhac i i i Mi 8 i inshyya Trecyae pakalenne Vertalyoty trecyaga pakalennya z yavilisya yashche y pachatku 1970 h U ih palepshyli agulnuyu strukturu aeradynamichnyya ylascivasci calkam raspracavali novae elektraabstalyavanne yany mayuc vysokuyu ekanomiyu paliva Da getaga pakalennyu madeli adnosyac i McDonnell Duglas AH 64 Mi 24 i inshyya Chacvyortae pakalenne Vertalyoty chacvyortaga pakalennya z yavilisya y syaredzine 1970 h gadoy U ih prynyala shyrokae prymyanenne kampazicyjnyh materyyalay palepshany elektrychnyya ystanoyki shto dazvalyae im pracavac u skladanyh umovah nadvor ya i nochchu Da getaga pakalennya adnosyac madeli i Pyatae pakalenne Pyatae pakalenne vertalyotay z yavilasya y pachatku 1990 h Yany calkam kamp yutaryzavanyya kiruyucca z vykarystannem shmatfunkcyyanalnyh indykataray suchasnaj lichbavaj sistemy kiravannya palyotam Da getaga pakalennya moguc byc adneseny madeli i mnogiya inshyya Gl taksamaAlyaksej Mihajlavich CharamuhinLitaraturaMunson Kenneth Helicopters and other Rotorcraft since 1907 London Blandford Publishing 1968 ISBN 978 0 7137 0493 8 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Vertalyot