Паўднёвы Урал

Паўднёвы Урал — частка Урала, цягнецца ад р. Уфы (у раёне пас. Ніжні Уфалей) да р. Урал. Даўжыня 550 км. Вышыня да 1640 м (гара Ямантау). Найбольш высокая і моцна пашыраная частка Паўднёвага Урала складзеная кварцытамі, гнейсамі, крышталічнымі сланцамі. Большая частка схілаў пакрыта тайговымі, радзей змяшанымі лясамі; сустракаюцца шыракалістыя лясы; на ўсходнім схіле і ў паўднёвай частцы — стэп.

Паўднёвы Урал
руск. Южный Урал, башк. Көньяҡ Урал
Краіны	Расія  Казахстан
Перыяд утварэння	Дэвон (410—360 млн гадоў назад) — Трыяс (251—199 млн гадоў назад)
Даўжыня	550 км
Шырыня	1 640 км
Найвышэйшая вяршыня	Ямантау
Найвышэйшы пункт	1640 м
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Рэльеф і геалагічная будова

Рэльеф складаны. Разновысотныя хрыбты паўднёва-заходняга і мерыдыянальнага напрамку раздзеленыя глыбокімі далінамі з падоўжнымі і папярочнымі паніжэннямі.

Воссю горнай сістэмы з’яўляецца хрыбет , які з’яўляецца водападзелам паміж басейнамі рэк Волгі і Урала. Хрыбет працягнуўся ва ўсходняй частцы на 500 км, маючы шырыню ад 5 да 30 км. Самая высокая вяршыня яго дасягае 1067 м (гара Арвяк-Разь (Арвякразь), на поўдзень ад горада Беларэцка). Вышыня хрыбта 800—900 м, а прылеглыя даліны ляжаць на 400—500 м ніжэй. Хрыбет Уралтау складаецца з некалькіх паралельных град і невялікіх адгор’яў, якія падзеленыя шырокімі лагчынамі. Абрысы іх выраўнаваныя, мяккія. Толькі на некаторых вяршынях падымаюцца невялікія сопкі і грабяні са сланцаў, кварцытаў і .

Гара Ямантау — найвышэйшая кропка Паўднёвага Урала

Даліна ракі Белай аддзяляе на захад некалькі паралельных больш высокіх і скалістых ланцугоў. Самыя высокія хрыбты Ямантау, Ірэмель, , . Яны складзеныя вельмі цвёрдымі кварцавымі пяшчанікамі і гліністымі сланцамі. Для рэльефу іх вельмі характэрныя ступеністыя схілы, шырокія нагорныя тэрасы і камяністыя вяршыні. Схілы горных масіваў пакрытыя хваёвым лесам да вышыні 1100 м, а вышэй гэтай лініі пераважаюць каменныя россыпы. На нагорных тэрасах і сопкападобных вяршынях захаваліся сценападобныя скалы (астанцы), складнікі грэбняў некаторых гор.

На захад ад ідзе паласа перадавых горных ланцугоў, якія маюць сярэднюю вышыню значна ніжэйшую за 1 000 м, толькі нешматлікія вяршыні паднімаюцца вышэй. Горныя ланцугі аддзеленыя адзін ад аднаго больш шырокімі падоўжнымі далінамі рэк, а вузкія папярочныя даліны падзяляюць кожны ланцуг на хрыбты і масівы. Гэта хрыбты , , Колу, .

На ўсход ад хрыбта Уралтау працягнуўся ланцуг перадавых ўсходніх хрыбтоў Паўднёвага Урала: Ірэндык і Крыктытау. Яны складзеныя не толькі ападкавымі, але і вулканічнымі пародамі. Горы моцна разбураныя, вяршыні іх плоскія, але там, дзе агаляюцца вулканічныя пароды, сустракаюцца скалы, грабяні. На поўдні Арэнбургскай вобласці горы сканчаюцца і пачынаецца стэп, а затым паўпустыня.

Cлавутасці

• Аркаім
• Возера Тургаяк
• Аргазінскае вадасховішча
• Возера Зюраткуль
• Ільменскі запаведнік
• Нацыянальны парк «Таганай»
• Сугамакская пячора