Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Пя́сты (польск.: Piastowie) — першая польская княжацкая і каралеўская дынастыя. Легендарным заснавальнікам дынастыі быў селянін Пяст.
Першы гістарычна пэўны князь дынастыі Пястаў — Мешка I (каля 960—992). Яго сын Баляслаў I Храбры незадоўга да смерці прыняў каралеўскі тытул (1025), аднак большасць яго пераемнікаў таксама насіла тытул князя. У канцы XI ст. старажытнапольская дзяржава распалася на некалькі ўдзелаў, якімі валодалі розныя галіны Пястаў. Старэйшая, якая валодала Кракавам, лінія Пястаў спынілася ў 1370 годзе са смерцю караля Казіміра III Вялікага, пасля чаго прастол перайшоў да прадстаўніка Анжуйскай дынастыі Людовіка I Вялікага. У Мазовіі Пясты кіравалі да 1526 года, у — да 1675 года. Адзін з каралёў Русі, , таксама належаў да дынастыі Пястаў.
У XVII—XVIII стагоддзях пры абранні каралёў у Польшчы «пястам» называўся кандыдат на прастол — паляк (хоць фактычна і не заўсёды быў ім, напрыклад, Міхал-Карыбут Вішнявецкі — Гедзімінавіч родам з літоўскай Валыні).
Пералік кіраўнікоў
- Земавіт (кіраваў у IX—X стст.) — гістарычнасць пастаўлена пад сумнеў
- (IX—X стагоддзя) — гістарычнасць пастаўлена пад сумнеў
- Земамысл (IX—X стагоддзя) — гістарычнасць пастаўлена пад сумнеў
- Мешка I (кіраваў у 960—992)
- Баляслаў I Храбры (992—1025)
- Мешка II Ламберт (1025-1031)
- Безпрым (1031)
- Казімір I Аднаўляльнік (1034—1058)
- Баляслаў II Смелы (1058—1079)
- Уладзіслаў I Герман (1079—1102)
- Збігнеў і Баляслаў III Крывавусты (1102—1107)
- Баляслаў III Крывавусты (1107—1138)
- Уладзіслаў II Выгнаннік (1138—1146)
- Баляслаў IV Кучаравы (1146—1173)
- Мешка III Стары (1173—1177)
- (1177—1194)
- Лешак Белы і (1194—1202)
- (1202)
- Лешак Белы (1202—1210)
- (1210—1211)
- Лешак Белы (1211—1227)
- (1228)
- Конрад Мазавецкі (1229—1232)
- Генрых Барадаты (1232—1238)
- Генрых II Набожны (1238—1241)
- Конрад Мазавецкі (1241—1243)
- Баляслаў V Сарамлівы (1243—1279)
- Лешак Чорны (1279—1288)
- Генрых IV Пробус (1288—1290)
- Пшэмысл II (1290—1291)
- Уладзіслаў Лакеток (1306—1333)
- Казімір III Вялікі (1333—1370)
Гл. таксама
- Спіс каралёў Польшчы
- Сілезскія Пясты
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Pya sty polsk Piastowie pershaya polskaya knyazhackaya i karaleyskaya dynastyya Legendarnym zasnavalnikam dynastyi byy selyanin Pyast Pershy gistarychna peyny knyaz dynastyi Pyastay Meshka I kalya 960 992 Yago syn Balyaslay I Hrabry nezadoyga da smerci prynyay karaleyski tytul 1025 adnak bolshasc yago peraemnikay taksama nasila tytul knyazya U kancy XI st starazhytnapolskaya dzyarzhava raspalasya na nekalki ydzelay yakimi valodali roznyya galiny Pyastay Starejshaya yakaya valodala Krakavam liniya Pyastay spynilasya y 1370 godze sa smercyu karalya Kazimira III Vyalikaga paslya chago prastol perajshoy da pradstaynika Anzhujskaj dynastyi Lyudovika I Vyalikaga U Mazovii Pyasty kiravali da 1526 goda u da 1675 goda Adzin z karalyoy Rusi taksama nalezhay da dynastyi Pyastay U XVII XVIII stagoddzyah pry abranni karalyoy u Polshchy pyastam nazyvaysya kandydat na prastol palyak hoc faktychna i ne zaysyody byy im napryklad Mihal Karybut Vishnyavecki Gedziminavich rodam z litoyskaj Valyni Peralik kiraynikoyZemavit kiravay u IX X stst gistarychnasc pastaylena pad sumney IX X stagoddzya gistarychnasc pastaylena pad sumney Zemamysl IX X stagoddzya gistarychnasc pastaylena pad sumney Meshka I kiravay u 960 992 Balyaslay I Hrabry 992 1025 Meshka II Lambert 1025 1031 Bezprym 1031 Kazimir I Adnaylyalnik 1034 1058 Balyaslay II Smely 1058 1079 Uladzislay I German 1079 1102 Zbigney i Balyaslay III Kryvavusty 1102 1107 Balyaslay III Kryvavusty 1107 1138 Uladzislay II Vygnannik 1138 1146 Balyaslay IV Kucharavy 1146 1173 Meshka III Stary 1173 1177 1177 1194 Leshak Bely i 1194 1202 1202 Leshak Bely 1202 1210 1210 1211 Leshak Bely 1211 1227 1228 Konrad Mazavecki 1229 1232 Genryh Baradaty 1232 1238 Genryh II Nabozhny 1238 1241 Konrad Mazavecki 1241 1243 Balyaslay V Saramlivy 1243 1279 Leshak Chorny 1279 1288 Genryh IV Probus 1288 1290 Pshemysl II 1290 1291 Uladzislay Laketok 1306 1333 Kazimir III Vyaliki 1333 1370 Gl taksamaSpis karalyoy Polshchy Silezskiya Pyasty