Azərbaycanca
Türkçe
Суперкантныент — у тэктоніцы пліт кантынент, які змяшчае амаль усю Зямлі.
Вывучэнне гісторыі перасоўвання кантынентаў паказала, што з перыядычнасцю каля 600 млн гадоў усе кантынентальныя блокі збіраюцца ў адзіны блок, які затым расколваецца. Некаторыя даследчыкі тлумачаць гэту паслядоўнасць пераходам мантыі Зямлі ад адной ячэйкі (падчас існавання суперкантынента), калі ўсе сыходныя струмені накіраваны пад кантынент, да дзвюхячэістай сістэме плыняў.
Геалагічны ўплыў
Суперкантыненты блакуюць выйсце ўнутранага цяпла Зямлі, што прыводзіць да перагрэву астэнасферы. У канчатковым выніку гэта прыводзіць да з'яўлення расколін у літасферы, праз якія магма адштурхоўвае кантынентальныя блокі адзін ад аднаго.
Спіс суперкантынентаў
Сучасныя суперкантыненты
- Афраеўразія (~5 мільёнаў гадоў назад — нашы дні)
- Амерыка (~15 мільёнаў гадоў назад — нашы дні)
- Еўразія (~60 мільёнаў гадоў назад — нашы дні)
Старажытныя суперкантыненты
- Гандвана (~600 — 30 мільёнаў гадоў назад)
- Лаўразія (~300 — 60 мільёнаў гадоў назад)
- Пангея (~300 — 180 мільёнаў гадоў назад)
- (~300 мільёнаў гадоў назад)
- (~600 — 540 мільёнаў гадоў назад)
- (~1,1 мільярд гадоў назад — ~750 мільёнаў гадоў назад)
- (Нуна), (~1,8 — 1,5 мільярда гадоў назад)
- (~2,7 мільярда гадоў назад)
- (~3 мільярда гадоў назад)
- (~3,6 мільярда гадоў назад)
Літаратура
- Xiao Xuchang & Liu Hefu (eds). Global Tectonic Zones: Supercontinent Formation and Disposal. Proceedings of the 30th International Geological Congress. Utrecht — Tokyo: VSP, 1997.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Superkantnyent u tektonicy plit kantynent yaki zmyashchae amal usyu Zyamli Perasoyvanne kantynentay Vyvuchenne gistoryi perasoyvannya kantynentay pakazala shto z peryyadychnascyu kalya 600 mln gadoy use kantynentalnyya bloki zbirayucca y adziny blok yaki zatym raskolvaecca Nekatoryya dasledchyki tlumachac getu paslyadoynasc perahodam mantyi Zyamli ad adnoj yachejki padchas isnavannya superkantynenta kali yse syhodnyya strumeni nakiravany pad kantynent da dzvyuhyacheistaj sisteme plynyay Gealagichny yplyySuperkantynenty blakuyuc vyjsce ynutranaga cyapla Zyamli shto pryvodzic da peragrevu astenasfery U kanchatkovym vyniku geta pryvodzic da z yaylennya raskolin u litasfery praz yakiya magma adshturhoyvae kantynentalnyya bloki adzin ad adnago Spis superkantynentaySuchasnyya superkantynenty Afraeyraziya 5 milyonay gadoy nazad nashy dni Ameryka 15 milyonay gadoy nazad nashy dni Eyraziya 60 milyonay gadoy nazad nashy dni Starazhytnyya superkantynenty Gandvana 600 30 milyonay gadoy nazad Layraziya 300 60 milyonay gadoy nazad Pangeya 300 180 milyonay gadoy nazad 300 milyonay gadoy nazad 600 540 milyonay gadoy nazad 1 1 milyard gadoy nazad 750 milyonay gadoy nazad Nuna 1 8 1 5 milyarda gadoy nazad 2 7 milyarda gadoy nazad 3 milyarda gadoy nazad 3 6 milyarda gadoy nazad LitaraturaXiao Xuchang amp Liu Hefu eds Global Tectonic Zones Supercontinent Formation and Disposal Proceedings of the 30th International Geological Congress Utrecht Tokyo VSP 1997