Улан-Батар

Ула́н-Ба́тар (манг.: Улаанбаатар) — сталіца Манголіі. Горад размешчаны ў цэнтральнай частцы краіны, на рацэ Туул, у даліне абкружанай чатырма горнымі масівамі: Баяндзурх, Чынгелтэй, Сангіна Чаіркхан і Багдчан. Сярэдняя вышыня над узроўнем мора 1 350 метраў. Плошча горада 4 704,4 км², колькасць жыхароў 989,9 тысяч.

Сталіца Улан-Батар Улаанбаатар Герб Сцяг Краіна  Манголія Каардынаты 47°55′ пн. ш. 106°55′ у. д.^HGЯO Кіраўнік Nyambaatar Khishgee^[d] Заснаваны 1639 Плошча 4 704,4 км² Вышыня цэнтра 1 350 м Водныя аб’екты Туул Насельніцтва ▲1 515 593 чал. (2019) Шчыльнасць 259,5 чал./км² Часавы пояс UTC+8 Тэлефонны код +976 (0)11 Паштовы індэкс 210 xxx Аўтамабільны код УБ_ і УН_ Афіцыйны сайт ulaanbaatar.mn (манг.) Улан-Батар на карце Манголіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ulaanbaatar view from Zaisan hill

Гісторыя

Датай заснавання горада лічыцца 1639 год. Тады, на беразе возера адбылася ўрачыстасць, пад час якой чатыгохгадовага прызналі ўвасабленнем богд гэгінаў — рэлігійных кіраўнікоў Манголіі. Качуючая рэзідэнцыя Дзанабадзара і яго правапераймальнікаў была названа Örgöö (палацавая юрта) — ад якой з’явілася еўрапейская назва Urga. Да другой паловы XVIII стагоддзя, гэта рэзідэнцыя змяняла сваё месца шмат разоў. Урэшце ў 1778 годзе яна спынілася на месцы сённяшняй сталіцы Манголіі. Пачаткова Урга была вялікім маўзалеем, і толькі ў XIX стагоддзі стала асноўным цэнтрам гандлю на чайным шляху паміж Кітаем і Расіяй. У 1911 годзе ва Урзе было абвешчана аб незалежнасці Манголіі (не прызнаная іншымі краінамі, замест гэтага ў дамове паміж Кітаем і Расіяй 1915 году была прызнана аўтаномія Манголіі ў межах Кітая). У 1918 годзе ва Ургу зноў увайшлі кітайскія войскі. У 1921 годзе барон са сваімі войскамі заваяваў горад і вызваліў богд гэгіна з кітайскага палону. Некалькі месяцаў барон кіраваў горадам, пасля чаго ў горад увайшла Чырвоная армія. 26 лістапада 1924 года была зменена назва на Улан Батар (па мангольску Ulaanbaatar: «Чырвоны асілак», у гонар народнага героя , які пазваў Чырвоную армію на дапамогу). У 1938 годзе былі знішчаны ўсе ламаісцкія святыні гораду, і тры з чатырох палацаў богд гэгіна. У 50-х — 60-х гг. ХХ стагоддзя распачалася вялікая будова горада.

Насельніцтва

Год Колькасць 2003 893 437 2004 910 984 2005 946 906 2006 979 780 2007 1 012 733 Год Колькасць 2008 1 041 307 2009 1 087 096 2010 1 131 902 2013 1 345 086 2013 1 372 000 Год Колькасць 2014 1 367 508 2015 1 396 288 2015 1 379 631 2016 1 418 368 2017 1 451 710 Год Колькасць 2018 1 477 174 2019 1 515 593

Гарады-пабрацімы

•  Іркуцк, Расія
•  Адана, Турцыя
•  Газіянтэп, Турцыя (25 верасня 2010)
•  Дэлі, Індыя
•  Дэнвер, ЗША
•  Каломба, Шры-Ланка
•  Краснаярск, Расія (2003)
•  Маарду, Эстонія
•  Нью-Дэлі, Індыя
•  Окленд, ЗША
•  Пекін, Кітай
•  Санкт-Пецярбург, Расія (2014)
•  Сеул, Паўднёвая Карэя
•  Сіці-оф-Лідс^[d], Вялікабрытанія
•  Тайбэй, Тайвань (1997)
•  Улан-Удэ, Расія (2000)
•  Цяньцзінь, Кітай

Транспарт

Горад з’яўляецца галоўным транспартным цэнтрам краіны. Ёсць міжнародны аэрапорт, праз горад праходзіць адгалінаванне Транссібірскай (трансмагольскай) магістралі. З горада ідуць аўтамабільныя дарогі ў кірунку межаў Расіі і Кітая.

Адукацыя

Ва Улан-Батары ёсць вышэйшыя навучальныя ўстановы, сярод іх Мангольскі Дзяржаўны ўніверсітэт.

Культура

• Дзяржаўны оперны тэатр
• Драматычны тэатр
• Нацыянальная галерэя

Вядомыя асобы

• Намбарын Энхбаяр

Гл. таксама

• Зялёны палац

Крыніцы

1. Kh.Nyambaatar appointed as new Mayor of Ulaanbaatar — 2023. Праверана 21 студзеня 2025.
2. https://www.sohu.com/a/325283911_276265 Праверана 16 жніўня 2021.
3. http://data.un.org/Data.aspx?d=POP&f=tableCode%3a240%3bcountryCode%3a496%3bsexCode%3a0&c=2,3,6,8,10,12,14,16,17,18&s=_countryEnglishNameOrderBy:asc,refYear:desc,areaCode:asc&v=1
4. https://www.gaziantep.bel.tr/tr/kardes-sehirler/mogolistan-ulan-batur
5. https://www.gaziantep.bel.tr/tr/kardes-sehirler
6. https://kvs.gov.spb.ru/en/agreements/
7. http://м.улан-удэ.рф/industry/econom_biznes/vneshn/goroda/ulan-bator.php