Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Франц Ка́фка (ням.: Franz Kafka, 3 ліпеня 1883, Прага, Аўстра-Венгрыя — 3 чэрвеня 1924, Клостэрнойбург, Аўстрыя) — нямецкамоўны пісьменнік, навеліст, лічыцца адным з самых уплывовых літаратараў XX стагоддзя.
| Франц Кафка | |
|---|---|
| ням.: Franz Kafka | |
 | |
| Асабістыя звесткі | |
| Імя пры нараджэнні | ням.: Franz Kafka |
| Дата нараджэння | 3 ліпеня 1883[…] |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 3 чэрвеня 1924[…](40 гадоў) |
| Месца смерці |
|
| Пахаванне |
|
| Грамадзянства | |
| Бацька | Герман Кафка[d] |
| Маці | Юлія Кафка[d] |
| Альма-матар |
|
| Месца працы |
|
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | раманіст, байкапісец, навеліст, аўтар афарызмаў, аўтар дзённіка, перакладчык, адвакат, сцэнарыст, паэт-адвакат, claims adjuster, празаік, пісьменнік, юрыст, лібрэтыст, паэт |
| Гады творчасці | з 1904 |
| Кірунак | літаратура мадэрнізму[d] і Экзістэнцыялізм |
| Жанр | мадэрнізм, белетрыстыка, апавяданне, Прытча і малая проза[d] |
| Мова твораў | нямецкая |
| Подпіс |  |
 Творы ў Вікікрыніцах | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
 Цытаты ў Вікіцытатніку | |
Жыццё
Франц Кафка нарадзіўся ў яўрэйскай нямецкамоўнай сям’і, якая жыла ў пражскім раёне Юзэфаў (былое гета горада Прагі – тады ў складзе Аўстра-Венгерскай Імперыі). Франц быў першым дзіцём у сям’і Германа і Юліі Кафкаў (у дзявоцтве Леві). Сям’я Кафкі належала да сярэдняга класа: бацька, сам будучы чацвёртым дзіцём у беднай правінцыйнай сям’і, пасля прыезду ў Прагу адкрыў галантарэйную краму, маці была родам з забяспечанай сям’і півавараў з Подзебрадаў. Сына, народжанага меней чым год пасля шлюбу, назвалі Францам у гонар Імператара Франца Іосіфа. Франц Кафка меў двух братоў, Георга і Гайнрыха – яны памерлі ў год пасля нараджэння, а таксама тры сястры: Элі, Валі і Отлу (загінулі ў часе Другой сусветнай вайны). Прозвішча «Кафка» па-чэшску (kavka) азначае літаральна птушку каўку. Выява гэтай птушкі была эмблемай фірмы Германа Кафкі.
З 1889 да 1893 года Франц наведваў нямецкую (Deutsche Knabenschule), а не чэшскую, пачатковую школу, што адлюстроўвала жаданне яго бацькі пасунуцца вышэй па сацыяльнай лесвіцы. Хаця большасць насельніцтва Прагі ў тыя часы размаўляла па-чэшску, мовай эліты была нямецкая. Франц свабодна валодаў чэшскай, а таксама няблага ведаў французскую (адным з яго ўлюбёных пісьменнікаў быў Гюстаў Флабер). Будучы яўрэем, ён аднак амаль не ведаў ідыш і стаў цікавіцца традыцыйнай культурай свайго народу толькі ў дваццаць гадоў, а іўрыт пачаў вывучаць толькі ў канцы жыцця.
У 1901 годзе Кафка скончыў гуманітарную гімназію (Altstädter Gymnasium). У жніўні таго ж года распачаў навучанне ў Карлавым універсітэце Прагі. Прысвяціўшы два тыдні хіміі, ён аднак перавёўся на факультэт права. У 1906 годзе атрымаў ступень доктара права і распачаў стажыроўку ў судзе. Менавіта ў часе навучання ва ўніверсітэце Кафка пазнаёміўся са сваім лепшым сябрам, вядомым тады пражскім пісьменнікам жыдоўскага паходжання, Максам Бродам. Дзякуючы Броду большасць твораў Кафкі і пабачыла свет.
З 1908 да 1922 года Кафка працаваў у страхавой фірме ў Празе і меў шмат службовых падарожжаў па Чэхіі. У час, калі ён сышоў з працы, ён займаў пасаду старэйшага інспектара з добрай аплатай.
Да 35 гадоў Кафка жыў разам з бацькамі. Ён меў складаныя адносіны са сваім дэспатычным айцом і да канца жыцця застаўся кавалерам. У перыяд паміж 1912 і 1917 годам ён заляцаўся да берлінскай сакратаркі Феліцыі Баўэр, двойчы быў з ёй заручаны і двойчы зрываў шлюб. Істотнай жанчынай у жыцці Кафкі была Мілена Есэнская – чэшская журналістка, пісьменніца і перакладчыца яго твораў. Апошняй жанчынай Кафкі была Дора Дымант, жыдоўка з артадаксальнай сям'і з Паб’яніцаў, якая зацікавіла яго вывучэннем Талмуда.
У 1922 годзе праз прагрэсуючыя сухоты Кафка быў вымушаны сысці з працы. У 1923 годзе ён перабраўся ў Берлін, каб жыць разам з Дорай Дымант. У той час ён імкнуўся займацца толькі творчасцю. Праз год Франц Кафка памёр у санаторыі Кірлінг каля Вены, верагодна праз знясіленне — болі ў горле не дазвалялі яму прымаць ежу, а ўнутраная тэрапія была ў той час дрэнна развітая. Яму было 40 гадоў.
Творчасць
Першы зборнік апавяданняў і фрагментаў прозы Кафкі быў выдадзены ў 1913 годзе пад назвай Сузіранне (Betrachtung). У той жа час паўстала першая глава няскончанага рамана . Агулам, у часе жыцця Кафка апублікаваў толькі чатыры зборнікі: вышэйзгаданае Сузіранне, Вясковы доктар, Кары і Мастак голаду. Галоўныя яго творы – Зніклы, і – выйшлі з друку ўжо пасля яго смерці і насуперак апошняму жаданню (Кафка прасіў Макса Брода знішчыць рукапісы). Таксама пасля смерці былі выдадзеныя дзённікі і ліставанні Кафкі з Бродам, Феліцыяй Баўэр і некаторымі іншымі асобамі. Броду ўдалося папулярызаваць творчасць Кафкі на хвалі захаплення экзістэнцыялізмам у 1940-ых —1950-ых гадах.
У сваіх аповесцях Кафка стварыў мадэль сітуацыі, якую называюць (у нямецкай мове існуе нават адмысловы прыметнік kafkaesk). Сутнасцю кафкаўскай сітуацыі ёсць канфлікт паняволенай самотнай адзінкі з вышэйшай інстанцыяй, ананімнай і недасяжнай.
Выбраныя творы
Апавяданні і фрагменты
- 1913 – Прысуд (Das Urteil)
- 1914 – У калоніі для зняволеных (In der Strafkolonie)
- 1914 – Перад законам (Vor dem Gesetz)
- 1915 – Ператварэнне (Die Verwandlung)
- 1917 – Даклад у Акадэміі (Ein Bericht für eine Akademie)
- 1922 – Доследы сабакі (Forschungen eines Hundes)
Раманы
- 1925 – (Der Prozess); няскончаны раман, паўставаў 1914-1915, выдадзены пасля смерці
- 1926 – (Das Schloß); няскончаны раман, пачаў паўставаць у 1922, выдадзены пасля смерці
- 1927 – (Der Verschollene); няскончаны раман, пачаў паўставаць у 1912, выдадзены пасля смерці
Беларускія пераклады
- Прысуд: Апавяданні і мініяцюры / Франц Кафка. Пераклад з нямецк. Л.Баршчэўскага, прадмова П.Васючэнкі. — Мн.: Маст. літ., 1996. — 246 с. — (Бібліятэка замежнай прозы).
- Апавяданні. Пераклад з нямецк. Л.Баршчэўскага // Крыніца, 1995, № 6 (11).
- Не спадзявайся! (Апавяданні). Пераклад з нямецк. Л.Баршчэўскага // Arche, 2011, № 9.
- Выбраныя творы. У 2 тамах. Т. 1: раман «Працэс»; т. 2: апавяданні. Пераклад з нямецк. Л.Баршчэўскага. — Мн.: Выд. Зміцер Колас, 2020. — 284+308 с.
- Замак: раман. Пераклад з нямецк. Л.Баршчэўскага. — Мн.: Выд. Зміцер Колас, 2022. — 420 с.
- Зніклы: раман; Восем сшыткаў in octavo. Пераклад з нямецк. Л.Баршчэўскага. — Мн.: Выд. Зміцер Колас, 2022. — 368 с.
Зноскі
- Robertson R. Kafka: A Very Short Introduction — University of Oxford, 2004. — P. 1. — ISBN 978-0-19-280455-6
- Kafka F. The Metamorphosis: The Translation, Backgrounds and Contexts, Criticism / S. Corngold — 1 — W. W. Norton & Company, 1996. — P. 211. — ISBN 978-0-393-96797-5
- Kafka F. The Metamorphosis: The Translation, Backgrounds and Contexts, Criticism / S. Corngold — 1 — W. W. Norton & Company, 1996. — P. 213. — ISBN 978-0-393-96797-5
- Кафка Франц // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.
- Trenkler T. Der Standard // Kafka in Kierling: Siechtum prolongiert / Hrsg.: O. Bronner — 2011. Праверана 22 сакавіка 2022.
- Catalog of the German National Library Праверана 30 красавіка 2025.
- Studenti pražských univerzit 1882–1945
- http://niamiesta.se/archiu/Kundera_Kafka/Kundera_Kafka.htm>Мілан(недаступная спасылка) Кундэра, Недзе па-за
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Франц Кафка- Англамоўны сайт пра Кафку Архівавана 6 снежня 2020.
- Прысуд
- Тэстаменты
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U Vikipedyi yosc artykuly pra inshyh lyudzej z prozvishcham Kafka Franc Ka fka nyam Franz Kafka 3 lipenya 1883 Praga Aystra Vengryya 3 chervenya 1924 Klosternojburg Aystryya nyameckamoyny pismennik navelist lichycca adnym z samyh uplyvovyh litarataray XX stagoddzya Franc Kafkanyam Franz KafkaAsabistyya zvestkiImya pry naradzhenni nyam Franz KafkaData naradzhennya 3 lipenya 1883 1883 07 03 Mesca naradzhennya Praga Karaleystva Bagemiya Aystra Vengryya Data smerci 3 chervenya 1924 1924 06 03 40 gadoy Mesca smerci Kafka Sterbehaus d Klosternojburg AystryyaPahavanne Novyya yayrejskiya mogilki y Praze d Grave of Franz Kafka d Gramadzyanstva Cyslejtaniya Chehaslavakiya Chehiya AystryyaBacka German Kafka d Maci Yuliya Kafka d Alma matar Universitet Karla i Ferdynanda d 1906 Karlay universitetphilosophy faculty of the German university of Prague d yurydychny fakultet Universiteta Karla i Ferdynanda d Mesca pracy Assicurazioni Generali d Allgemeine Unfallversicherungsanstalt d Prafesijnaya dzejnascRod dzejnasci ramanist bajkapisec navelist aytar afaryzmay aytar dzyonnika perakladchyk advakat scenaryst paet advakat claims adjuster prazaik pismennik yuryst libretyst paetGady tvorchasci z 1904Kirunak litaratura madernizmu d i EkzistencyyalizmZhanr madernizm beletrystyka apavyadanne Prytcha i malaya proza d Mova tvoray nyameckayaPodpisTvory y Vikikrynicah Medyyafajly na VikishovishchyCytaty y VikicytatnikuZhyccyoFranc Kafka naradziysya y yayrejskaj nyameckamoynaj syam i yakaya zhyla y prazhskim rayone Yuzefay byloe geta gorada Pragi tady y skladze Aystra Vengerskaj Imperyi Franc byy pershym dzicyom u syam i Germana i Yulii Kafkay u dzyavoctve Levi Syam ya Kafki nalezhala da syarednyaga klasa backa sam buduchy chacvyortym dzicyom u bednaj pravincyjnaj syam i paslya pryezdu y Pragu adkryy galantarejnuyu kramu maci byla rodam z zabyaspechanaj syam i pivavaray z Podzebraday Syna narodzhanaga menej chym god paslya shlyubu nazvali Francam u gonar Imperatara Franca Iosifa Franc Kafka mey dvuh bratoy Georga i Gajnryha yany pamerli y god paslya naradzhennya a taksama try syastry Eli Vali i Otlu zaginuli y chase Drugoj susvetnaj vajny Prozvishcha Kafka pa cheshsku kavka aznachae litaralna ptushku kayku Vyyava getaj ptushki byla emblemaj firmy Germana Kafki Z 1889 da 1893 goda Franc navedvay nyameckuyu Deutsche Knabenschule a ne cheshskuyu pachatkovuyu shkolu shto adlyustroyvala zhadanne yago backi pasunucca vyshej pa sacyyalnaj lesvicy Hacya bolshasc naselnictva Pragi y tyya chasy razmaylyala pa cheshsku movaj elity byla nyameckaya Franc svabodna valoday cheshskaj a taksama nyablaga veday francuzskuyu adnym z yago ylyubyonyh pismennikay byy Gyustay Flaber Buduchy yayreem yon adnak amal ne veday idysh i stay cikavicca tradycyjnaj kulturaj svajgo narodu tolki y dvaccac gadoy a iyryt pachay vyvuchac tolki y kancy zhyccya U 1901 godze Kafka skonchyy gumanitarnuyu gimnaziyu Altstadter Gymnasium U zhniyni tago zh goda raspachay navuchanne y Karlavym universitece Pragi Prysvyaciyshy dva tydni himii yon adnak peravyoysya na fakultet prava U 1906 godze atrymay stupen doktara prava i raspachay stazhyroyku y sudze Menavita y chase navuchannya va yniversitece Kafka paznayomiysya sa svaim lepshym syabram vyadomym tady prazhskim pismennikam zhydoyskaga pahodzhannya Maksam Brodam Dzyakuyuchy Brodu bolshasc tvoray Kafki i pabachyla svet Muzej Franca Kafki y Praze Z 1908 da 1922 goda Kafka pracavay u strahavoj firme y Praze i mey shmat sluzhbovyh padarozhzhay pa Chehii U chas kali yon syshoy z pracy yon zajmay pasadu starejshaga inspektara z dobraj aplataj Da 35 gadoy Kafka zhyy razam z backami Yon mey skladanyya adnosiny sa svaim despatychnym ajcom i da kanca zhyccya zastaysya kavaleram U peryyad pamizh 1912 i 1917 godam yon zalyacaysya da berlinskaj sakratarki Felicyi Bayer dvojchy byy z yoj zaruchany i dvojchy zryvay shlyub Istotnaj zhanchynaj u zhycci Kafki byla Milena Esenskaya cheshskaya zhurnalistka pismennica i perakladchyca yago tvoray Aposhnyaj zhanchynaj Kafki byla Dora Dymant zhydoyka z artadaksalnaj syam i z Pab yanicay yakaya zacikavila yago vyvuchennem Talmuda Magila Franca Kafki y Praze U 1922 godze praz pragresuyuchyya suhoty Kafka byy vymushany sysci z pracy U 1923 godze yon perabraysya y Berlin kab zhyc razam z Doraj Dymant U toj chas yon imknuysya zajmacca tolki tvorchascyu Praz god Franc Kafka pamyor u sanatoryi Kirling kalya Veny veragodna praz znyasilenne boli y gorle ne dazvalyali yamu prymac ezhu a ynutranaya terapiya byla y toj chas drenna razvitaya Yamu bylo 40 gadoy TvorchascPershy zbornik apavyadannyay i fragmentay prozy Kafki byy vydadzeny y 1913 godze pad nazvaj Suziranne Betrachtung U toj zha chas paystala pershaya glava nyaskonchanaga ramana Agulam u chase zhyccya Kafka apublikavay tolki chatyry zborniki vyshejzgadanae Suziranne Vyaskovy doktar Kary i Mastak goladu Galoynyya yago tvory Znikly i vyjshli z druku yzho paslya yago smerci i nasuperak aposhnyamu zhadannyu Kafka prasiy Maksa Broda znishchyc rukapisy Taksama paslya smerci byli vydadzenyya dzyonniki i listavanni Kafki z Brodam Felicyyaj Bayer i nekatorymi inshymi asobami Brodu ydalosya papulyaryzavac tvorchasc Kafki na hvali zahaplennya ekzistencyyalizmam u 1940 yh 1950 yh gadah U svaih apovescyah Kafka stvaryy madel situacyi yakuyu nazyvayuc u nyameckaj move isnue navat admyslovy prymetnik kafkaesk Sutnascyu kafkayskaj situacyi yosc kanflikt panyavolenaj samotnaj adzinki z vyshejshaj instancyyaj ananimnaj i nedasyazhnaj Pomnik Francu Kafku y PrazeVybranyya tvory Apavyadanni i fragmenty 1913 Prysud Das Urteil 1914 U kalonii dlya znyavolenyh In der Strafkolonie 1914 Perad zakonam Vor dem Gesetz 1915 Peratvarenne Die Verwandlung 1917 Daklad u Akademii Ein Bericht fur eine Akademie 1922 Dosledy sabaki Forschungen eines Hundes Ramany 1925 Der Prozess nyaskonchany raman paystavay 1914 1915 vydadzeny paslya smerci 1926 Das Schloss nyaskonchany raman pachay paystavac u 1922 vydadzeny paslya smerci 1927 Der Verschollene nyaskonchany raman pachay paystavac u 1912 vydadzeny paslya smerciBelaruskiya perakladyPrysud Apavyadanni i miniyacyury Franc Kafka Peraklad z nyameck L Barshcheyskaga pradmova P Vasyuchenki Mn Mast lit 1996 246 s Bibliyateka zamezhnaj prozy Apavyadanni Peraklad z nyameck L Barshcheyskaga Krynica 1995 6 11 Ne spadzyavajsya Apavyadanni Peraklad z nyameck L Barshcheyskaga Arche 2011 9 Vybranyya tvory U 2 tamah T 1 raman Praces t 2 apavyadanni Peraklad z nyameck L Barshcheyskaga Mn Vyd Zmicer Kolas 2020 284 308 s Zamak raman Peraklad z nyameck L Barshcheyskaga Mn Vyd Zmicer Kolas 2022 420 s Znikly raman Vosem sshytkay in octavo Peraklad z nyameck L Barshcheyskaga Mn Vyd Zmicer Kolas 2022 368 s ZnoskiRobertson R Kafka A Very Short Introduction University of Oxford 2004 P 1 ISBN 978 0 19 280455 6 lt a href https wikidata org wiki Track Q15623602 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q34433 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q7336683 gt lt a gt Kafka F The Metamorphosis The Translation Backgrounds and Contexts Criticism S Corngold 1 W W Norton amp Company 1996 P 211 ISBN 978 0 393 96797 5 lt a href https wikidata org wiki Track Q905 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18916287 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1282208 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18916411 gt lt a gt Kafka F The Metamorphosis The Translation Backgrounds and Contexts Criticism S Corngold 1 W W Norton amp Company 1996 P 213 ISBN 978 0 393 96797 5 lt a href https wikidata org wiki Track Q905 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18916287 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1282208 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q18916411 gt lt a gt Kafka Franc Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 Praverana 27 verasnya 2015 lt a href https wikidata org wiki Track Q5061737 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Trenkler T Der Standard Kafka in Kierling Siechtum prolongiert Hrsg O Bronner 2011 Praverana 22 sakavika 2022 lt a href https wikidata org wiki Track Q128660 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q876859 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2427728 gt lt a gt Catalog of the German National Library Praverana 30 krasavika 2025 lt a href https wikidata org wiki Track Q23833686 gt lt a gt Studenti prazskych univerzit 1882 1945 lt a href https wikidata org wiki Track Q102399391 gt lt a gt http niamiesta se archiu Kundera Kafka Kundera Kafka htm gt Milan nedastupnaya spasylka Kundera Nedze pa zaSpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Franc Kafka Anglamoyny sajt pra Kafku Arhivavana 6 snezhnya 2020 Prysud Testamenty