Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Фі́нская мова — мова паўночнай галіны уральскай моўнай сям'і. Афіцыйная мова Фінляндыі і Еўрасаюзу, таксама статус афіцыйнай мовы мае ў Карэліі.
| Фінская мова | |
|---|---|
 | |
| Саманазва | suomi |
| Вымаўленне | [ˈsuo̯mi] |
| Краіны | Фінляндыя, Швецыя, Эстонія, Нарвегія, Расія (Карэлія, Санкт-Пецярбург, Марый Эл, Ленінградская вобласць) |
| Афіцыйны статус |  Фінляндыя Еўрапейскі Саюз Швецыя Рэспубліка Карэлія |
| Арганізацыя, якая рэгулюе | |
| Агульная колькасць носьбітаў | 7 млн |
| 52 | |
| Статус | у бяспецы[d] |
| Класіфікацыя | |
| Катэгорыя | Мовы Еўразіі |
| |
| Пісьменнасць | лацінскае пісьмо і Scandinavian Braille[d] |
| Моўныя коды | |
| ДАСТ 7.75–97 | фин 740 |
| ISO 639-1 | fi |
| ISO 639-2 | fin |
| ISO 639-3 | fin |
| fin | |
| Ethnologue | fin |
| Linguasphere | 41-AAA-a |
| ABS ASCL | 1602 |
| IETF | fi |
| Glottolog | finn1318 |
 Вікіпедыя на гэтай мове | |
Фінская мова адносіцца да моў . Пісьменства на базе лацінскага алфавіта.
Найстарэйшыя пісьмовыя тэксты паходзяць з 16 стагоддзя. Першую кнігу — пераклад Новага Запавету — выдаў у 1548 годзе рэфарматар Мікаель Агрыкола. Літаратурная мова ўзнікла на аснове заходняга дыялекту ваколіцаў горада Турку. Аднак пачынаючы з 19 стагоддзя ў літаратурнай мове адчуваецца моцны ўплыў усходніх дыялектаў.
Некалькі стагоддзяў фінская мова развівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадства, у той час калі шляхта і адукаваныя людзі карысталіся шведскай мовай. Гэтая сітуацыя была змененая ў 1863 годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнання фінскай мовы зрабіў знакаміты філосаф, публіцыст і дзяржаўны дзеяч .
Дыялекты і літаратурная мова
Паміж літаратурнай фінскай мовай і гутарковай ёсць адрозненні, напрыклад скарачэнне займеннікаў (minä на mä і г.д.).
Вылучаюцца два буйныя дыялекты фінскай мовы: заходні і ўсходні.
Натуральна, што фінская мова не пазбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала шведская і нямецкая, пасля руская, а ў апошнім часе англійская мова.
Марфалогія
У фінскай мове два і 16 (з якіх 2 толькі ў множным ліку). Як і ў бальшыні фіна-вугорскіх моў, у фінскай няма дыферэнцыяцыі.
Пераклады беларускіх твораў на фінскую мову
На фінскую мову перакладзены паасобныя творы Я. Купалы. Перакладчык Ялмары Віртанен (пераклаў таксама творы А. Пушкіна, М. Ціханава, К. Чукоўскага, Я. Гашака) быў асабіста знаёмы з Купалам, (таксама пераклаў творы Т. Шаўчэнкі, А. Твардоўскага, М. Някрасава, у т.л. «Каму на Русі жыць добра»), (перакладаў У. Шэкспіра і Ф. Гарсія-Лорку, лаўрэат фінляндскай прэміі імя Мікаэля Агрыкалы для перакладчыкаў) пераклаў «А хто там ідзе?» Я. Купалы, другі пераклад гэтага твора зрабіў , Заслужаны дзеяч культуры Карэльскай АССР. пераклаў другую частку «На ростанях» Я. Коласа і «Абеліск» В. Быкава. (перакладчык «Слова пра паход Ігараў») пераклаў вершы М. Танка і П. Панчанкі. Перакладзены таксама паасобныя творы В. Марціновіча і У. Някляева.
Гл. таксама
- Мікаэль Агрыкала
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Фінская мова- Інфармацыя пра фінскую мову (па-англійску) Архівавана 12 лютага 2005.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Fi nskaya mova mova paynochnaj galiny uralskaj moynaj syam i Aficyjnaya mova Finlyandyi i Eyrasayuzu taksama status aficyjnaj movy mae y Karelii Finskaya movaSamanazva suomiVymaylenne ˈsuo mi Krainy Finlyandyya Shvecyya Estoniya Narvegiya Rasiya Kareliya Sankt Pecyarburg Maryj El Leningradskaya voblasc Aficyjny status Finlyandyya Eyrapejski Sayuz Shvecyya Respublika KareliyaArganizacyya yakaya regulyueAgulnaya kolkasc nosbitay 7 mln52Status u byaspecy d KlasifikacyyaKategoryya Movy EyraziiUralskaya syam ya Fina volzhskaya grupaPrybaltyjska finskaya padgrupa dd dd Pismennasc lacinskae pismo i Scandinavian Braille d Moynyya kodyDAST 7 75 97 fin 740ISO 639 1 fiISO 639 2 finISO 639 3 finfinEthnologue finLinguasphere 41 AAA aABS ASCL 1602IETF fiGlottolog finn1318Vikipedyya na getaj move Finskaya mova adnosicca da moy Pismenstva na baze lacinskaga alfavita Najstarejshyya pismovyya teksty pahodzyac z 16 stagoddzya Pershuyu knigu peraklad Novaga Zapavetu vyday u 1548 godze refarmatar Mikael Agrykola Litaraturnaya mova yznikla na asnove zahodnyaga dyyalektu vakolicay gorada Turku Adnak pachynayuchy z 19 stagoddzya y litaraturnaj move adchuvaecca mocny yplyy ushodnih dyyalektay Nekalki stagoddzyay finskaya mova razvivalasya yak srodak kamunikacyi nizhejshyh i mensh adukavanyh slayoy gramadstva u toj chas kali shlyahta i adukavanyya lyudzi karystalisya shvedskaj movaj Getaya situacyya byla zmenenaya y 1863 godze kali finskaya mova nabyla status aficyjnaj Znachny ynyosak u spravu pryznannya finskaj movy zrabiy znakamity filosaf publicyst i dzyarzhayny dzeyach Dyyalekty i litaraturnaya movaPamizh litaraturnaj finskaj movaj i gutarkovaj yosc adroznenni napryklad skarachenne zajmennikay mina na ma i g d Vyluchayucca dva bujnyya dyyalekty finskaj movy zahodni i yshodni Naturalna shto finskaya mova ne pazbegla inshamoynyh uplyvay Doygi chas na yae yplyvala shvedskaya i nyameckaya paslya ruskaya a y aposhnim chase anglijskaya mova MarfalogiyaU finskaj move dva i 16 z yakih 2 tolki y mnozhnym liku Yak i y balshyni fina vugorskih moy u finskaj nyama dyferencyyacyi Peraklady belaruskih tvoray na finskuyu movuNa finskuyu movu perakladzeny paasobnyya tvory Ya Kupaly Perakladchyk Yalmary Virtanen peraklay taksama tvory A Pushkina M Cihanava K Chukoyskaga Ya Gashaka byy asabista znayomy z Kupalam taksama peraklay tvory T Shaychenki A Tvardoyskaga M Nyakrasava u t l Kamu na Rusi zhyc dobra perakladay U Shekspira i F Garsiya Lorku layreat finlyandskaj premii imya Mikaelya Agrykaly dlya perakladchykay peraklay A hto tam idze Ya Kupaly drugi peraklad getaga tvora zrabiy Zasluzhany dzeyach kultury Karelskaj ASSR peraklay druguyu chastku Na rostanyah Ya Kolasa i Abelisk V Bykava perakladchyk Slova pra pahod Igaray peraklay vershy M Tanka i P Panchanki Perakladzeny taksama paasobnyya tvory V Marcinovicha i U Nyaklyaeva Gl taksamaMikael AgrykalaSpasylkiRazdzel Vikipedyi na finskaj moveNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Finskaya mova Infarmacyya pra finskuyu movu pa anglijsku Arhivavana 12 lyutaga 2005