Azərbaycanca
Türkçe
Эне́ргія хва́ль — экалагічна чыстая, узнаўляемая энергія, якая выпрацоўваецца ў выніку хвалявання марской вады. Патэнцыяльна ў хвалях схаваная вялізарная колькасць энергіі, якая можа ў будучыні стаць адной з асноўных крыніц энергіі для ўсяго чалавецтва. Аднак на цяперашні момант распрацоўка хвалевых энергетычных налад знаходзіцца на ступені вопытных узораў.
| Узнаўляльныя энергарэсурсы |
|---|
 |
| Энергія Сонца Энергія ветру Энергія вады Цяпло Зямлі Біямаса Энергія прыліваў Энергія хваль |
Для хвалевых энергетычных налад (ХЭН), якія выкарыстоўваюцца ў цяперашні час для аўтаномнага спажыўца, магутнасць ветравага хвалявання вызначаецца на пагонны метр фронту хвалі. Так пры вышыні хвалі ў 10 метраў і перыядзе ў 15 секунд магутнасць ХЭН можа дасягаць 2000 кВт/п.м.
У натуральных варунках ветравыя хваляванні з’яўляюцца нерэгулярнымі і для адзнакі ўдзельнай магутнасці ХЭН неабходна ведаць доўгатэрміновую статыстыку па вышыні і перыядах хваль.
Энергія хваль выкарыстоўваецца двума спосабамі: плавучыя платформы калыхаюцца на хвалях, і гэты рух выкарыстоўваецца для вярцення турбінаў; налады, у якіх хвалі якія б’юцца аб бераг праганяюць паветра пад ціскам праз турбіну. Платформы, што калыхаюцца, працуюць наступным чынам: лінейны генератар на сталых магнітах (ланцуг сталых магнітаў на 4-х метровым стрыжні) прывязана да якара, які ляжыць на глыбіні каля 30 метраў. Медная катушка, якая ахоплівае стрыжань, замацавана ў паплавок, г.зн. у шкляны буй, які разам з хвалямі гуляе ўверх і ўніз. Катушка пад час руху перасякае лініі магнітнага поля, і ў ёй узнікае электрычны ток.
У цяперашні час пабудавана некалькі вопытна-прамысловых ХЭНаў у Нарвегіі і Ісландыі. У 2002 годзе ўведзена ў карыстанне хвалевая вопытная электрастанцыя ў Партугаліі, якая пры ўздзеянні хваль вышынёй да 5 метраў выпрацоўвае ў год 6-10 млн кВт·г. электраэнергіі. Але ўдзельныя капіталаўкладанні ў будаўніцтва ХЗН дасягаюць 5000$/кВт, і іх выкарыстоўванне ў прамысловых маштабах не эфектыўна. Аднак трэба адзначыць, што паводзіны хваль больш сталыя, а гаматнасць энергіі ў іх у 50 разоў вышэйшая чым у ветра. Таму патэнцыял выкарыстоўвання энергіі хваль вельмі вялікі.
Вытворцы абсталявання для хвалевых і прыліўных электрастанцый
- Marine Current Turbine
- Ocean Power Delivery Ltd — вытворца Pelamis Архівавана 27 красавіка 2006.
- Wavegen Архівавана 2 кастрычніка 2021.
- Ocean Power Technologies
- AquaEnergy Group, Ltd
Гл. таксама
- Прыліўная электрастанцыя
Крыніцы
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Ene rgiya hva l ekalagichna chystaya uznaylyaemaya energiya yakaya vypracoyvaecca y vyniku hvalyavannya marskoj vady Patencyyalna y hvalyah shavanaya vyalizarnaya kolkasc energii yakaya mozha y buduchyni stac adnoj z asnoynyh krynic energii dlya ysyago chalavectva Adnak na cyaperashni momant raspracoyka hvalevyh energetychnyh nalad znahodzicca na stupeni vopytnyh uzoray Generatar na energii hval SkizzeUznaylyalnyya energaresursyVetranaya turbina VEU Energiya Sonca Energiya vetru Energiya vady Cyaplo Zyamli Biyamasa Energiya prylivay Energiya hval Dlya hvalevyh energetychnyh nalad HEN yakiya vykarystoyvayucca y cyaperashni chas dlya aytanomnaga spazhyyca magutnasc vetravaga hvalyavannya vyznachaecca na pagonny metr frontu hvali Tak pry vyshyni hvali y 10 metray i peryyadze y 15 sekund magutnasc HEN mozha dasyagac 2000 kVt p m U naturalnyh varunkah vetravyya hvalyavanni z yaylyayucca neregulyarnymi i dlya adznaki ydzelnaj magutnasci HEN neabhodna vedac doygaterminovuyu statystyku pa vyshyni i peryyadah hval Energiya hval vykarystoyvaecca dvuma sposabami plavuchyya platformy kalyhayucca na hvalyah i gety ruh vykarystoyvaecca dlya vyarcennya turbinay nalady u yakih hvali yakiya b yucca ab berag praganyayuc pavetra pad ciskam praz turbinu Platformy shto kalyhayucca pracuyuc nastupnym chynam linejny generatar na stalyh magnitah lancug stalyh magnitay na 4 h metrovym stryzhni pryvyazana da yakara yaki lyazhyc na glybini kalya 30 metray Mednaya katushka yakaya ahoplivae stryzhan zamacavana y paplavok g zn u shklyany buj yaki razam z hvalyami gulyae yverh i yniz Katushka pad chas ruhu perasyakae linii magnitnaga polya i y yoj uznikae elektrychny tok U cyaperashni chas pabudavana nekalki vopytna pramyslovyh HENay u Narvegii i Islandyi U 2002 godze yvedzena y karystanne hvalevaya vopytnaya elektrastancyya y Partugalii yakaya pry yzdzeyanni hval vyshynyoj da 5 metray vypracoyvae y god 6 10 mln kVt g elektraenergii Ale ydzelnyya kapitalaykladanni y budaynictva HZN dasyagayuc 5000 kVt i ih vykarystoyvanne y pramyslovyh mashtabah ne efektyyna Adnak treba adznachyc shto pavodziny hval bolsh stalyya a gamatnasc energii y ih u 50 razoy vyshejshaya chym u vetra Tamu patencyyal vykarystoyvannya energii hval velmi vyaliki Vytvorcy abstalyavannya dlya hvalevyh i pryliynyh elektrastancyjMarine Current Turbine Ocean Power Delivery Ltd vytvorca Pelamis Arhivavana 27 krasavika 2006 Wavegen Arhivavana 2 kastrychnika 2021 Ocean Power Technologies AquaEnergy Group LtdGl taksamaPryliynaya elektrastancyyaKrynicy