Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Фла́вій Арка́дзій (377, Іспанія — 1 мая 408, Канстанцінопаль) — імператар Усходняй Рымскай імперыі, старэйшы сын імператара Феадосія I і .
| Аркадзій | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| грэч. Ἀρκάδιος лац.: Flavius Arcadius | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Сумесна з | Феадосій I (383 — 395), Ганорый (393 — 395) | ||||||
| |||||||
| Сумесна з | Феадосій II (402 — 1 мая 408) | ||||||
| Папярэднік | Феадосій I | ||||||
| Пераемнік | Феадосій II | ||||||
| Нараджэнне | 377 | ||||||
| Смерць | 1 мая 408(31 год) | ||||||
| Род | Валентыніяна-Феадосія | ||||||
| Бацька | Феадосій I Вялікі | ||||||
| Маці | Элія Флацыла[d] | ||||||
| Жонка | Элія Еўдоксія[d] | ||||||
| Дзеці | Пульхерыя, Феадосій II, Аркадзія[d], Флацыла[d] і Марына[d] | ||||||
| Веравызнанне | Хрысціянін-нікеец | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія
Аркадзій нарадзіўся ў Іспаніі ў 377 годзе. Яго настаўнікамі былі і святы . Абвешчаны Аўгустам 16 студзеня 383 на Гебдоме (Ваеннае поле) у Канстанцінопалі. Валадарыў з 395—408 г., консул 385, 392, 394, 396, 402, 406 гадоў.
Калі пасля смерці Феадосія Вялікага Рымская імперыя была падзелена, ён стаў імператарам на Усходзе, а яго брат Ганорый атрымаў Захад. Уладанні Аркадзія распасціраліся ад Адрыятычнага мора да Тыгра і ад Дуная да Ніла. Фактычным кіраўніком Усходу стаў Усходу , гал паводле паходжання. Руфін спрабаваў жаніць Аркадзія на сваёй дачцэ, але прэпазіт свяшчэннай спачывальні, парушыў яго планы, паказаўшы імператару партрэт прыгажуні-дачкі вайскавода Баўтана Еўдакіі. Імператар ажаніўся з 27 красавіка 395 года. Апроч сына і спадчынніка — Феадосія II, — у Аркадзія было чатыры дачкі: Флацыла, Пульхерыя, якая была прызнана пазней святой і аказвала вялікі ўплыў на дзяржаўныя справы, а таксама Аркадзія і Марына.
27 лістапада 395 года Руфін быў забіты салдатамі гоцкага вайскавода ў прысутнасці імператара. У падзенні Руфіна значную ролю адыгралі Стыліхон і яго жонка , якая прыбыла ў Канстанцінопаль на пахаванне імператара Феадосія I. З гэтага часу найбольш уплывовай персонай пры двары становіцца , які быў у сваю чаргу зрынуты ў 399 годзе за карысталюбства і несправядлівыя ўчынкі імператрыцай і Гайнам, якія захапілі ўладу.
У 400 годзе збунтаваныя жыхары Канстанцінопаля забілі некалькі тысяч готаў, і Гайна быў вымушаны бегчы за межы імперыі. Аднак саюзнік імперыі , які валадарыў над гунамі на поўнач ад Дуная, забіў Гайну; яго адсечаную галаву ён адправіў у Канстанцінопаль. Гэтыя падзеі ў алегарычнай форме выкладзены ў сачыненні «Пра провід».
Уплыў Еўдакіі пры двары заставаўся моцным. У 403 годзе яна дамаглася выгнання канстанцінопальскага епіскапа Іаана Залатавуста, лічачы, што, гаворачы пра залішнюю любоў некаторых жанчын да раскошы, ён меў на ўвазе менавіта яе. Шматлікія пратэсты прымусілі імператарскую пару вярнуць Іаана ў Канстанцінопаль, але неўзабаве канфлікт разгарэўся з новай сілай; Іаан быў выгнаны ўжо назаўжды і памёр праз тры гады. Нечаканую і пакутлівую смерць імператрыцы падчас родаў 3 кастрычніка 404 гады лічылі пакараннем за яе ролю ў лёсе Іаана. Справа Іаана спрыяла абвастрэнню канфлікту паміж заходнім і ўсходнім дваром, з прычыны таго, што і Папа Інакенцій, і імператар Ганорый актыўна выступалі ў абарону Іаана.
Яшчэ пры жыцці імператрыцы пры двары стаў карыстацца ўплывам егіпцянін , які ў 404 годзе займаў пасаду магістра афіцый пры ўсходнім двары. Антэмій, які стаў консулам 405 года і прызначаны ў тым жа годзе , займаў гэту пасаду да 414 года, з’яўляючыся фактычным кіраўніком Усходняй Рымскай імперыі. Аркадзій сканаў 1 мая 408 года; дакладная прычына яго смерці невядомая. Яго спадчыннікам стаў непаўналетні сын, Феадосій II. Вестка пра смерць Аркадзія адыграла фатальную ролю ў развіцці канфлікту ў вярхах урада Заходняй Рымскай імперыі, стаўшы адной з прычын падзення Стыліхона, абвінавачанага ў спробе захопу ўлады і жаданні пасадзіць на канстанцінопальскі прастол свайго сына Еўхерыя.
Выгляд і характар
Паводле словаў гісторыка , Аркадзій «рост меў малы, цела сухарлявае, сілы слабыя, твар смуглы. Млявасць яго душы выкрывалі яго мова і ўласцівасць вачэй, якія ў яго санліва і хваравіта заплюшчваліся» (XI. 3). Яшчэ больш рэзка характарызуе імператара Сінезій:
 | ...Вы вельмі мала бачыце, вельмі мала чуеце, губляючы мудрыя ўрокі вопыту. Вы цешыцеся толькі цялесным задавальненням і пераважна тым, што больш за іншыя пагружаюць у матэрыю - асалодай смаку і дотыку. Ваша існаванне падобна існаванню паліпа (стар.-грэч.: θαλαττίου πνεύμονος). |  |
Царкоўныя гісторыкі падкрэслівалі набожнасць Аркадзія; распавядае пра выпадак, калі нібы дзякуючы яго малітве тысячы людзей не загінулі ў выніку абвальвання велізарнага будынка ў Канстанцінопалі (VI. 23) і называе імператара «мужам рахманым і міралюбным». З іншага боку, некаторыя крыніцы гавораць пра хітрасць і раздражняльнасць Аркадзія. Хроніка Марцэліна паведамляе, што ў 390 годзе 13-гадовы Аркадзій выгнаў з палаца сваю мачаху . Той жа Філасторгій апісвае прыступ шаленства, які ахапіў Аркадзія, калі жонка жалілася яму на . (XIII. 19) распавядае, што калі Феадосій загадаў Ганорыю і Аркадзію падчас заняткаў стаяць у прысутнасці свайго настаўніка Арсенія, і Арсеній пакараў Аркадзія за нейкую правіну, Аркадзій зненавідзеў яго настолькі, што вырашыў забіць і нават наняў наёмнага забойцу; Арсенія выратавалі толькі неадкладныя ўцёкі.
Зноскі
- Arcadius // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Любкер Ф. Arcadius // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга и др. — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 126.
- Любкер Ф. Eudoxia // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга и др. — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 501.
- Поўнае імя — Флавій Аркадзій, паводле VI 1192 і інш.; гл. , Bd. I, sp. 1137 ff.
- Пра нараджэнне Флацылы ў 397 годзе згадваецца ў хроніцы Марцэліна Коміта, аднак калі іншыя дочкі імператара ўрачыста прынеслі зарок цноты, Флацылы сярод іх не было, і пра яе замужжа таксама нічога не вядома. Магчыма, Флацыла або памерла ў дзяцінстве, або, як думаў Эдвард Гібан, была інвалідам. Марцэлін згадвае пра смерць царэўны па імі Флацыла каля 431 года, але называе яе «дачкой Феадосія».
- Синезий. О царстве (глава 14) / Пер. В. М. Левченко // . Т. 6. 1953. С. 346.
Літаратура
- Cameron A., Long J. Cameron, Alan. Barbarians and politics at the Court of Arcadius. Berkeley, 1993
- Demougeot E. De l’unité à la division de l’empire romain, 395—410: Essai sur la government impérial. Paris, 1951
- Güldenpennig A. Geschichte des Oströmischen Reiches unter den Kaisern Arcadius und Theodosius II, Halle, 1885
- Liebeschuetz J.H.W.G. Barbarians and Bishops: Army, Church and State in the Age of Arcadius and Chrysostom. Oxford, 1990
- Arkadios // , Bd. I, sp. 1137—1153.
Спасылкі
- Аркада // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
- Гісторыя Філасторгія ў Бібліятэцы Якава Кротава
- Аркадзій на roman-emperors.org (англ.) Архівавана 19 красавіка 2013.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Fla vij Arka dzij 377 Ispaniya 1 maya 408 Kanstancinopal imperatar Ushodnyaj Rymskaj imperyi starejshy syn imperatara Feadosiya I i Arkadzijgrech Ἀrkadios lac Flavius ArcadiusAygust383 395Sumesna z Feadosij I 383 395 Ganoryj 393 395 Imperatar Ushodnyaj Rymskaj imperyi395 408Sumesna z Feadosij II 402 1 maya 408 Papyarednik Feadosij IPeraemnik Feadosij IINaradzhenne 377 0377 Rymskaya Ispaniya Rymskaya imperyyaSmerc 1 maya 408 31 god Kanstancinopal VizantyyaRod Valentyniyana FeadosiyaBacka Feadosij I VyalikiMaci Eliya Flacyla d Zhonka Eliya Eydoksiya d Dzeci Pulheryya Feadosij II Arkadziya d Flacyla d i Maryna d Veravyznanne Hrysciyanin nikeec Medyyafajly na VikishovishchyBiyagrafiyaArkadzij naradziysya y Ispanii y 377 godze Yago nastaynikami byli i svyaty Abveshchany Aygustam 16 studzenya 383 na Gebdome Vaennae pole u Kanstancinopali Valadaryy z 395 408 g konsul 385 392 394 396 402 406 gadoy Kali paslya smerci Feadosiya Vyalikaga Rymskaya imperyya byla padzelena yon stay imperataram na Ushodze a yago brat Ganoryj atrymay Zahad Uladanni Arkadziya raspasciralisya ad Adryyatychnaga mora da Tygra i ad Dunaya da Nila Faktychnym kiraynikom Ushodu stay Ushodu gal pavodle pahodzhannya Rufin sprabavay zhanic Arkadziya na svayoj dachce ale prepazit svyashchennaj spachyvalni parushyy yago plany pakazayshy imperataru partret prygazhuni dachki vajskavoda Baytana Eydakii Imperatar azhaniysya z 27 krasavika 395 goda Aproch syna i spadchynnika Feadosiya II u Arkadziya bylo chatyry dachki Flacyla Pulheryya yakaya byla pryznana paznej svyatoj i akazvala vyaliki yplyy na dzyarzhaynyya spravy a taksama Arkadziya i Maryna 27 listapada 395 goda Rufin byy zabity saldatami gockaga vajskavoda y prysutnasci imperatara U padzenni Rufina znachnuyu rolyu adygrali Stylihon i yago zhonka yakaya prybyla y Kanstancinopal na pahavanne imperatara Feadosiya I Z getaga chasu najbolsh uplyvovaj personaj pry dvary stanovicca yaki byy u svayu chargu zrynuty y 399 godze za karystalyubstva i nespravyadlivyya ychynki imperatrycaj i Gajnam yakiya zahapili yladu U 400 godze zbuntavanyya zhyhary Kanstancinopalya zabili nekalki tysyach gotay i Gajna byy vymushany begchy za mezhy imperyi Adnak sayuznik imperyi yaki valadaryy nad gunami na poynach ad Dunaya zabiy Gajnu yago adsechanuyu galavu yon adpraviy u Kanstancinopal Getyya padzei y alegarychnaj forme vykladzeny y sachynenni Pra provid Uplyy Eydakii pry dvary zastavaysya mocnym U 403 godze yana damaglasya vygnannya kanstancinopalskaga episkapa Iaana Zalatavusta lichachy shto gavorachy pra zalishnyuyu lyuboy nekatoryh zhanchyn da raskoshy yon mey na yvaze menavita yae Shmatlikiya pratesty prymusili imperatarskuyu paru vyarnuc Iaana y Kanstancinopal ale neyzabave kanflikt razgareysya z novaj silaj Iaan byy vygnany yzho nazayzhdy i pamyor praz try gady Nechakanuyu i pakutlivuyu smerc imperatrycy padchas roday 3 kastrychnika 404 gady lichyli pakarannem za yae rolyu y lyose Iaana Sprava Iaana spryyala abvastrennyu kanfliktu pamizh zahodnim i yshodnim dvarom z prychyny tago shto i Papa Inakencij i imperatar Ganoryj aktyyna vystupali y abaronu Iaana Yashche pry zhycci imperatrycy pry dvary stay karystacca yplyvam egipcyanin yaki y 404 godze zajmay pasadu magistra aficyj pry yshodnim dvary Antemij yaki stay konsulam 405 goda i pryznachany y tym zha godze zajmay getu pasadu da 414 goda z yaylyayuchysya faktychnym kiraynikom Ushodnyaj Rymskaj imperyi Arkadzij skanay 1 maya 408 goda dakladnaya prychyna yago smerci nevyadomaya Yago spadchynnikam stay nepaynaletni syn Feadosij II Vestka pra smerc Arkadziya adygrala fatalnuyu rolyu y razvicci kanfliktu y vyarhah urada Zahodnyaj Rymskaj imperyi stayshy adnoj z prychyn padzennya Stylihona abvinavachanaga y sprobe zahopu ylady i zhadanni pasadzic na kanstancinopalski prastol svajgo syna Eyheryya Vyglyad i haraktarPavodle slovay gistoryka Arkadzij rost mey maly cela suharlyavae sily slabyya tvar smugly Mlyavasc yago dushy vykryvali yago mova i ylascivasc vachej yakiya y yago sanliva i hvaravita zaplyushchvalisya XI 3 Yashche bolsh rezka haraktaryzue imperatara Sinezij Vy velmi mala bachyce velmi mala chuece gublyayuchy mudryya yroki vopytu Vy ceshycesya tolki cyalesnym zadavalnennyam i peravazhna tym shto bolsh za inshyya pagruzhayuc u materyyu asalodaj smaku i dotyku Vasha isnavanne padobna isnavannyu palipa star grech 8alattioy pneymonos Carkoynyya gistoryki padkreslivali nabozhnasc Arkadziya raspavyadae pra vypadak kali niby dzyakuyuchy yago malitve tysyachy lyudzej ne zaginuli y vyniku abvalvannya velizarnaga budynka y Kanstancinopali VI 23 i nazyvae imperatara muzham rahmanym i miralyubnym Z inshaga boku nekatoryya krynicy gavorac pra hitrasc i razdrazhnyalnasc Arkadziya Hronika Marcelina pavedamlyae shto y 390 godze 13 gadovy Arkadzij vygnay z palaca svayu machahu Toj zha Filastorgij apisvae prystup shalenstva yaki ahapiy Arkadziya kali zhonka zhalilasya yamu na XIII 19 raspavyadae shto kali Feadosij zagaday Ganoryyu i Arkadziyu padchas zanyatkay stayac u prysutnasci svajgo nastaynika Arseniya i Arsenij pakaray Arkadziya za nejkuyu pravinu Arkadzij znenavidzey yago nastolki shto vyrashyy zabic i navat nanyay nayomnaga zabojcu Arseniya vyratavali tolki neadkladnyya ycyoki ZnoskiArcadius Encyclopaedia Britannica Praverana 9 kastrychnika 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt Lyubker F Arcadius Realnyj slovar klassicheskih drevnostej po Lyubkeru pod red F F Zelinskij A I Georgievskij M S Kutorga i dr SPb Obshestvo klassicheskoj filologii i pedagogiki 1885 S 126 lt a href https wikidata org wiki Track Q101490 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1459210 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q694826 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4135787 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q24933120 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q30059240 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q45276026 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4249594 gt lt a gt Lyubker F Eudoxia Realnyj slovar klassicheskih drevnostej po Lyubkeru pod red F F Zelinskij A I Georgievskij M S Kutorga i dr SPb Obshestvo klassicheskoj filologii i pedagogiki 1885 S 501 lt a href https wikidata org wiki Track Q101490 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q1459210 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q694826 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4135787 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q24933120 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q30059240 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q45178330 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4249594 gt lt a gt Poynae imya Flavij Arkadzij pavodle VI 1192 i insh gl Bd I sp 1137 ff Pra naradzhenne Flacyly y 397 godze zgadvaecca y hronicy Marcelina Komita adnak kali inshyya dochki imperatara yrachysta prynesli zarok cnoty Flacyly syarod ih ne bylo i pra yae zamuzhzha taksama nichoga ne vyadoma Magchyma Flacyla abo pamerla y dzyacinstve abo yak dumay Edvard Giban byla invalidam Marcelin zgadvae pra smerc careyny pa imi Flacyla kalya 431 goda ale nazyvae yae dachkoj Feadosiya Sinezij O carstve glava 14 Per V M Levchenko T 6 1953 S 346 LitaraturaCameron A Long J Cameron Alan Barbarians and politics at the Court of Arcadius Berkeley 1993 Demougeot E De l unite a la division de l empire romain 395 410 Essai sur la government imperial Paris 1951 Guldenpennig A Geschichte des Ostromischen Reiches unter den Kaisern Arcadius und Theodosius II Halle 1885 Liebeschuetz J H W G Barbarians and Bishops Army Church and State in the Age of Arcadius and Chrysostom Oxford 1990 Arkadios Bd I sp 1137 1153 SpasylkiArkada Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop rusk SPb 1890 1907 Gistoryya Filastorgiya y Bibliyatecy Yakava Krotava Arkadzij na roman emperors org angl Arhivavana 19 krasavika 2013 Pry napisanni artykula vykarystany materyyal z Encyklapedychnaga sloynika Brakgayza i Efrona 1890 1907