Мака а Спецыяльны адміністрацыйны раён Мака а парт Macao Macau кіт 澳門 Àomén ці 壕鏡澳 Haojing ao на кантонскім дыялекце 馬交

Мака́а, Спецыяльны адміністрацыйны раён Мака́а (парт.: Macao, Macau; кіт.: 澳門, Àomén ці 壕鏡澳 Haojing'ao; на кантонскім дыялекце: 馬交, Magau) — спецыяльны адміністрацыйны раён Кітайскай Народнай Рэспублікі, які знаходзіцца на ўсходнім узбярэжжы Кітая. Былая партугальская калонія. Мае плошчу 25,4 км² з насельніцтвам 520,4 тыс. чалавек. Да Макаа адносяцца і невялікія астравы і .

Спецыяльны адміністрацыйны
раён Макаа
澳門特別行政區
Região Administrativa Especial de Macau

Гімн:

Заснавана

1557: партугальская акупацыя;

13 жніўня 1862: партугальская калонія;

20 снежня 1999: перадача суверэнітэту

Афіцыйная мова

Кітайская, Партугальская

Сталіца

—

Форма кіравання

Залежная тэрыторыя

Глава выканаўчай
улады

Валюта

Патака

Інтэрнэт-дамен

.mo

Код ISO (Alpha-2)

MO

Код ISO (Alpha-3)

MAC

Код МАК

MAC

Тэлефонны код

+853

Часавыя паясы

+8

Геаграфія

Макаа — горад у Кітаі на ўзбярэжжы , у вусці ракі . Утрымлівае тэрыторыю паўвострава Макаа, астравоў Тайпа і Колаань, агульнай плошчай 28,6 км². Макаа знаходзіцца на мяжы трапічнай і субекватарыяльнай кліматычных зонаў, сярэдняя тэмпература студзеня складае 15 °C, ліпеня — 29 °C. Штогадовая колькасць ападкаў — 1800 мм.

Эканоміка

Пачынаючы з 80-х гадоў ХХ стагоддзя эканоміка Макаа развіваецца вельмі хуткімі тэмпамі. У 1982 годзе сукупны ўнутраны прадукт складаў $1,287 млрд, а ў 1998 ён склаў 6,15 млрд. Асновай эканомікі Макаа складаецца з рээкспарту кітайскіх тавараў, гэтаму спрыяе існаванне вялікага марскога порта і аэрапорта. Стымулам развіцця тэрыторыі з'яўляюцца і легальныя (казіно, спаборніцтвы сабакаў і коней), фінансавыя паслугі. Таксама развіццё атрымалі рыбалоўства і пераапрацоўка рыбы. Усё большы прыбытак прыносіць турызм (у апошнія гады гэта 40 % СУП і праца для кожнага трэцяга жыхара). Значнае месца ў экспарце Макаа займае Японія. Асноўная крыніца прадуктаў харчавання — Кітай.

Беспрацоўе ў горадзе мае нізкія паказчыкі (у 1998 годзе яно складала 3,8 % працаздольнага насельніцтва).

Насельніцтва

Афіцыйнымі мовамі тэрыторыі з'яўляюцца кітайская і партугальская. Асноўнымі рэлігійнымі канфесіямі з'яўляюцца: хрысціянства, даасізм, будызм. У горадзе размешчаны рэзідэнцыя каталіцкага біскупа, афіцыйнае прадстаўніцтва Ордэна іезуітаў, іншых каталіцкіх ардэноў, каталіцкія каледжы і манастыры. Валютай з'яўляецца патака, звязаная з ганконгскім доларам. Каля 97 % насельніцтва — кітайцы, 2 % — партугальцы.

Статыстыка колькасці насельніцтва з 1960 па 2021

Год	Колькасць
1960	171 456
1961	175 135
1962	181 025
1963	188 703
1964	197 523
1965	206 910
1966	216 873
1967	227 258
1968	237 129
1969	245 310
1970	250 997
1971	253 881
1972	254 282
1973	252 845

Год	Колькасць
1974	250 550
1975	248 213
1976	245 915
1977	243 729
1978	242 458
1979	243 073
1980	246 236
1981	252 258
1982	260 921
1983	271 674
1984	283 672
1985	296 222
1986	309 226
1987	322 655

Год	Колькасць
1988	335 952
1989	348 467
1990	359 735
1991	369 484
1992	377 799
1993	385 041
1994	391 783
1995	398 459
1996	405 231
1997	412 031
1998	418 810
1999	425 448
2000	431 907
2001	438 080

Год	Колькасць
2002	444 150
2003	450 711
2004	458 542
2005	468 149
2006	479 808
2007	493 206
2008	507 528
2009	521 617
2010	534 626
2011	546 278
2012	556 783
2013	566 375
2015	642 900
2021	682 100

Культура

Цэнтр горада адлюстроўвае часы партугальскай улады і сутыкненне еўрапейскай і кітайскай культур і каштоўнасцей. Восем плошчаў і дваццаць восем асобных аб'ектаў (руіны каталіцкага сабора 1582—1602 г.г.), некалькі партугальскіх фартоў, самы стары маяк у Кітаі, ў 2005 г. былі ўнесены ЮНЕСКА ў спіс сусветнай спадчыны.

Гарады-пабрацімы

Брусель, Бельгія (1991)
Дананг, В’етнам (2006)
Каімбра, Партугалія (1998)
К’еты, Італія
Луанда, Ангола
Лінчэпінг, Швецыя (1997)^[…]
Лісабон, Партугалія (1982)
Мапуту, Мазамбік
Порту, Партугалія (1997)
Прая, Каба-Вердэ (2007)
Рыа-дэ-Жанэйра, Бразілія
Рэсіфі, Бразілія
Сан-Паўлу, Бразілія (2000)
Фару, Партугалія

Крыніцы

У запісана, што афіцыйнымі мовамі тэрыторыі з'яўляюцца «кітайская і партугальская». У той жа час закон не адзначае, якая з разнавіднасцей кітайскай мовы з'яўляецца стандартам. У мацерыковым Кітаі ў якасці стандартызаванай формы вусновай мовы выкарыстоўваецца , а пісьмовай — , у той час як і ўжо доўгі час з'яўляюцца стандартнымі моўнымі формамі ў Макаа.
Макаа ніколі не быў незалежнай дзяржавай. У розны час ён знаходзіўся пад суверэнітэтам Кітая, Партугаліі. У 1999 годзе Кітай вярнуў сабе суверэнітэт над тэрыторыяй. У той жа час Макаа захоўвае значную аўтаномію і фармальна можа незалежна выбіраць кіраўніка.
World Bank Open Data — Сусветны банк.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>
http://www.dsec.gov.mo/Statistic/Demographic/DemographicStatistics/DemographicStatistics2015Q2.aspx
https://www.dsec.gov.mo/getAttachment/b6491200-1f12-40bd-8752-16fb8a7da5a7/E_CENP_PUB_2021_Y.aspx
https://www.iacm.gov.mo/e/gemin/list/
http://www.linkoping.se/Om-kommunen/Utveckling-och-samverkan/Internationellt-samarbete/Vanorter/
https://www.linkoping.se/contentassets/a736c879059040aeb86eacddc492bfa6/positionspapper-guangzhou-rev-sept-2016.pdf?498a27
http://legislacao.prefeitura.sp.gov.br/leis/lei-14471-de-10-de-julho-de-2007

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Макаа

[1] У запісана, што афіцыйнымі мовамі тэрыторыі з'яўляюцца «кітайская і партугальская». У той жа час закон не адзначае, якая з разнавіднасцей кітайскай мовы з'яўляецца стандартам. У мацерыковым Кітаі ў якасці стандартызаванай формы вусновай мовы выкарыстоўваецца , а пісьмовай — , у той час як і ўжо доўгі час з'яўляюцца стандартнымі моўнымі формамі ў Макаа.

[2] Макаа ніколі не быў незалежнай дзяржавай. У розны час ён знаходзіўся пад суверэнітэтам Кітая, Партугаліі. У 1999 годзе Кітай вярнуў сабе суверэнітэт над тэрыторыяй. У той жа час Макаа захоўвае значную аўтаномію і фармальна можа незалежна выбіраць кіраўніка.

[_69950785ebf77d8d-3] World Bank Open Data — Сусветны банк.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q7164"></a>

[_9d19b1f552d9c828-4] ttp://www.dsec.gov.mo/Statistic/Demographic/DemographicStatistics/DemographicStatistics2015Q2.aspx

[_ef449a6467c7655c-5] ttps://www.dsec.gov.mo/getAttachment/b6491200-1f12-40bd-8752-16fb8a7da5a7/E_CENP_PUB_2021_Y.aspx

[_2a7754fd5307796c-6] ttps://www.iacm.gov.mo/e/gemin/list/

[_b88b52b3e4eb0574-7] ttp://www.linkoping.se/Om-kommunen/Utveckling-och-samverkan/Internationellt-samarbete/Vanorter/

[_72625a288b360e38-8] ttps://www.linkoping.se/contentassets/a736c879059040aeb86eacddc492bfa6/positionspapper-guangzhou-rev-sept-2016.pdf?498a27

[_86b99bc7242e0370-9] ttp://legislacao.prefeitura.sp.gov.br/leis/lei-14471-de-10-de-julho-de-2007