Кірылічны алфавіт | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||
Кірыліца | |||||||
А | Б | В | Г | Ґ | Д | Ђ | |
Е | (Ѐ) | Ё | Є | Ж | З | ||
Ѕ | И | (Ѝ) | І | Ї | Й | Ј | |
К | Л | Љ | М | Н | Њ | О | |
П | Р | С | Т | Ћ | У | ||
Ў | Ф | Ц | Ш | ||||
Щ | Ъ | Ы | Ь | Э | Ю | Я | |
Гістарычныя літары | |||||||
(Ҁ) | (Ѹ) | Ѡ | () | (Ѻ) | Ѣ | ||
Ꙉ | Ѧ | Ѫ | Ѩ | Ѭ | |||
Ѯ | Ѱ | () | Ꚉ | ||||
Літары неславянскіх моў | |||||||
Ғ | |||||||
Ҕ | Ӂ | Җ | |||||
Ӹ | |||||||
Заўвага. Знакі у дужках не маюць статусу (самастойных) літар. |
М — чатырнаццатая літара беларускага алфавіта. Паходзіць з кірыліцкай М («мыслеце»), што ўзнікла на аснове грэка-візантыйскай устаўнай М («мі»). У старабеларускім графіку перайшла са старажытнарускага пісьменства. Абазначала зычныя гукі «м», «м'» («масло», «мінута»). Мела таксама лічбавае значэнне «сорак». У рукапісах XIV — XVII стст. у сувязі з функцыыянаваннем розны пісьмовых школ і выкарыстаннем розных тыпаў пісьма (устаў, паўустаў, скорапіс) ужывалася ў некалькіх варыянтах, якія дапамагаюць вызначыць час і месца напісання помнікаў. У XVI ст. акрамя рукапіснай набыла друкаваную форму. Пачынаючы з Ф.Скарына, стала адрознівацца як малая і вялікая, хоць ужыванне вялікай літары ва ўласных імёнах, геаграфічных назвах і ў пачатку сказаў не было яшчэ паслядоўным. У сучаснай беларускай мове абазначае санорныя змычна-праходныя губна-губныя зычныя гукі «м», «м'» («мара», «мядунка—м'адунка»). Бывае вялікая і малая, мае рукапісную і друкаваную формы. Ужываецца ў афіцыйных абрэвіятурах («МБА», «МАЗ»), як умоўнае скарачэнне слоў «метр» (30 м), «мора» (Балтыйскае м.). Пры класіфікацыйным падзеле мае значэнне «трынаццаты» (група «М»), пры лічбавай нумарацыі — дадатковае значэнне для размежавання прадметаў пад адным нумарам (шыфр № 9 м).
Літаратура
Булыка, А. М / Алесь Булыка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 тамах. Том 1. А — Беліца. — Мн.: БелЭн, 1993. - С. 5.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Kirylichny alfavitKirylicaA B V G G D ЂE Ѐ Yo Ye Zh ZЅ I Ѝ I Yi J ЈK L Љ M N Њ OP R S T Ћ UЎ F C ShSh Y E Yu YaGistarychnyya litary Ҁ Ѹ Ѡ Ѻ ѢꙈ Ѧ Ѫ Ѩ ѬѮ Ѱ ꚈLitary neslavyanskih moyҒҔ Ӂ ҖӸZayvaga Znaki u duzhkah ne mayuc statusu samastojnyh litar M chatyrnaccataya litara belaruskaga alfavita Pahodzic z kirylickaj M myslece shto yznikla na asnove greka vizantyjskaj ustaynaj M mi U starabelaruskim grafiku perajshla sa starazhytnaruskaga pismenstva Abaznachala zychnyya guki m m maslo minuta Mela taksama lichbavae znachenne sorak U rukapisah XIV XVII stst u suvyazi z funkcyyyanavannem rozny pismovyh shkol i vykarystannem roznyh typay pisma ustay payustay skorapis uzhyvalasya y nekalkih varyyantah yakiya dapamagayuc vyznachyc chas i mesca napisannya pomnikay U XVI st akramya rukapisnaj nabyla drukavanuyu formu Pachynayuchy z F Skaryna stala adroznivacca yak malaya i vyalikaya hoc uzhyvanne vyalikaj litary va ylasnyh imyonah geagrafichnyh nazvah i y pachatku skazay ne bylo yashche paslyadoynym U suchasnaj belaruskaj move abaznachae sanornyya zmychna prahodnyya gubna gubnyya zychnyya guki m m mara myadunka m adunka Byvae vyalikaya i malaya mae rukapisnuyu i drukavanuyu formy Uzhyvaecca y aficyjnyh abreviyaturah MBA MAZ yak umoynae skarachenne sloy metr 30 m mora Baltyjskae m Pry klasifikacyjnym padzele mae znachenne trynaccaty grupa M pry lichbavaj numaracyi dadatkovae znachenne dlya razmezhavannya pradmetay pad adnym numaram shyfr 9 m LitaraturaBulyka A M Ales Bulyka Encyklapedyya gistoryi Belarusi U 6 tamah Tom 1 A Belica Mn BelEn 1993 S 5