Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Рымскае права — , якая існавала ў Старажытным Рыме і ў Візантыйскай імперыі з VIII стагоддзя да н.э. па VIII стагоддзе н.э., а таксама галіна прававой навукі, якая займаецца яе вывучэннем.
Рымскае права стала ўзорам ці правобразам прававых сістэм многіх іншых дзяржаў, з'яўляецца гістарычнай асновай (кантынентальнай) .
Крыніцы
. Выданне П. Кругера і Т. Момзена. Берлін, 1889.
Першыя ўказанні на форму звычаёвага права Рыма і яго прававых інстытутаў могуць быць знойдзены ў заключэннях па судовых справах, якія дайшлі да нас. Першыя крыніцы пісанага права Рыма, якія дайшлі да нас — законы рымскіх цароў. Адзін з найбольш значных — Збор законаў дванаццаці табліц (лац.: Leges duodecim tabularum), які перанёс многія палажэнні , адносіцца да сярэдзіны V стагоддзя да н.э. Да III стагоддзя да н.э. рымскае права ўжо выразна аддзялялася ад рэлігійных нормаў.
У 367 годзе да н.э. законам была ўведзена пасада прэтара. Прэтар выбіраўся штогод, кандыдаты на гэту пасаду складалі прэтарскія эдыкты, якія апісвалі іх стаўленне да і разуменне яго прынцыпаў. Прэтар мог у меру неабходнасці папаўняць прабелы ў крыніцах права і прызнаваць старыя законы неадпаведнымі сучасным рэаліям. ўнесла вялікі ўнёсак у развіццё Рымскай сістэмы права.
Адзіным помнікам поўнай старажытнарымскай навуковай сістэмы права з'яўляюцца Інстытуцыі Гая (II стагоддзе н.э.). У 426 г. н.э. імператар Валентыніян III прызнаў яго меркаванні нароўні з меркаваннямі , , і , якімі трэба карыстацца суддзям пры вынясенні рашэнняў.
на доўгі час сталі асноўнай пісанай крыніцай права ў Рыме. Істытуцыянальная кансерватыўнасць права ў перыяд Рымскай імперыі дазволіла развіць надзвычай распрацаваную і скласці высока-сістэматызаваныя крыніцы права, аказала дабратворны ўплыў на прававую навуку. адыграла ключавую ролю ў развіцці і вытворных прававых сем'яў і дазволіла ўмацавацца еўрапейскай прававой навуцы.
Прынцыпы
Асноўным прынцыпам Рымскага права з'яўляецца сцвярджэнне, што дзяржава ёсць вынік усталяванай дамоўленасці паміж грамадзянамі дзяржавы ў мэтах вырашэння ўсіх прававых пытанняў паводле загадзя прынятых агульным правілаў. Гэты прынцып Рымскага права лёг у аснову такой як Рэспубліка, якая з'яўляецца на сённяшні дзень самай распаўсюджанай .
Рымская правасвядомасць разглядае справядлівасць, якая выводзіцца з , як асноўны прынцып праварэалізацыі. «Ius est ars boni et aequi» — абвяшчае афарызм , які перакладаецца як «Права ёсць мастацтва (навука) добрага і роўнага», а не справядлівага, насуперак распаўсюджанаму меркаванню. (aequus, a, um — роўны). Рымскага права засноўваецца на ўсведамленні высокай ролі судовай улады; «Я маю іск — значыць я маю права» — апісвае гэта стаўленне да судовай улады рымскае выслоўе. Утылітарызмам названы разгляд карысці (utilitas) як сэнсу права, уласцівы рымскаму стаўленню да права: «Карысць — маці добрага і справядлівага».
Галіны
Першае, вядомае нам апісанне адрознення прыватнага (jus privatum) і публічнага права (jus publicum), належыць рымскаму юрысту : «Публічнае права — тое права, якое адносіцца да карысці Рымскай дзяржавы, прыватнае — тое права, якое адносіцца да карысці прыватных асоб».
Jus publicum
Публічнае права — нормы права, якія ахоўваюць інтарэсы грамадства ў цэлым, вызначаюць прававое становішча дзяржавы і яго органаў. Для яго характэрны прынцып, што нормы рымскага публічнага права не могуць быць зменены пагадненнем прыватных асоб, таму нормы публічнага права з'яўляюцца імператыўнымі (абавязковымі).
Рымскае публічнае права мела ў сваёй структуры 3 раздзелы: правы і абавязкі чыноўнікаў, правы і абавязкі святароў і крымінальнае права.
У адрозненне ад рымскага прыватнага права, рымскае публічнае права, якое яшчэ называлася Jus publicum, не мела такога вялікага значэння для станаўлення прававых сістэм Заходняй Еўропы.
З развалам рымскай дзяржавы забываецца і публічнае права, рымскае ж прыватнае права запазычаецца іншымі дзяржавамі. Гэты працэс запазычання прынята называць рэцэпцыяй.
Jus privatum
Jus privatum грунтуецца на адносінах да . Еўрапейскімі лібертарыстамі было перанята рымскае стаўленне да ўласнасці як да важнай прыкметы свабоды і павагі асобы.
Рымскае прыватнае права пранесла свае базавыя інстытуты і прынцыпы праз тысячагадовую гісторыю і ў выніку стала базай для сучаснага прыватнага права. Гэта было шмат у чым звязана з вывучэннем ва ўніверсітэтах Еўропы. Прыватнае права Рыма дагэтуль паўсюдна мае велізарнае значэнне ў прававой навуцы як каркас для вывучэння грамадзянска-прававых галін права сучасных дзяржаў.
Jus civile
Jus Quiritum (руск.: права квірытаў) або jus civile (грамадзянскае права) — права, якога з'яўляюцца квірыты () і іншыя лаціны. Квірыцкае права з'явілася ў эпоху Рэспублікі ў Рыме. Такім чынам, jus civile з'яўляецца найстаражытнай часткай рымскага прыватнага права. Яму ўласцівыя прымітывізм і прастата канструкцый.
Крыніцамі jus civile з'яўляюцца юрыдычныя звычаі Старажытнага Рыма (напрыклад, кадыфікаваны юрыдычны звычай — Законы Дванаццаці Табліц) і законы, прынятыя .
Сродкам абароны іскаў у jus civile былі толькі законныя іскі.
Jus gentium
Jus gentium (права народаў) — права, складзенае зыходзячы з выяўленых сусветных прававых прынцыпаў, для вырашэння спрэчак паміж жыхарамі залежных земляў і замежнікамі, якія знаходзяцца на падкантрольнай тэрыторыі Рыма.
Jus honorarium
Jus honorarium (лац.: honores — ганаровая пасада).
З'яўленне гэтага права было выклікана тымі ж прычынамі, што і jus gentium. Суб'ектамі права з'яўляліся толькі рымскія грамадзяне.
Крыніцамі jus honorarium з'яўляюцца эдыкты магістратаў (прэтараў, курульных эдылаў, кіраўнікоў правінцый). Такім чынам, jus honorarium уяўляе сабой сукупнасць прэтарскага (jus praetorium) і эдыльнага права.
Jus honorarium быў шмат у чым падобны з jus civile, таму дзве гэтыя сістэмы непазбежна збліжаліся.
Заканатворчасць
У Рымскай Рэспубліцы была распрацавана трохэтапная законатворчая працэдура. Правам заканадаўчай ініцыятывы валодаў кожны магістрат. вывешваўся ім на Рымскім форуме, дзе рымляне маглі азнаёміцца з ім і абмеркаваць яго. Усе прапановы па змяненні законапраекта маглі быць перададзены самому магістрату. Затым усеагульным галасаваннем прымаў ці адхіляў законапраект. Сенат, як Рыма, ажыццяўляў праверку працэдуры прыняцця, пры адсутнасці парушэнняў закон набываў сілу. Некаторы час гэта працэдура з той ці іншай доляй фікцыі захоўвалася і ў Рымскай імперыі. Затым законатворчая функцыя ўмацавалася ў руках імператара пры некаторым удзеле сената.
Закон меў пастаянную структуру і складаўся з:
- praescriptio — уступнай часткі, якая апісвала матывы прыняцця, імя магістрата, які склалаў закон, і дату прыняцця.
- rogatio — асноўнай часткі, якая змяшчала функцыянальную частку закона.
- sanctio — , якая называла адказнасць за парушэнне нормаў, усталяваных законам.
Рэцэпцыя рымскага права
Варвары, якія ўтварылі пасля падзення Рымскай імперыі новыя дзяржавы ў Галіі і Іспаніі, працягвалі ўжываць рымскае права. У гэтых дзяржавах складаліся зборнікі рымскага права (Leges romanae), найбольш вядомы з якіх, Lex Romana Visigothorum, ці Breviarium Alaricianum, быў складзены ў вестгоцкай дзяржаве пры Аларыху II, у 506 г. Ён быў адзіным сродкам азнаямлення з рымскім правам аж да аднаўленні ў XI стагоддзі яго сістэматычнага вывучэння. Меншае значэнне мелі Edictum Theodorici — зборнік, складзены паміж 511 і 515 гг. для лацінамоўнага і германскага насельніцтва остгоцкай дзяржавы і Lex Romana Burgundionum, або Papian, складзены каля 517 г. у Бургундскай дзяржаве.
Рымскае права актыўна ўжывалася ў паўднёвай Францыі і сярэдняй Італіі. У 529—534 гадах у Візантыі быў складзены (Corpus juris civilis). Ён меў велізарнае значэнне для далейшага развіцця рымскага права.
Навуковыя заняткі па рымскім праве пачаліся ў Італіі ў XII стагоддзі і асабліва ўзмацніліся ў Францыі ў XVI стагоддзі. Яны праводзіліся ва ўніверсітэтах, перш за ўсё ў Балонскім. Даследчыкаў рымскага права называлі .
Цікавасць да рымскага права была звязана з тым, што з узмацненнем каралеўскай улады з'явілася імкненне кіраўнікоў прыслабіць значэнне народных у судах. У сувязі з гэтым каралеўскаю ўладай прызначаліся суддзі, знаёмыя з рымскім правам. Развіццё эканамічных адносін патрабавала рэгулявання з боку больш дасканалага права, чым прававыя звычаі. Пры гэтым не толькі кожная мясцовасць, але і кожная сацыяльная група жыла па сваіх прававых звычаях. Нарэшце, каталіцкая царква таксама падтрымлівала рымскае права як больш дасканалае ў параўнанні з прававымі звычаямі язычніцкіх часоў. Рымскае права наўзамен невыразных і спрэчных звычаяў прапанавала цалкам вызначанае, пісанае права — lex scripta, адзінае для ўсіх тэрыторый і саслоўных груп і здольнае рэгуляваць самыя складаныя адносіны гандлёвага абароту.
Апроч гэтых агульных прычын, у Германіі рэцэпцыі рымскага права спрыяла тое, што Свяшчэнная Рымская імперыя лічылася спадчынніцай ранейшай Рымскай імперыі. У ёй у 1495 г. быў заснаваны агульнаімперскі суд (Reichskammergericht). Пры вырашэнні спраў ён перш за ўсё павінен быў ужываць рымскае права, і толькі затым ён павінен быў прымаць да ўвагі «добрае» нямецкае права, на якое спашлюцца бакі. Так дзеянне рымскага права было санкцыянавана заканадаўча. Затым падобныя правілы былі ўведзены і ў іншых судах германскіх земляў. У сувязі з гэтым да канца XVI—XVII ст. рымскае права было рэцыпавана ў Германіі прама і непасрэдна.
Але быўшы рэцыпавана і стаўшы непасрэдным законам, рымскае права зведала змены. Абноўленае рымскае права атрымала назву «сучаснае рымскае права» (usus modernus Pandectarum, heutiges römisches Recht).
Затым у найбольш буйных дзяржавах Германіі ўзнікла імкненне да кадыфікацыі грамадзянскага права шляхам перапрацоўкі рымскага і нацыянальнага права ў нешта адзінае. Так, у 1756 г. у Баварыі быў выдадзены «», а ў 1794 г. у Прусіі было выдадзена (Preussisches Landsrecht). У Францыі нацыянальнае і рымскае права былі аб'яднаны пры стварэнні (1804 г.), які, у сваю чаргу, стаў узорам для пераймання пры кадыфікацыі грамадзянскага права ў іншых дзяржавах.
Такім чынам, рымскае права аказала такі ж аб'яднаўчы ўплыў на юрыспрудэнцыю і заканадаўства еўрапейскіх народаў, як лацінская мова — на іх навуку.
Гл. таксама
- Законы Дванаццаці табліц
Зноскі
- Покровский И. А. История римского права // § 45. Рецепция римского права(недаступная спасылка)
- Шершеневич Г. Ф. Учебник русского гражданского права. Т. 1. // § 4. История гражданского законодательства на Западе(недаступная спасылка)
Літаратура
- Римское частное право. М.: Норма, 2008.
- Зайков А. В. Римское частное право в систематическом изложении. Учебник. М.: Русский фонд содействия образованию и науке, 2012. 480 с. ISBN 978-5-91244-089-2
- Римское право Архівавана 30 студзеня 2016. — М.: Зерцало-М, 2008. ISBN 978-5-94373-140-2
- Новицкий И. Б., Перетерский И. С. Римское частное право. — М.: Юристъ, 2001.
- История римского права Архівавана 28 верасня 2011. — М.: Статут, 2004. ISBN 5-8354-0232-5.
- Чезаре Санфилиппо Курс римского частного права. — М.: БЕК, 2002. ISBN 5-85639-284-1
Спасылкі
- Інстытуцыі Гая
- Узоры найважнейшых пазоўных формул у рымскім працэсе (па-латыні з рускім перакладам)
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Rymskae prava yakaya isnavala y Starazhytnym Ryme i y Vizantyjskaj imperyi z VIII stagoddzya da n e pa VIII stagoddze n e a taksama galina pravavoj navuki yakaya zajmaecca yae vyvuchennem Rymskae prava stala yzoram ci pravobrazam pravavyh sistem mnogih inshyh dzyarzhay z yaylyaecca gistarychnaj asnovaj kantynentalnaj KrynicyInstytucyi i Vydanne P Krugera i T Momzena Berlin 1889 Pershyya ykazanni na formu zvychayovaga prava Ryma i yago pravavyh instytutay moguc byc znojdzeny y zaklyuchennyah pa sudovyh spravah yakiya dajshli da nas Pershyya krynicy pisanaga prava Ryma yakiya dajshli da nas zakony rymskih caroy Adzin z najbolsh znachnyh Zbor zakonay dvanaccaci tablic lac Leges duodecim tabularum yaki peranyos mnogiya palazhenni adnosicca da syaredziny V stagoddzya da n e Da III stagoddzya da n e rymskae prava yzho vyrazna addzyalyalasya ad religijnyh normay U 367 godze da n e zakonam byla yvedzena pasada pretara Pretar vybiraysya shtogod kandydaty na getu pasadu skladali pretarskiya edykty yakiya apisvali ih staylenne da i razumenne yago pryncypay Pretar mog u meru neabhodnasci papaynyac prabely y krynicah prava i pryznavac staryya zakony neadpavednymi suchasnym realiyam ynesla vyaliki ynyosak u razviccyo Rymskaj sistemy prava Adzinym pomnikam poynaj starazhytnarymskaj navukovaj sistemy prava z yaylyayucca Instytucyi Gaya II stagoddze n e U 426 g n e imperatar Valentyniyan III pryznay yago merkavanni naroyni z merkavannyami i yakimi treba karystacca suddzyam pry vynyasenni rashennyay na doygi chas stali asnoynaj pisanaj krynicaj prava y Ryme Istytucyyanalnaya kanservatyynasc prava y peryyad Rymskaj imperyi dazvolila razvic nadzvychaj raspracavanuyu i sklasci vysoka sistematyzavanyya krynicy prava akazala dabratvorny yplyy na pravavuyu navuku adygrala klyuchavuyu rolyu y razvicci i vytvornyh pravavyh sem yay i dazvolila ymacavacca eyrapejskaj pravavoj navucy PryncypyAsnoynym pryncypam Rymskaga prava z yaylyaecca scvyardzhenne shto dzyarzhava yosc vynik ustalyavanaj damoylenasci pamizh gramadzyanami dzyarzhavy y metah vyrashennya ysih pravavyh pytannyay pavodle zagadzya prynyatyh agulnym pravilay Gety pryncyp Rymskaga prava lyog u asnovu takoj yak Respublika yakaya z yaylyaecca na syonnyashni dzen samaj raspaysyudzhanaj Rymskaya pravasvyadomasc razglyadae spravyadlivasc yakaya vyvodzicca z yak asnoyny pryncyp pravarealizacyi Ius est ars boni et aequi abvyashchae afaryzm yaki perakladaecca yak Prava yosc mastactva navuka dobraga i roynaga a ne spravyadlivaga nasuperak raspaysyudzhanamu merkavannyu aequus a um royny Rymskaga prava zasnoyvaecca na ysvedamlenni vysokaj roli sudovaj ulady Ya mayu isk znachyc ya mayu prava apisvae geta staylenne da sudovaj ulady rymskae vysloye Utylitaryzmam nazvany razglyad karysci utilitas yak sensu prava ulascivy rymskamu staylennyu da prava Karysc maci dobraga i spravyadlivaga GalinyPershae vyadomae nam apisanne adroznennya pryvatnaga jus privatum i publichnaga prava jus publicum nalezhyc rymskamu yurystu Publichnae prava toe prava yakoe adnosicca da karysci Rymskaj dzyarzhavy pryvatnae toe prava yakoe adnosicca da karysci pryvatnyh asob Jus publicum Publichnae prava normy prava yakiya ahoyvayuc intaresy gramadstva y celym vyznachayuc pravavoe stanovishcha dzyarzhavy i yago organay Dlya yago harakterny pryncyp shto normy rymskaga publichnaga prava ne moguc byc zmeneny pagadnennem pryvatnyh asob tamu normy publichnaga prava z yaylyayucca imperatyynymi abavyazkovymi Rymskae publichnae prava mela y svayoj struktury 3 razdzely pravy i abavyazki chynoynikay pravy i abavyazki svyataroy i kryminalnae prava U adroznenne ad rymskaga pryvatnaga prava rymskae publichnae prava yakoe yashche nazyvalasya Jus publicum ne mela takoga vyalikaga znachennya dlya stanaylennya pravavyh sistem Zahodnyaj Eyropy Z razvalam rymskaj dzyarzhavy zabyvaecca i publichnae prava rymskae zh pryvatnae prava zapazychaecca inshymi dzyarzhavami Gety praces zapazychannya prynyata nazyvac recepcyyaj Jus privatum Jus privatum gruntuecca na adnosinah da Eyrapejskimi libertarystami bylo peranyata rymskae staylenne da ylasnasci yak da vazhnaj prykmety svabody i pavagi asoby Rymskae pryvatnae prava pranesla svae bazavyya instytuty i pryncypy praz tysyachagadovuyu gistoryyu i y vyniku stala bazaj dlya suchasnaga pryvatnaga prava Geta bylo shmat u chym zvyazana z vyvuchennem va yniversitetah Eyropy Pryvatnae prava Ryma dagetul paysyudna mae velizarnae znachenne y pravavoj navucy yak karkas dlya vyvuchennya gramadzyanska pravavyh galin prava suchasnyh dzyarzhay Jus civile Jus Quiritum rusk prava kvirytay abo jus civile gramadzyanskae prava prava yakoga z yaylyayucca kviryty i inshyya laciny Kviryckae prava z yavilasya y epohu Respubliki y Ryme Takim chynam jus civile z yaylyaecca najstarazhytnaj chastkaj rymskaga pryvatnaga prava Yamu ylascivyya prymityvizm i prastata kanstrukcyj Krynicami jus civile z yaylyayucca yurydychnyya zvychai Starazhytnaga Ryma napryklad kadyfikavany yurydychny zvychaj Zakony Dvanaccaci Tablic i zakony prynyatyya Srodkam abarony iskay u jus civile byli tolki zakonnyya iski Jus gentium Asnoyny artykul Jus gentium prava naroday prava skladzenae zyhodzyachy z vyyaylenyh susvetnyh pravavyh pryncypay dlya vyrashennya sprechak pamizh zhyharami zalezhnyh zemlyay i zamezhnikami yakiya znahodzyacca na padkantrolnaj terytoryi Ryma Jus honorarium Asnoyny artykul Jus honorarium lac honores ganarovaya pasada Z yaylenne getaga prava bylo vyklikana tymi zh prychynami shto i jus gentium Sub ektami prava z yaylyalisya tolki rymskiya gramadzyane Krynicami jus honorarium z yaylyayucca edykty magistratay pretaray kurulnyh edylay kiraynikoy pravincyj Takim chynam jus honorarium uyaylyae saboj sukupnasc pretarskaga jus praetorium i edylnaga prava Jus honorarium byy shmat u chym padobny z jus civile tamu dzve getyya sistemy nepazbezhna zblizhalisya ZakanatvorchascU Rymskaj Respublicy byla raspracavana trohetapnaya zakonatvorchaya pracedura Pravam zakanadaychaj inicyyatyvy valoday kozhny magistrat vyveshvaysya im na Rymskim forume dze rymlyane magli aznayomicca z im i abmerkavac yago Use prapanovy pa zmyanenni zakonapraekta magli byc peradadzeny samomu magistratu Zatym useagulnym galasavannem prymay ci adhilyay zakonapraekt Senat yak Ryma azhyccyaylyay praverku pracedury prynyaccya pry adsutnasci parushennyay zakon nabyvay silu Nekatory chas geta pracedura z toj ci inshaj dolyaj fikcyi zahoyvalasya i y Rymskaj imperyi Zatym zakonatvorchaya funkcyya ymacavalasya y rukah imperatara pry nekatorym udzele senata Zakon mey pastayannuyu strukturu i skladaysya z praescriptio ustupnaj chastki yakaya apisvala matyvy prynyaccya imya magistrata yaki sklalay zakon i datu prynyaccya rogatio asnoynaj chastki yakaya zmyashchala funkcyyanalnuyu chastku zakona sanctio yakaya nazyvala adkaznasc za parushenne normay ustalyavanyh zakonam Recepcyya rymskaga pravaAsnoyny artykul Varvary yakiya ytvaryli paslya padzennya Rymskaj imperyi novyya dzyarzhavy y Galii i Ispanii pracyagvali yzhyvac rymskae prava U getyh dzyarzhavah skladalisya zborniki rymskaga prava Leges romanae najbolsh vyadomy z yakih Lex Romana Visigothorum ci Breviarium Alaricianum byy skladzeny y vestgockaj dzyarzhave pry Alaryhu II u 506 g Yon byy adzinym srodkam aznayamlennya z rymskim pravam azh da adnaylenni y XI stagoddzi yago sistematychnaga vyvuchennya Menshae znachenne meli Edictum Theodorici zbornik skladzeny pamizh 511 i 515 gg dlya lacinamoynaga i germanskaga naselnictva ostgockaj dzyarzhavy i Lex Romana Burgundionum abo Papian skladzeny kalya 517 g u Burgundskaj dzyarzhave Rymskae prava aktyyna yzhyvalasya y paydnyovaj Francyi i syarednyaj Italii U 529 534 gadah u Vizantyi byy skladzeny Corpus juris civilis Yon mey velizarnae znachenne dlya dalejshaga razviccya rymskaga prava Navukovyya zanyatki pa rymskim prave pachalisya y Italii y XII stagoddzi i asabliva yzmacnilisya y Francyi y XVI stagoddzi Yany pravodzilisya va yniversitetah persh za ysyo y Balonskim Dasledchykay rymskaga prava nazyvali Cikavasc da rymskaga prava byla zvyazana z tym shto z uzmacnennem karaleyskaj ulady z yavilasya imknenne kiraynikoy pryslabic znachenne narodnyh u sudah U suvyazi z getym karaleyskayu yladaj pryznachalisya suddzi znayomyya z rymskim pravam Razviccyo ekanamichnyh adnosin patrabavala regulyavannya z boku bolsh daskanalaga prava chym pravavyya zvychai Pry getym ne tolki kozhnaya myascovasc ale i kozhnaya sacyyalnaya grupa zhyla pa svaih pravavyh zvychayah Nareshce katalickaya carkva taksama padtrymlivala rymskae prava yak bolsh daskanalae y paraynanni z pravavymi zvychayami yazychnickih chasoy Rymskae prava nayzamen nevyraznyh i sprechnyh zvychayay prapanavala calkam vyznachanae pisanae prava lex scripta adzinae dlya ysih terytoryj i sasloynyh grup i zdolnae regulyavac samyya skladanyya adnosiny gandlyovaga abarotu Aproch getyh agulnyh prychyn u Germanii recepcyi rymskaga prava spryyala toe shto Svyashchennaya Rymskaya imperyya lichylasya spadchynnicaj ranejshaj Rymskaj imperyi U yoj u 1495 g byy zasnavany agulnaimperski sud Reichskammergericht Pry vyrashenni spray yon persh za ysyo pavinen byy uzhyvac rymskae prava i tolki zatym yon pavinen byy prymac da yvagi dobrae nyameckae prava na yakoe spashlyucca baki Tak dzeyanne rymskaga prava bylo sankcyyanavana zakanadaycha Zatym padobnyya pravily byli yvedzeny i y inshyh sudah germanskih zemlyay U suvyazi z getym da kanca XVI XVII st rymskae prava bylo recypavana y Germanii prama i nepasredna Ale byyshy recypavana i stayshy nepasrednym zakonam rymskae prava zvedala zmeny Abnoylenae rymskae prava atrymala nazvu suchasnae rymskae prava usus modernus Pandectarum heutiges romisches Recht Zatym u najbolsh bujnyh dzyarzhavah Germanii yznikla imknenne da kadyfikacyi gramadzyanskaga prava shlyaham perapracoyki rymskaga i nacyyanalnaga prava y neshta adzinae Tak u 1756 g u Bavaryi byy vydadzeny a y 1794 g u Prusii bylo vydadzena Preussisches Landsrecht U Francyi nacyyanalnae i rymskae prava byli ab yadnany pry stvarenni 1804 g yaki u svayu chargu stay uzoram dlya perajmannya pry kadyfikacyi gramadzyanskaga prava y inshyh dzyarzhavah Takim chynam rymskae prava akazala taki zh ab yadnaychy yplyy na yurysprudencyyu i zakanadaystva eyrapejskih naroday yak lacinskaya mova na ih navuku Gl taksamaPartal Starazhytny Rym Zakony Dvanaccaci tablicZnoskiPokrovskij I A Istoriya rimskogo prava 45 Recepciya rimskogo prava nedastupnaya spasylka Shershenevich G F Uchebnik russkogo grazhdanskogo prava T 1 4 Istoriya grazhdanskogo zakonodatelstva na Zapade nedastupnaya spasylka LitaraturaRimskoe chastnoe pravo M Norma 2008 Zajkov A V Rimskoe chastnoe pravo v sistematicheskom izlozhenii Uchebnik M Russkij fond sodejstviya obrazovaniyu i nauke 2012 480 s ISBN 978 5 91244 089 2 Rimskoe pravo Arhivavana 30 studzenya 2016 M Zercalo M 2008 ISBN 978 5 94373 140 2 Novickij I B Pereterskij I S Rimskoe chastnoe pravo M Yurist 2001 Istoriya rimskogo prava Arhivavana 28 verasnya 2011 M Statut 2004 ISBN 5 8354 0232 5 Chezare Sanfilippo Kurs rimskogo chastnogo prava M BEK 2002 ISBN 5 85639 284 1SpasylkiInstytucyi Gaya Uzory najvazhnejshyh pazoynyh formul u rymskim pracese pa latyni z ruskim perakladam