Рымскія дарогі лац viae дарогі дарожная сетка створаная рымлянамі для хуткага перасоўвання войскаў гандлёвых караванаў і

Рымскія дарогі (лац.: viae — дарогі) — дарожная сетка, створаная рымлянамі для хуткага перасоўвання войскаў, гандлёвых караванаў і кур’ераў.

Часцей за ўсё гэта былі адносна прамыя дарогі паміж важнымі населенымі пунктамі, што давала магчымасць хутка перамясціцца ў неабходнае месца. Рымскія дарогі злучылі паміж сабой шматлікія гарады ў Італіі, затым пачалі з’яўляцца і на іншых тэрыторыях Рымскай імперыі паміж значнымі палітычнымі і эканамічнымі цэнтрамі.

Першапачаткова дарогі будаваліся ў ваенных мэтах, але затым сталі іграць значную ролю ў эканамічным развіцці імперыі. Магчыма, у канчатковым выніку развітая сетка дарог толькі спрасціла заваёву рымскіх тэрыторый варварамі. Пасля падзення Рымскай імперыі дарогамі працягвалі карыстацца па меншай меры каля тысячагоддзя, а ў некаторых выпадках і дагэтуль, хоць зараз яны ўжо пакрыты асфальтам.

Найбуйнейшыя рымскія дарогі

() — пабудавана ў 40 годзе, злучала паміж сабой Рым і Булонь-сюр-Мэр.
() — пабудавана ў 187 годзе да н.э., злучала Рыміні і П’ячэнцу.
Via Appia (Апіева дарога) — пабудавана ў 312 годзе да н.э., злучала Рым і Брындызі.
(Аўрэліева дарога) — пабудавана ў 241 годзе да н.э., злучала Рым і Лігурыю.
(Касіева дарога) злучала Рым і Этрурыю.
злучала Рым з узбярэжжам Тырэнскага мора.
Via Domitia (Даміцыева дарога) — пабудавана каля 118 года да н.э., злучала паўночную Італію з Іспаніяй праз Нарбонскую Галію.
— пабудавана ў II стагоддзі да н.э., злучала Дурэс з Візантыем.
— пабудавана ў I стагоддзі да н.э., злучала П’ячэнцу з далінай Роны.
(Фламініева дарога) — пабудавана ў 220 годзе да н.э., злучала Рым з Умбрыяй.
Via Latina злучала Рым з паўднёвай часткай Італіі.
злучала Геную з Аквілеяй.
(«саляны шлях») злучала Рым з тэрыторыямі сабінян, вынікаючы праз даліну Тыбра.
злучала Рым з цэнтральнай Італіяй.

Афарызмы

Знакамітая прымаўка «Усе дарогі вядуць у Рым» мае пад сабой фактычную аснову. Рым быў цэнтрам Імперыі, першыя дарогі злучалі Рым з іншымі буйнымі гарадамі, і менавіта Рым будаваў гэтыя самыя дарогі. Таму падарожнік, які патрапіў на рымскую дарогу, мог бы без вялікіх намаганняў дабрацца да сталіцы старажытнай дзяржавы, не заблукаўшы, — трэба было толькі выбіраць на скрыжаваннях самыя шырокія дарогі.

Заўвагі

Магчыма, з французскага тэолага Алана Лільскага — лац.: Mille viae ducunt hominem per saecula Romam. Ці ў Лафантэна ў байцы «Le Juge arbitre, l’Hospitalier, et le Solitaire» — «Tous chemins vont à Rome».

Крыніцы

Энциклопедический словарь крылатых слов и выражений. Автор-составитель Вадим Серов.
Heinz 2003, p. 21.

Літаратура

Chevallier R. Les voies romaines. — Armand Colin, 1972.
Thiollier-Alexandrowicz G. Itinéraires romains en France. — Faton, 2000. — ISBN 2878440366
Von Hagen, Victor W. The Roads That Led To Rome. — Cleveland and New York: The World Publishing Company, 1967.
Heinz, Werner Reisewege der Antike. Unterwegs im Römischen Reich. — Stuttgart: Theiss, 2003. — S. 128.
Klee, Margot. Lebensadern des Imperiums. Strassen im Römischen Reich. — Stuttgart: Theiss, 2010. — S. 160.
Grant, Michael. History of Rome. — New York: Charles Scribner, 1978.
Laurence, Ray. The roads of Roman Italy: mobility and cultural change. — Routedge, 1999. — ISBN 978-0-415-16616-4

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Рымскія дарогі
Рымскія дарогі на сайце «UNRV» (англ.)
Рымскія дарогі на сайце «Traianus» Архівавана 28 мая 2008. (англ.)
Міжземнаморскія рымскія дарогі (The Roman Roads in the Mediterranean) Архівавана 5 кастрычніка 2020. (англ.) (ісп.) (фр.) (італ.) (парт.)

Карты

Roman Road Network, 200 AD Архівавана 12 студзеня 2008. — агульная карта ўсёй сеткі рымскіх дарог (англ.)

[1] Магчыма, з французскага тэолага Алана Лільскага — лац.: Mille viae ducunt hominem per saecula Romam. Ці ў Лафантэна ў байцы «Le Juge arbitre, l’Hospitalier, et le Solitaire» — «Tous chemins vont à Rome».

[2] Энциклопедический словарь крылатых слов и выражений. Автор-составитель Вадим Серов.

[FOOTNOTEHeinz200321-3] Heinz 2003, p. 21.