Графі ці італ graffiti ад грэч γραφειν пісаць у мінулым адна з формаў першабытнага мастацтва а таксама фальклору У сучас

Графі́ці (італ.: graffiti, ад грэч. γραφειν пісаць) — у мінулым адна з формаў першабытнага мастацтва, а таксама фальклору. У сучасным сэнсе — надпісы або малюнкі на сценах будынкаў і пераходаў, вагонаў цягнікоў, платах і іншых паверхнях.

Размаляваны графіці вагон **рымскага метро**

Графіці CHWDP на сцяне дома ў **Катавіцах**

Гісторыя

Насценныя надпісы вядомыя з глыбокай старажытнасці. Першыя графіці (менавіта графіці, а не насценныя надпісы і малюнкі) выяўлены ў егіпецкіх храмах, на статуях і датуюцца 2707—2216 гг да н.э. Яны зроблены на фінікійскай, арамейскай, грэчаскай, лацінскай мовах — тэматыка: ад малітваў і ўхваленняў да пераліку тавараў і імя графітыста. Графіці выяўлены таксама ў краінах Старажытнага Усхода, у Грэцыі, у Рыме (Пампеі, ). Знакаміты комплекс першабытных графіці Тамгалы занесены ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

У Беларусі вядомы ўзоры графіці, якія адносяцца да XI—XII ст. і былі зроблены вострымі прадметамі на сценах будынкаў і розных рэчаў. Гэтыя надпісы, што змяшчаюць звесткі аб імёнах, датах, бытавой лексіцы, асобных гістарычных падзеях, выяўлены ў Сафійскім саборы і Спаскай царкве ў Полацку, на амфарах, прасліцах у Друцку, Менску, Пінску, Наваградку і інш.

З другой паловы XX ст. графіці пачалі называць малюнкі і надпісы на сценах жылых дамоў, грамадскіх пабудоў, агароджах, у метро, зробленыя дзецьмі ці дарослымі людзьмі. Такія творы выконваюцца рознымі матэрыяламі — крэйдай, вуглём, аэразолем — або проста прадрапваюцца ў тынкоўцы. Для графіці характэрны крайні лаканізм, выкарыстанне мінімальнай колькасці графічных элементаў для выяўлення чалавечай фігуры, твару, руху і інш., экспрэсія, яркая маляўнічасць, адлюстраванне сацыяльных праблем і матываў, увага да папулярных сімвалаў і г.д. Праводзяцца конкурсы мясцовых мастакоў-графіцістаў.

Формы графіці

Style-Writing
Scratching (бел.: Драпанка) — графіці наносіцца на пластык альбо шкло металічным прадметам, наждачкай, камянём.
Etching
Ganggraffiti
Графіці Ultra
Streetart
Графіці на плакатах
Палітычныя графіці
Графіці ў прыбіральнях
Графіці на дрэвах
Цынк — надпісы-напаміны аб наведванні мясціны

Фільмы, прысвечаныя графіці

80 Blocks from Tiffany’s (1979)
Stations of the Elevated (1980) — самы ранні дакументальны фільм пра графіці ў метро Нью-Ёрка. Музыка Чарлі Мінгуса.
Wild Style (1983) — драма пра культуру хіп-хопа і графіці ў Нью-Ёрку drama
Style Wars (1983)
Quality of Life (2004)
Piece by Piece (2005)
Infamy (2005)
NEXT: A Primer on Urban Painting (2005) — дакументальная стужка пра глабальную культуру графіці
RASH (film) (2005)
Bomb the System (2006)
BOMB IT (2007)
Jisoe (2007)

Зноскі

Беларусь 1995.

Літаратура

Культуралогія: Энцыкл. даведнік / Уклад. Э. Дубянецкі. — Мн.: БелЭн, 2003. — ISBN 985-11-0277-6.
Графі́ці // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 242. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Графіці
(руск.) Графіці-форум Архівавана 16 красавіка 2009.
(англ.) Графіці-арт Архівавана 23 кастрычніка 2020.

[FOOTNOTEБеларусь1995-1] Беларусь 1995.