У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Давід I Святы англ David I The Saint шатл гэл Dabíd mac Maíl Choluim 1

Давід I Святы (англ.: David I The Saint, шатл. гэл.: Dabíd mac Maíl Choluim, 1084 — 24 мая 1153) — кароль Шатландыі з 1124 года, малодшы з 6 сыноў Малькальма III і Святой Маргарыты. За час, праведзены пры англійскім двары, зведаў вялікі ўплыў нарманскай культуры, што адбілася на характары рэформ дзяржаўнага ладу, які ён праводзіў. У часы кіравання Давіда была адчаканена першая шатландская нацыянальная манета, узмацнілася цэнтралізацыя ўлады, была запазычана нарманская феадальная сістэма, прыняты збор законаў «Leges inter Brettos et Scottos», уведзена сістэма . Пры Давідзе ў Шатландыі ўзрос уплыў нарманскіх рыцараў, шматлікія з якіх сталі родапачынальнікамі вядомых шатландскіх родаў. Давід аказваў падтрымку царквы.

Давід I Святы

шатл. гэл.: Dabíd mac Maíl Choluim,
англ.: David I The Saint

Давід I, кароль Шатландыі

кароль Альбы (Шатландыі)
23 красавіка 1124 — 24 мая 1153

Каранацыя

красавік ці май 1124,

Папярэднік

Аляксандр I

Пераемнік


8 студзеня 1107 — 24 мая 1153

Пераемнік

аб'яднаны з Альбай

Нараджэнне

1084

Шатландыя

Смерць

24 мая 1153

Карлайл, неметрапольны раён Карлайл^[d], Камбрыя, Англія

Месца пахавання

Данфермлінскае абацтва^[d]

Род

Данкельдская дынастыя

Бацька

Малькальм III

Маці

Маргарыта Шатландская

Жонка

каля Мацільда Хантынгданская^[d]

Дзеці

Генрых Шатландскі, граф Ханцінгдан^[d], Claricia of Scotland^[d], Hodierna of Scotland^[d] і Malcolm of Scotland^[d]

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Раннія гады

У лістападзе 1093 года, пасля гібелі Малькальма III і яго старэйшага сына Эдуарда падчас уварвання ў Нартумбрыю, шатландскі прастол захапіў брат караля Дональд III. Давід і яго браты Эдмунд, Эдгар і Аляксандр вымушаны былі бегчы ў Англію, дзе тым часам знаходзіўся іх зводны брат Дункан. У 1097 годзе Эдгар пры падтрымцы Вільгельма II Рудога зрынуў Дональда III і стаў новым каралём, пасля чаго Давід з братамі змог вярнуцца на радзіму.

Уладанні Давіда — каралеўства Стратклайд

У 1107 годзе памёр бяздзетны кароль Эдгар. Тэрыторыі каралеўства былі падзелены згодна з воляй нябожчыка паміж двума яго братамі — Аляксандрам і Давідам. Аляксандр атрымаў каралеўскі тытул і землі на поўнач ад рэк і Клайд, Давіду ж дасталіся паўднёвыя тэрыторыі і тытул кіраўніка Камберленда. У 1114 годзе пасля шлюбу з Мацільдай Давід стаў апекуном яе сына і часовым кіраўніком ва ўладаннях жонкі.

Кароль усёй Шатландыі

Паўстанні

27 красавіка 1124 года, пасля смерці брата, Давід атрымаў у спадчыну яго ўладанні і стаў поўнаўладным кіраўніком усяго каралеўства. Кіраванне Давіда I лічыцца пачаткам эпохі феадалізму ў раўніннай частцы Шатландыі.

У 1130 годзе памёр кіраўнік Марэя — Хет, які быў зяцем . Яго сыны Ангус і Малькальм паднялі мяцеж супраць Давіда, які знаходзіўся ў Англіі. У бітве пры Стракатра Ангус загінуў канетаблем Эдуардам. Кароль Шатландыі сабраўшы вялікае войска, якое ўключала нарманскіх рыцараў з Нартумбрыі, выступіў насустрэч паўстанцам. Паўстанне было падушана, Малькальм патрапіў у палон, а Мюрэй быў канфіскаваны на карысць кароны.

У 1134 годзе абвясціўшы сябе сынам кіраўніка Марэя супраць Давіда падняў паўстанне манах Вімунд. Яго прыхільнікі рабавалі паўднёвы захад Шатландыі. У гэтым жа годзе яно было падушана.

Удзел у англійскай грамадзянскай вайне

Статуя Давіда I на заходнім партале сабора , Эдынбург

Пасля смерці ў 1135 годзе англійскага караля Генрыха I Баклерка ў яго не засталося сыноў. На англійскі прастол прэтэндавалі дачка Генрыха Мацільда і яго пляменнік Стэфан Блуаскі. Правы на англійскую спадчыну былі і ў Давіда, як у пляменніка апошняга англасаксонскага караля Эдгара Этэлінга. Але быўшы ў сваяцтве як з Мацільдай так і са Стэфанам Давід прэтэнзій не высоўваў, а разам з іншымі баронамі прысягнуўся Мацільдзе як спадчынніцы.

Пасля раптоўнай смерці Генрыха I першым у Лондан прыбыў Стэфан і быў каранаваны, з-за таго, што многія бароны былі не задаволены тым, што імі будзе кіраваць жанчына. Давід I пад маркай абароны правоў пляменніцы ўварваўся ў Англію і атрымаў падтрымку Поўначы (Ньюкасл, , , ), але Поўдзень не падтрымаў Мацільду. Паміж Стэфанам і Давідам пачаліся перамовы ў выніку якіх кароль Шатландыі вярнуў сабе , Карлайл, Данкастэр, акрамя таго яму быў абяцаны Нартумберленд. Прысягу за гэтыя землі прынёс сын Давіда Генрых.

У 1138 годзе сын Давіда Генрых наведаў Англію, дзе атрымаў цёплы прыём. Незадаволеныя тым, што іх шануюць менш за замежніка, архібіскуп Кентэрберыйскі і кіраўнік Чэстэра пакінулі двор, чым, паводле меркавання шатландскага караля, нанеслі абразу. Давід у якасці кампенсацыі запатрабаваў Нартумберленд і атрымаў адмову. У 1138 годзе шатландскія войскі пад камандаваннем яго пляменніка зноў уварваліся ў Англію.

З прычыны таго, што шатландская армія, якая складалася з разнастайных частак, была бязлітаснай да мірнага насельніцтва ёй адказвалі тым жа. Таму пасля перамогі пры Клітэры над арміяй Стэфана Давід не толькі не атрымаў падтрымкі Поўначы, а сустрэў супраціўленне, бласлаўлёнае . 22 жніўня 1138 года арміі Стэфана і Давіда сустрэліся каля . Перад частка нармандскіх баронаў, якія былі адначасова васаламі двух каралёў, паспрабавалі схіліць бакі да міру, але з-за таго, што Давід адмовіўся, яны склалі з сябе клятву вернасці.

Даследчыкі сцвярджаюць, што з-за тактычных пралікаў Давіда бітва была прайграна. Спроба Давіда ўзяць рэванш каля Нарталертана не ўдалася, але ён змог сабраць разрозненыя атрады і адступіў да Карлайла.

У вайну ўмяшаўся папскі легат Альберык які прапанаваў каралям заключыць мір. Перамовы вялі жонка караля Стэфана Мацільда і сын Давіда Генрых. Паводле Генрых атрымліваў Нартумберленд акрамя гарадоў Ньюкасла і , за якія ён атрымліваў два гарады ў паўднёвай Англіі.

Сям’я

Муж , дачкі , графа Нартумбрыі

Малькальм (каля 1114 ? 1116/1117)
(1114—12 чэрвеня 1152) — (1130—1138, 1138—1141) і (1139—1152)
Кларыса
Гадзірна

Зноскі

Kindred Britain
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886"></a>
(unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
Эдгар, шотландский король // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
Мацільда была дачкой сястры Давіда, з дачкой іншай сястры быў жанаты Стэфан
у якасці трымальніка англійскіх ф’ефаў
Закутай у латы англійскай конніцы ён супрацьпаставіў слабаарганізаваных воінаў з Голуэя, якія не мелі брані. У баі яны панеслі цяжкія страты і, пачуўшы ад аднаго англійскага воіна, што шатландскі кароль забіты, у адступілі, дэзарыентаваўшы астатнія войскі шатландцаў.
як сваячка двух каралёў

Літаратура

Мак-Кензи Агнес. Кельтская Шотландия. — М.: Вече, 2006. — С. 161—204. — 336 с. — 2 000 экз. — ISBN 5-9533-1527-9.

Спасылкі

KINGS OF SCOTLAND 1034-1290:DAVID I (англ.). Foundation for Medieval Genealogy. Архівавана з першакрыніцы 12 лютага 2012. Праверана 8 мая 2010.
Дэвид I "Святой" (нявызн.)(недаступная спасылка). Родовид. Архівавана з першакрыніцы 13 лістапада 2017. Праверана 22 мая 2011.

Папярэднік
Аляксандр I

Кароль Шатландыі
1124 —1153

Пераемнік
Малкальм IV

[_42ddfce80d5da4be-1] Kindred Britain
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q75653886"></a>

[_795575f5d3c2cc3f-2] (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.

[_345de703e5b830fb-3] Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

[ЭСБЕ_1-4] Эдгар, шотландский король // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

[5] Мацільда была дачкой сястры Давіда, з дачкой іншай сястры быў жанаты Стэфан

[6] у якасці трымальніка англійскіх ф’ефаў

[7] Закутай у латы англійскай конніцы ён супрацьпаставіў слабаарганізаваных воінаў з Голуэя, якія не мелі брані. У баі яны панеслі цяжкія страты і, пачуўшы ад аднаго англійскага воіна, што шатландскі кароль забіты, у адступілі, дэзарыентаваўшы астатнія войскі шатландцаў.

[8] як сваячка двух каралёў