Дэмакрыт

Дэмакрыт Абдэрскі (Δημόκριτος; Абдэры, каля 460 да н.э. — каля 370 да н.э.) — старажытнагрэчаскі філосаф, вучань Леўкіпа, адзін з заснавальнікаў атамістыкі.

Дэмакрыт
стар.-грэч.: Δημόκριτος
Дата нараджэння	460-я да н.э.
Месца нараджэння	Ancient Abdera^[d], Аўдзіра^[d], Xanthi Regional Unit^[d], Усходняя Македонія і Фракія, дэцэнтралізаваная адміністрацыя Македонія і Фракія^[d], Грэцыя
Дата смерці	360-я да н.э.
Месца смерці	Грэцыя
Род дзейнасці	філосаф, матэматык, мастацтвазнавец
Навуковая сфера	філасофія
Школа/традыцыя	Атамісты
Кірунак
Перыяд
Асноўныя інтарэсы	Натурфіласофія
Значныя ідэі	Атамізм
Аказалі ўплыў	Леўкіп
Зведалі ўплыў	Эпікур
Вядомыя вучні	Гіпакрат, Metrodorus of Chios^[d], Nessas of Chios^[d], Protagoras^[d] і Анаксарх
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфічныя звесткі

Па некаторых звестках пражыў больш за сто гадоў. Напісаў каля 70 твораў па філасофіі, фізіцы, матэматыцы, медыцыне, тэорыі музыкі і інш. Да нас дайшло каля 300 фрагментаў, пераважна з этычных твораў.

Светапогляд

Адным з галоўных вытокаў філасофскага вучэння Дэмакрыта служаць погляды Леўкіпа. У сваёй тэорыі пазнання Дэмакрыт абгрунтоўваў думку пра існаванне дзвюх груп ведаў: заснаваных на пачуццях і на працы розуму; калі пачуцці ў стане прынесці няпоўныя, недакладныя і непраяснёныя («цёмныя») звесткі аб навакольнай рэчаіснасці, то чалавечае мысленне забяспечвае веды аб сапраўднай, г.зн. атамнай прыродзе рэчаў, таму што ўспрыманне і разуменне сутнасці атамаў даступны выключна роз-му. Паводле некаторых звестак, Дэмакрыт пашырыў атамістычную тэорыю на тлумачэнне такіх філасофскіх катэгорый, як час і прастора. Прытрымліваўся высновы аб неабходнай і заканамернай сувязі паміж усімі прадметамі і з’явамі прыроды і грамадства, лічыў, што галоўная мэта пазнання — знаходжанне прычын прыродных і гістарычных працэсаў. Значнае месца ў яго творчасці займаюць распрацоўка і паглыбленне тэорыі Леўкіпа аб касмічных віхрах, дзе побач з поглядамі пра атамную будову касмічных цел выказаны цікавыя здагадкі аб дыферэнцыяцыі касмічных светаў, у прыватнасці адносна існавання жыцця. Дэмакрыт правёў параўнанне паміж чалавечым арганізмам (мікракосмасам) і космасам. Свае сацыяльна-палітычныя погляды ён канцэнтраваў на праблемах дэмакратыі; ідэальнай формай дзяржаўнасці лічыў старажытнагрэчаскую дзяржаву — поліс. У этыцы развіў вучэнне аб атараксіі.

Зноскі

1. Λαέρτιος Δ. Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων — 0300.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1282359"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59138"></a>
2. (unspecified title) — Vol. 2. — P. 298.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15621188"></a>
3. Encyklopedie antiky — Academia, 1973. — С. 31. — 741 с.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10379185"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q100707143"></a>

Літаратура

• Боўш В. Дэмакрыт // БЭ ў 18 т. Т. 6. Мн., 1998.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дэмакрыт