Канчатак (флексія) — службовая марфема, якая размяшчаецца пасля кораня або суфікса, пры дапамозе якой утвараюцца не новыя словы, а граматычныя, сінтаксічныя формы аднаго і таго ж слова.
Асаблівасці канчаткаў
- Выступаюць толькі як формаўтваральныя сродкі.
- Ужываюцца, як правіла, на канцы слова і замыкаюць марфемны рад (выключэнне: словы з постфіксам).
- Не ўваходзяць у аснову слова, не дапаўняюць яго , выражаюць толькі .
- Канчаткі — марфемы парадыгматычныя. Парадыгму канчаткаў не маюць нязменныя словы (інфінітывы, дзеепрыслоўі, прыслоўі, безасабова-прэдыкатыўныя словы, нескланяльныя назоўнікі і прыметнікі).
Віды канчаткаў
Паводле фанемнага складу
- Аднафанемныя (складаюцца з адной фанемы).
- Двухфанемныя (складаюцца з дзвюх фанемаў).
- Трохфанемныя (складаюцца з трох фанемаў).
Паводле размяшчэння
- Знешнія канчаткі (канцавыя марфемы).
- Унутраныя канчаткі (знаходзяцца паміж 2 асновамі або 2 каранямі). Унутр флексію маюць складаныя словы, у якіх абедзве часткі скланяюцца.
Паводле выражанасці
- Матэрыяльна выражаныя.
- Нулявыя.
Літаратура
- Беларуская граматыка: У 2 ч. — Ч. 1. Фаналогія Арфаэпія. Марфалогія. Словаўтварэнне. Націск — Мінск: Навука і тэхніка, 1985.
- Шакун Л. М. Словаўтварэнне. — Мінск: Вышэйшая школа, 1978.
- Шуба П. П. Сучасная беларуская мова. Марфаналогія. Марфалогія. Мінск, 1987.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Kanchatak fleksiya sluzhbovaya marfema yakaya razmyashchaecca paslya koranya abo sufiksa pry dapamoze yakoj utvarayucca ne novyya slovy a gramatychnyya sintaksichnyya formy adnago i tago zh slova Asablivasci kanchatkayVystupayuc tolki yak formaytvaralnyya srodki Uzhyvayucca yak pravila na kancy slova i zamykayuc marfemny rad vyklyuchenne slovy z postfiksam Ne yvahodzyac u asnovu slova ne dapaynyayuc yago vyrazhayuc tolki Kanchatki marfemy paradygmatychnyya Paradygmu kanchatkay ne mayuc nyazmennyya slovy infinityvy dzeeprysloyi prysloyi bezasabova predykatyynyya slovy nesklanyalnyya nazoyniki i prymetniki Vidy kanchatkayPavodle fanemnaga skladu Adnafanemnyya skladayucca z adnoj fanemy Dvuhfanemnyya skladayucca z dzvyuh fanemay Trohfanemnyya skladayucca z troh fanemay Pavodle razmyashchennya Zneshniya kanchatki kancavyya marfemy Unutranyya kanchatki znahodzyacca pamizh 2 asnovami abo 2 karanyami Unutr fleksiyu mayuc skladanyya slovy u yakih abedzve chastki sklanyayucca Pavodle vyrazhanasci Materyyalna vyrazhanyya Nulyavyya LitaraturaBelaruskaya gramatyka U 2 ch Ch 1 Fanalogiya Arfaepiya Marfalogiya Slovaytvarenne Nacisk Minsk Navuka i tehnika 1985 Shakun L M Slovaytvarenne Minsk Vyshejshaya shkola 1978 Shuba P P Suchasnaya belaruskaya mova Marfanalogiya Marfalogiya Minsk 1987