Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Літо́ўская мо́ва (літ.: lietuvių kalba), радзей сустракаецца варыянт летувіская мова — нацыянальная мова літоўцаў, належыць да ўсходнебалтыйскай падгрупы балтыйскіх моў, ёй карыстаецца каля 3 млн чалавек (2012) — галоўным чынам, літоўцы — у Літве (2,8 млн), а таксама ў Беларусі, паўночна-ўсходняй Польшчы, Расіі, ЗША, Канадзе, Аўстраліі і Германіі. Дзяржаўная мова Літвы.
| Літоўская мова | |
|---|---|
 | |
| Саманазва | lietuvių kalba |
| Краіны | Беларусі, Польшчы і 14 іншых краінах |
| Рэгіёны | Літва, Беларусь, Польшча і іншыя |
| Афіцыйны статус | Літве, Еўрапейскі Саюз |
| Арганізацыя, якая рэгулюе | Дзяржаўнай камісіяй літоўскай мовы (Valstybinė lietuvių kalbos komisija) |
| Агульная колькасць носьбітаў | каля 3 мільёнаў |
| Класіфікацыя | |
| Катэгорыя | Мовы Еўразіі |
| Індаеўрапейская
| |
| Пісьменнасць | лацінскае пісьмо |
| Моўныя коды | |
| ДАСТ 7.75–97 | лит 400 |
| ISO 639-1 | lt |
| ISO 639-2 | lit |
| ISO 639-3 | lit |
| lit | |
| Ethnologue | lit |
| Linguasphere | 54-AAA-a |
| ABS ASCL | 3102 |
| IETF | lt |
| Glottolog | lith1251 |
 Вікіпедыя на гэтай мове | |
Вылучэнне з цэнтральнай групы балтыйскіх моў і складванне ранніх форм літоўскай мовы адносяць да V—VII стст. Сучасныя формы пачалі складвацца пасля XIII ст. у выніку цеснага ўзаемадзеяння ўсходнебалтыйскіх моў, якія аказаліся ў межах Вялікага Княства Літоўскага. Першыя пісьмовыя помнікі з’явіліся ў XVI ст.
Сучасная літоўская літаратурная мова пачала стварацца з 1880-х гадоў на аснове балцкіх гаворак вакол Марыямпаля (па сучаснай класіфікацыі — сувалкійская гаворка аўкштайцкага дыялекту літоўскай мовы, складзеная пад уплывам гаворак яцвягаў). Алфавіт літаратурнай мовы на лацінскай графічнай аснове.
Лінгвісты вылучаюць дзве групы гаворак (дыялектаў): аўкштайцкая група гаворак (дыялект) і жамойцкая група гаворак (дыялект), якія ў сваю чаргу падзяляюцца на паддыялекты.
Алфавіт
Для запісу літоўскай мовы з XVI ст. ужываецца троху змененая лацінка. Гвалтоўнае насаджэнне кірыліцы ў 2-й палове 1860-х гадоў выклікала супраціўленне і вынікаў не мела. У 1901—1905 гадах была праведзена рэформа правапісу, калі былі ўнесены змены таксама і ў алфавіт.
Алфавіт сучаснай літоўскай мовы створаны на лацінскай аснове. На форму графікі паўплывалі таксама некаторыя літары чэшскага і польскага алфавітаў. Літоўскі алфавіт складаецца з 32 літар:
|
|
Дзеля запісу некаторых зычных і галосных гукаў выкарыстоўваюцца камбінацыі, напрыклад, ch — х.
Фанетыка
Фанетычны лад утвараюць 12 галосных фанем (доўгія і кароткія), 43 зычныя фанемы (толькі кароткія). Адрозніваюць 6 дыфтонгаў і 2 трыфтонгі, а таксама змяшаныя дыфтонгі і трыфтонгі.
Для сістэмы вакалізму літоўскай мовы характэрны кароткія (a, e, i, u) і доўгія (ą, ę, ė, y, į, ų, ū, o) галосныя. Многія лінгвісты лічаць, што ў беларускай мове аканне/яканне — гэта з‘ява субстратнага балцкага паходжання. У рэгіёне толькі ў беларусаў і літоўцаў яканне замацавана графічна ў літаратурнай норме. Тое, што ў сучасных літоўцаў у не запазычаных словах пішацца як е, чытаецца як гук, вельмі блізкі да я. Для перадачы ж уласна гуку [e:] у літоўскай мове прыйшлося ўвесці асобную літару — ė (e з дыякрытычным знакам — кропкай), якая пазначае доўгі закрыты [ē].
Асаблівасць фанетычнага ладу літоўскай мовы — наяўнасць (ei, ai, ui, au, ie, uo), трыфтонгаў (ieu, uoi), а таксама мяшаных дыфтонгаў (a, e, i, u + l, m, n, r) і трыфтонгаў (ie, uo + l, m, n, r).
Усе зычныя, за выключэннем j, маюць пары па цвёрдасці — мяккасці.
Націск рухомы, з дынамічным і музычным элементамі. Ён свабодны, можа падаць на любы склад у выразе, а таксама змяняць сваю пазіцыю пры змене выразу.
Інтанацыя бывае сыходная, калі тон рэзка падымаецца і апускаецца (акут), і ўзыходная — тон падымаецца і апускаецца павольна (цыркумфлекс); для ўказання на тое, што націскны склад вымаўляецца коратка, ужываецца гравіс.
Граматыка
У граматычную сістэму ўваходзяць 11 часцін мовы. Граматыка літоўскай мовы няпростая, але падпарадкаваная строгім правілам. Літоўская — мова з развітай сістэмай флексій, што робіць яе падобнай на лацінскую, асабліва ў сваім фіксаванні склонавых канчаткаў і выкарыстанні для апісання назоўнікаў размешчаных перад ім прыметнікаў ці іншых назоўнікаў, якія ставяцца ў родным склоне.
У літоўскай мове два роды — мужчынскі і жаночы (прыметнікі, залежныя дзеепрыметнікі і субстантыўныя займеннікі маюць і ніякі род), адзіночны і множны лік (у гаворках і мастацкай літаратуры сустракаецца парны).
Адрозніваецца пяць тыпаў скланення, сем склонаў назоўнікаў (linksniai): vardininkas (назоўны), kilmininkas (родны), naudininkas (давальны), galininkas (вінавальны), įnagininkas (творны), vietininkas (месны) i šauksmininkas (клічны). Месны склон ужываецца без прыназоўнікаў, напрыклад, mokykloje — у школе. Некалі існавалі 4 тыпы гэтага склону, два з якіх захаваліся толькі ў літоўскіх гаворках на тэрыторыі Беларусі (у ваколіцах Дзятлава — гл. зецельская гаворка, Лаздуноў, Гервят).
У літоўскай мове няма артыкляў.
Існуе чатыры часы дзеясловаў: цяперашні, будучы, мінулы, радзей выкарыстоўваецца шматразовы мінулы. Такім чынам, ужываюцца дзве разнавіднасці прошлага часу. Дзеясловы маюць тры спражэнні, простыя і складаныя формы (утвараюцца шляхам спалучэння дапаможнага дзеяслова būti — быць з дзеепрыметнікамі), чатыры лады (ускосны, загадны, умоўны і абвесны). Дзеяслоў характарызуецца багаццем розных прыслоўных утварэнняў, якія маюць шырокае сінтаксічнае выкарыстанне.
Літоўская мова адрозніваецца багаццем форм дзеепрыметнікаў, якіх некалькі дзясяткаў. Апрача дзеепрыметнікаў і дзеепрыслоўяў, якія маюць усе чатыры формы часу, ёсць паўдзеепрыметнікі, у гаворках і мастацкай літаратуры ўжываецца супін. 3 сінтаксічных асаблівасцей вылучаюцца родны прыналежны склон у функцыі прыметніка (aukso žiedas — залаты пярсцёнак), давальны самастойны, дзеепрыслоўе ў ролі дапаўнення, разнастайныя канструкцыі з дзеепрыметнікамі.
Літоўская мова вельмі цікавая для мовазнаўства, бо шмат у чым захавала першапачатковую фанетыку і марфалагічныя асаблівасці .
Лексіка
Базавая лексіка літоўскай мовы мае невялікую колькасць запазычанняў. Ёсць старыя запазычанні (senieji skoliniai) з моў суседніх рэгіёнаў. Сярод іх: stiklas (шкло), muilas (мыла), gatvė ад славянскага «гатво», дарога, spinta ад нямецкага der Spind. Прысутнічаюць таксама словы лацінскага і (ciklas, schema і г.д.). Пасля аднаўлення Літвой незалежнасці ўзмацняецца ўплыў англійскай мовы (hakeris, singlas і іншыя).
Гаворкі літоўскай мовы
| жамойцкая гаворка заходнежамойцкі дыялект паўночнажамойцкі дыялект: крацінгскія гаворкі цяльшэйскія гаворкі паўднёважамойцкі дыялект: варнейскія гаворкі расяйнейскія гаворкі | аўкштайцкая гаворка заходнеаўкштайцкі дыялект: шаўляйскія гаворкі каўнаскія (сувалкійскія) гаворкі клайпедскія гаворкі усходнеаўкштайцкі дыялект: панявежскія гаворкі шырвінцкія гаворкі анікшчэйскія гаворкі купішкенскія гаворкі уцянскія гаворкі вільнюскія гаворкі паўднёвааўкштайцкі (дзукійскі) дыялект |
Літоўская мова падзяляецца на дзве асноўныя гаворкі (дыялекты): аўкштайцкая гаворка (aukštaičių tarmės) і жамойцкая гаворка (žemaičių tarmės). У аўкштайцкай гаворцы вылучаюць тры асноўныя групы гаворак (паддыялекты): усходняя, заходняя і паўднёвая (дзукская). У жамойцкай гаворцы (дыялекце) таксама вылучаюць тры групы гаворак (паддыялекты): заходняя, паўночная і паўднёвая. Часам жамойцкая гаворка разглядаецца як асобная жамойцкая мова.
Гл. таксама
- Марцінас Мажвідас
- Літоўская Вікіпедыя
- Шматмоўны корпус Tatoeba
Заўвагі
- На тэрыторыі вакол гарадоў Марыямпале і Сувалкі ў старажытнасці жыло заходнебалцкае племя яцвягаў. Паводле даследаванняў сучаснага літоўскага лінгвіста Зігмаса Зінкявічуса менавіта на базе гаворак яцвягаў у Вялікім Княстве Літоўскім былі складзены сучасныя паўднёвыя гаворкі аўкштайцкага дыялекту літоўскай мовы, якія далі пачатак сучаснай літоўскай літаратурнай мове, надаўшы ёй пазней арэол вельмі старажытнай мовы ў цэлым. Балцкія гаворкі ў Вільні і Віленшчыне не захаваліся да нашага часу, бо яшчэ ў часы Вялікага Княства Літоўскага выцеснены або заменены славянскімі гаворкамі.
Крыніцы
- Lithuanian // ethnologue.com
- http://jivebelarus.net/publicism/historical-authenticity-of-the-name-of-the-Lithuania.html?page=2
- Языки мира: Балтийские языки. — Москва, 2006. — С. 34.
- Языки мира: Балтийские языки. — Москва, 2006. — С. 34—35; Балтийские языки
- Зинкявичюс, З. Откуда родом литовцы… С. 100.
- Языки мира: Балтийские языки. — Москва, 2006. — С. 95.
- Языки мира: Балтийские языки. — Москва, 2006. — С. 94, 146.
- Т. В. Булыгина, О. В. Синѐва, Литовский язык, [w:] Балтийские языки, Москва: Academia, 2006, с. 95
Літаратура
- Александравичюс, Ю. Ю. Литовский язык : [самоучитель] / Ю. Ю. Александравичюс. — Вильнюс : Мокслас, 1989. — 533 с.
- Амбразас, В. Литовский язык / В. Амбразас, В. Вайткявичюте, А. Валяцкене и др. — В кн.: Языки народов СССР. — Москва : АН СССР, 1966. — Т. I.
- Балтийские языки в настоящем и прошлом / АН ЛатвССР, Ин-т языка и литературы; ред. А. Блинкена. — Рига : Зинатие, 1985. — 249 с.
- Войніч, І. В., Свяжынскі, У. М. Літоўская мова // Беларуская мова: Энцыклапедыя / Беларус. Энцыкл.; пад. рэд. А. Я. Міхневіча; рэдкал Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 654 с. ISBN 5-85700-126-9
- Вячорка, В. Кароткая граматыка літоўскай мовы. Мінск, 2010. — 116 с. (Серыя «Беларускія ЕўраГраматыкі») ISBN 978-985-448-091-6
- Грамматика литовского языка / Грамматика литовского языка / АН ЛитССР, Ин-т литов. яз. и лит.; ред. В. Амбразас. — Вильнюс, 1985. — 800 с.
- Зинкявичюс, З. Литовская диалектология / З. Зинкявичюс. — Вильнюс : Минтис, 1966. — 542 с.
- Зинкявичюс, З. Откуда родом литовцы / З. Зинкявичюс, , Г. Чеснис. — Вильнюс : Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2006. — 144 с.
- Молчанова, А. А. Балтийские славяне и северо-западная Русь в раннем средневековье / А. А. Молчанова. — Москва : Московский педагогический государственный университет, 2007. — 279 с.
- Языки мира: Балтийские языки / РАН. Ин-т языкознания; Ред. кол.: В. Н. Топоров, М. В. Завьялова, А. А. Кибрик и др. — Москва : Academia, 2006. — 224 с.
- The Population of Lithuania / S. Vaitekūnas. — Vilnius : Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2009. — 150 с.
- ENCYCLOPEDIA LITUANICA I—VI. Boston, 1970—1978.
- Gertrud Bense u.a.: Deutsch-litauische Kulturbeziehungen: Kolloquium zu Ehren von August Schleicher an der Friedrich-Schiller-Universität Jena. Mayer Verlag GmbH, Jena/Erlangen (1994), ISBN 3925978380
- Jähnert, Katrin. Litauisch — Wort für Wort. REISE KNOW-HOW Verlag Peter Rump GmbH, Bielefeld (2003), ISBN 3-89416-244-9
- Križinauskas, J.A. Vokiečių-lietuvių lietuvių-vokiečių kalbų žodynas. Deutsch-litauisches litauisch-deutsches Wörterbuch / J.A. Križinauskas. — Vilnius : TEV Verlag, 2003. ISBN 9986-546-94-X
- Lietuvių kalbos žodynas, t. 1-8, Vilnius, 1941—1970.
- Lietuvių kalbos gramatika, t. 1-2, Vilnius, 1965—1971.
- Schleicher, August. Handbuch der litauischen Sprache. — Bde. — 1856/1857.
- Zinkevičius, Z. Lietuvių dialektologija, Vilnius, 1966.
- Zinkevičius, Z. Lietuvių kalbos dialektologija. Vilnius, 1994
- Zinkevičius, Z. Lietuviu kalbos istorija / Z. Zinkevičius; Rec. V. Ambrazas. — T.6, Lietuviu kalba naujaisiais laikais. — Vilnius : Mokslo ir encikl. l-kla, 1994. — 394 p.
- Zinkevičius, Z. Lietuviu kalbos istorija : rodykles ir bibliogr. / Z. Zinkevičius. — T.6, Lietuviu kalba naujaisiais laikais. — Vilnius : Mokslo ir encikl. l-kla, 1995. — 374 p.
- Zinkevičius, Z. The history of the Lithuanian language / Z. Zinkevičius ; Inst. of Lithuanian lang.; Ed. R. Bendes. — Vilnius : Mokslo ir encikl. l-kla, 1996. — 333 p.
- Kazlauskas, J. Lietuvių kalbos istorinė gramatika, Vilnius, 1968.
- Dabartinės lietuvių kalbos žodynas, Vilnius, 1972.
- Remys, E. Review of Modern Lithuanian Grammar/ E. Remys ; Lithuanian Research and Studies Center. — Chicago, 2003.
- Schmalstieg, W.R. Early Lithuanian Grammars Архівавана 30 мая 2009. // Lituanus. — Vol. 28, No.1/1982.
- Stosunki litewsko-polskie w Djecezji Wileńskiej i nadużycia Partji Wszechpolskiej. Memorjał duchowieństwa litewskiego. — Wilno : Druk. J. Zawadzkiego, 1913. — 66 s.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Літоўская мова- Інстытут літоўскай мовы
- Дзяржаўная камісія літоўскай мовы Архівавана 20 красавіка 2021.
- Дзяржаўная інспекцыя мовы Архівавана 4 ліпеня 2006.
- Балтийские языки //lingvarium.org
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Litoyskaya mova znachenni Lito yskaya mo va lit lietuviu kalba radzej sustrakaecca varyyant letuviskaya mova nacyyanalnaya mova litoycay nalezhyc da yshodnebaltyjskaj padgrupy baltyjskih moy yoj karystaecca kalya 3 mln chalavek 2012 galoynym chynam litoycy u Litve 2 8 mln a taksama y Belarusi paynochna yshodnyaj Polshchy Rasii ZShA Kanadze Aystralii i Germanii Dzyarzhaynaya mova Litvy Litoyskaya movaSamanazva lietuviu kalbaKrainy Belarusi Polshchy i 14 inshyh krainahRegiyony Litva Belarus Polshcha i inshyyaAficyjny status Litve Eyrapejski SayuzArganizacyya yakaya regulyue Dzyarzhaynaj kamisiyaj litoyskaj movy Valstybine lietuviu kalbos komisija Agulnaya kolkasc nosbitay kalya 3 milyonayKlasifikacyyaKategoryya Movy EyraziiIndaeyrapejskaya BalckiyaLitoyskaya dd dd Pismennasc lacinskae pismoMoynyya kodyDAST 7 75 97 lit 400ISO 639 1 ltISO 639 2 litISO 639 3 litlitEthnologue litLinguasphere 54 AAA aABS ASCL 3102IETF ltGlottolog lith1251Vikipedyya na getaj move Vyluchenne z centralnaj grupy baltyjskih moy i skladvanne rannih form litoyskaj movy adnosyac da V VII stst Suchasnyya formy pachali skladvacca paslya XIII st u vyniku cesnaga yzaemadzeyannya yshodnebaltyjskih moy yakiya akazalisya y mezhah Vyalikaga Knyastva Litoyskaga Pershyya pismovyya pomniki z yavilisya y XVI st Suchasnaya litoyskaya litaraturnaya mova pachala stvaracca z 1880 h gadoy na asnove balckih gavorak vakol Maryyampalya pa suchasnaj klasifikacyi suvalkijskaya gavorka aykshtajckaga dyyalektu litoyskaj movy skladzenaya pad uplyvam gavorak yacvyagay Alfavit litaraturnaj movy na lacinskaj grafichnaj asnove Lingvisty vyluchayuc dzve grupy gavorak dyyalektay aykshtajckaya bel tar grupa gavorak dyyalekt i zhamojckaya grupa gavorak dyyalekt yakiya y svayu chargu padzyalyayucca na paddyyalekty AlfavitDlya zapisu litoyskaj movy z XVI st uzhyvaecca trohu zmenenaya lacinka Gvaltoynae nasadzhenne kirylicy y 2 j palove 1860 h gadoy vyklikala supraciylenne i vynikay ne mela U 1901 1905 gadah byla pravedzena reforma pravapisu kali byli yneseny zmeny taksama i y alfavit Alfavit suchasnaj litoyskaj movy stvorany na lacinskaj asnove Na formu grafiki payplyvali taksama nekatoryya litary cheshskaga i polskaga alfavitay Litoyski alfavit skladaecca z 32 litar Litara Nazva Guchanne MFA 1 A a a ɑ 2 A a a nosine ɑː 3 B b be b 4 C c ce t s 5 C c ce t ʃ 6 D d de d 7 E e e ɛ aeː 8 e nosine aeː 9 e eː 10 F f ef f 11 G g ge g 12 H h ha ɣ 13 I i i trumpoji ɪ 14 Į į i nosine iː 15 Y y i ilgoji iː 16 J j jot j Litara Nazva Guchanne MFA 17 K k ka k 18 L l el ɫ 19 M m em m 20 N n en n 21 O o o ɔ oː 22 P p pe p 23 R r er r 24 S s es s 25 S s es ʃ 26 T t te t 27 U u u ʊ 28 u nosine uː 29 u ilgoji uː 30 V v ve ʋ 31 Z z ze z 32 Z z ze ʒ Dzelya zapisu nekatoryh zychnyh i galosnyh gukay vykarystoyvayucca kambinacyi napryklad ch h FanetykaFanetychny lad utvarayuc 12 galosnyh fanem doygiya i karotkiya 43 zychnyya fanemy tolki karotkiya Adroznivayuc 6 dyftongay i 2 tryftongi a taksama zmyashanyya dyftongi i tryftongi Najstarejshy zahavany rukapis litoyskaj movaj paslya 1503 na dumku mog byc spisany z ranejshaga tekstu Dlya sistemy vakalizmu litoyskaj movy harakterny karotkiya a e i u i doygiya a e e y į u u o galosnyya Mnogiya lingvisty lichac shto y belaruskaj move akanne yakanne geta z yava substratnaga balckaga pahodzhannya U regiyone tolki y belarusay i litoycay yakanne zamacavana grafichna y litaraturnaj norme Toe shto y suchasnyh litoycay u ne zapazychanyh slovah pishacca yak e chytaecca yak guk velmi blizki da ya Dlya peradachy zh ulasna guku e u litoyskaj move pryjshlosya yvesci asobnuyu litaru e e z dyyakrytychnym znakam kropkaj yakaya paznachae doygi zakryty e Asablivasc fanetychnaga ladu litoyskaj movy nayaynasc ei ai ui au ie uo tryftongay ieu uoi a taksama myashanyh dyftongay a e i u l m n r i tryftongay ie uo l m n r Use zychnyya za vyklyuchennem j mayuc pary pa cvyordasci myakkasci Nacisk ruhomy z dynamichnym i muzychnym elementami Yon svabodny mozha padac na lyuby sklad u vyraze a taksama zmyanyac svayu pazicyyu pry zmene vyrazu Intanacyya byvae syhodnaya kali ton rezka padymaecca i apuskaecca akut i yzyhodnaya ton padymaecca i apuskaecca pavolna cyrkumfleks dlya ykazannya na toe shto naciskny sklad vymaylyaecca koratka uzhyvaecca gravis Gramatyka Universitas lingvarum Litvaniae Vilnya 1737 najstarejshaj vyadomaya gramatyka litoyskaj movy vydadzenaya y Vyalikim Knyastve Litoyskim Tytulny list litoyskaga bukvara Mokslas skaytima raszta lietuwiszka Vilnya 1783 U gramatychnuyu sistemu yvahodzyac 11 chascin movy Gramatyka litoyskaj movy nyaprostaya ale padparadkavanaya strogim pravilam Litoyskaya mova z razvitaj sistemaj fleksij shto robic yae padobnaj na lacinskuyu asabliva y svaim fiksavanni sklonavyh kanchatkay i vykarystanni dlya apisannya nazoynikay razmeshchanyh perad im prymetnikay ci inshyh nazoynikay yakiya stavyacca y rodnym sklone U litoyskaj move dva rody muzhchynski i zhanochy prymetniki zalezhnyya dzeeprymetniki i substantyynyya zajmenniki mayuc i niyaki rod adzinochny i mnozhny lik u gavorkah i mastackaj litaratury sustrakaecca parny Adroznivaecca pyac typay sklanennya sem sklonay nazoynikay linksniai vardininkas nazoyny kilmininkas rodny naudininkas davalny galininkas vinavalny įnagininkas tvorny vietininkas mesny i sauksmininkas klichny Mesny sklon uzhyvaecca bez prynazoynikay napryklad mokykloje u shkole Nekali isnavali 4 typy getaga sklonu dva z yakih zahavalisya tolki y litoyskih gavorkah na terytoryi Belarusi u vakolicah Dzyatlava gl zecelskaya gavorka Lazdunoy Gervyat U litoyskaj move nyama artyklyay Isnue chatyry chasy dzeyaslovay cyaperashni buduchy minuly radzej vykarystoyvaecca shmatrazovy minuly Takim chynam uzhyvayucca dzve raznavidnasci proshlaga chasu Dzeyaslovy mayuc try sprazhenni prostyya i skladanyya formy utvarayucca shlyaham spaluchennya dapamozhnaga dzeyaslova buti byc z dzeeprymetnikami chatyry lady uskosny zagadny umoyny i abvesny Dzeyasloy haraktaryzuecca bagaccem roznyh prysloynyh utvarennyay yakiya mayuc shyrokae sintak sichnae vykarystanne Litoyskaya mova adroznivaecca bagaccem form dzeeprymetnikay yakih nekalki dzyasyatkay Apracha dzeeprymetnikay i dzeeprysloyyay yakiya mayuc use chatyry formy chasu yosc paydzeeprymetniki u gavorkah i mastackaj litaratury yzhyvaecca supin 3 sintaksichnyh asablivascej vyluchayucca rodny prynalezhny sklon u funkcyi prymetnika aukso ziedas zalaty pyarscyonak davalny samastojny dzeeprysloye y roli dapaynennya raznastajnyya kanstrukcyi z dzeeprymetnikami Litoyskaya mova velmi cikavaya dlya movaznaystva bo shmat u chym zahavala pershapachatkovuyu fanetyku i marfalagichnyya asablivasci LeksikaBazavaya leksika litoyskaj movy mae nevyalikuyu kolkasc zapazychannyay Yosc staryya zapazychanni senieji skoliniai z moy susednih regiyonay Syarod ih stiklas shklo muilas myla gatve ad slavyanskaga gatvo daroga spinta ad nyameckaga der Spind Prysutnichayuc taksama slovy lacinskaga i ciklas schema i g d Paslya adnaylennya Litvoj nezalezhnasci yzmacnyaecca yplyy anglijskaj movy hakeris singlas i inshyya Gavorki litoyskaj movyAsnoyny artykul Karta dyyalektay litoyskaj movy zhamojckaya gavorka zahodnezhamojcki dyyalekt paynochnazhamojcki dyyalekt kracingskiya gavorki cyalshejskiya gavorki paydnyovazhamojcki dyyalekt varnejskiya gavorki rasyajnejskiya gavorki aykshtajckaya gavorka zahodneaykshtajcki dyyalekt shaylyajskiya gavorki kaynaskiya suvalkijskiya gavorki klajpedskiya gavorki ushodneaykshtajcki dyyalekt panyavezhskiya gavorki shyrvinckiya gavorki anikshchejskiya gavorki kupishkenskiya gavorki ucyanskiya gavorki vilnyuskiya gavorki paydnyovaaykshtajcki dzukijski dyyalekt Litoyskaya mova padzyalyaecca na dzve asnoynyya gavorki dyyalekty aykshtajckaya gavorka aukstaiciu tarmes i zhamojckaya gavorka zemaiciu tarmes U aykshtajckaj gavorcy vyluchayuc try asnoynyya grupy gavorak paddyyalekty ushodnyaya zahodnyaya i paydnyovaya dzukskaya U zhamojckaj gavorcy dyyalekce taksama vyluchayuc try grupy gavorak paddyyalekty zahodnyaya paynochnaya i paydnyovaya Chasam zhamojckaya gavorka razglyadaecca yak asobnaya zhamojckaya mova Gl taksamaMarcinas Mazhvidas Litoyskaya Vikipedyya Shmatmoyny korpus TatoebaZayvagiNa terytoryi vakol garadoy Maryyampale i Suvalki y starazhytnasci zhylo zahodnebalckae plemya yacvyagay Pavodle dasledavannyay suchasnaga litoyskaga lingvista Zigmasa Zinkyavichusa menavita na baze gavorak yacvyagay u Vyalikim Knyastve Litoyskim byli skladzeny suchasnyya paydnyovyya gavorki aykshtajckaga dyyalektu litoyskaj movy yakiya dali pachatak suchasnaj litoyskaj litaraturnaj move nadayshy yoj paznej areol velmi starazhytnaj movy y celym Balckiya gavorki y Vilni i Vilenshchyne ne zahavalisya da nashaga chasu bo yashche y chasy Vyalikaga Knyastva Litoyskaga vycesneny abo zameneny slavyanskimi gavorkami KrynicyLithuanian ethnologue com http jivebelarus net publicism historical authenticity of the name of the Lithuania html page 2 Yazyki mira Baltijskie yazyki Moskva 2006 S 34 Yazyki mira Baltijskie yazyki Moskva 2006 S 34 35 Baltijskie yazyki Zinkyavichyus Z Otkuda rodom litovcy S 100 Yazyki mira Baltijskie yazyki Moskva 2006 S 95 Yazyki mira Baltijskie yazyki Moskva 2006 S 94 146 T V Bulygina O V Sinѐva Litovskij yazyk w Baltijskie yazyki Moskva Academia 2006 s 95LitaraturaAleksandravichyus Yu Yu Litovskij yazyk samouchitel Yu Yu Aleksandravichyus Vilnyus Mokslas 1989 533 s Ambrazas V Litovskij yazyk V Ambrazas V Vajtkyavichyute A Valyackene i dr V kn Yazyki narodov SSSR Moskva AN SSSR 1966 T I Baltijskie yazyki v nastoyashem i proshlom AN LatvSSR In t yazyka i literatury red A Blinkena Riga Zinatie 1985 249 s Vojnich I V Svyazhynski U M Litoyskaya mova Belaruskaya mova Encyklapedyya Belarus Encykl pad red A Ya Mihnevicha redkal B I Sachanka gal red i insh Mn BelEn 1994 654 s ISBN 5 85700 126 9 Vyachorka V Karotkaya gramatyka litoyskaj movy Minsk 2010 116 s Seryya Belaruskiya EyraGramatyki ISBN 978 985 448 091 6 Grammatika litovskogo yazyka Grammatika litovskogo yazyka AN LitSSR In t litov yaz i lit red V Ambrazas Vilnyus 1985 800 s Zinkyavichyus Z Litovskaya dialektologiya Z Zinkyavichyus Vilnyus Mintis 1966 542 s Zinkyavichyus Z Otkuda rodom litovcy Z Zinkyavichyus G Chesnis Vilnyus Mokslo ir enciklopediju leidybos institutas 2006 144 s Molchanova A A Baltijskie slavyane i severo zapadnaya Rus v rannem srednevekove A A Molchanova Moskva Moskovskij pedagogicheskij gosudarstvennyj universitet 2007 279 s Yazyki mira Baltijskie yazyki RAN In t yazykoznaniya Red kol V N Toporov M V Zavyalova A A Kibrik i dr Moskva Academia 2006 224 s The Population of Lithuania S Vaitekunas Vilnius Mokslo ir enciklopediju leidybos institutas 2009 150 s ENCYCLOPEDIA LITUANICA I VI Boston 1970 1978 Gertrud Bense u a Deutsch litauische Kulturbeziehungen Kolloquium zu Ehren von August Schleicher an der Friedrich Schiller Universitat Jena Mayer Verlag GmbH Jena Erlangen 1994 ISBN 3925978380 Jahnert Katrin Litauisch Wort fur Wort REISE KNOW HOW Verlag Peter Rump GmbH Bielefeld 2003 ISBN 3 89416 244 9 Krizinauskas J A Vokieciu lietuviu lietuviu vokieciu kalbu zodynas Deutsch litauisches litauisch deutsches Worterbuch J A Krizinauskas Vilnius TEV Verlag 2003 ISBN 9986 546 94 X Lietuviu kalbos zodynas t 1 8 Vilnius 1941 1970 Lietuviu kalbos gramatika t 1 2 Vilnius 1965 1971 Schleicher August Handbuch der litauischen Sprache Bde 1856 1857 Zinkevicius Z Lietuviu dialektologija Vilnius 1966 Zinkevicius Z Lietuviu kalbos dialektologija Vilnius 1994 Zinkevicius Z Lietuviu kalbos istorija Z Zinkevicius Rec V Ambrazas T 6 Lietuviu kalba naujaisiais laikais Vilnius Mokslo ir encikl l kla 1994 394 p Zinkevicius Z Lietuviu kalbos istorija rodykles ir bibliogr Z Zinkevicius T 6 Lietuviu kalba naujaisiais laikais Vilnius Mokslo ir encikl l kla 1995 374 p Zinkevicius Z The history of the Lithuanian language Z Zinkevicius Inst of Lithuanian lang Ed R Bendes Vilnius Mokslo ir encikl l kla 1996 333 p Kazlauskas J Lietuviu kalbos istorine gramatika Vilnius 1968 Dabartines lietuviu kalbos zodynas Vilnius 1972 Remys E Review of Modern Lithuanian Grammar E Remys Lithuanian Research and Studies Center Chicago 2003 Schmalstieg W R Early Lithuanian Grammars Arhivavana 30 maya 2009 Lituanus Vol 28 No 1 1982 Stosunki litewsko polskie w Djecezji Wilenskiej i naduzycia Partji Wszechpolskiej Memorjal duchowienstwa litewskiego Wilno Druk J Zawadzkiego 1913 66 s SpasylkiRazdzel Vikipedyi na moveNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Litoyskaya mova Instytut litoyskaj movy Dzyarzhaynaya kamisiya litoyskaj movy Arhivavana 20 krasavika 2021 Dzyarzhaynaya inspekcyya movy Arhivavana 4 lipenya 2006 Baltijskie yazyki lingvarium org