Azərbaycanca
Türkçe
Малюскі, або Мяккацелыя (Mollusca; ад лац.: Molluscus «мяккі») — тып цэламічных жывёл са спіральным драбненнем.
| Малюскі | |||||||||||||||
 Вінаградны смоўж (Helix pomatia) | |||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| прамежныя рангі
| |||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||
| Mollusca Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||
| Класы | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Традыцыйна адносяць да першаснаротых жывёл. У складзе тыпу Mollusca налічваюць больш за 150000 відаў. Малюскі асвоілі практычна ўсе асяроддзя пражывання: марскія і прэснаводнай вадаёмы, сушу. У асноўным гэта вольнажывучыя арганізмы, але таксама ў іх складзе ёсць некаторая колькасць паразітычных формаў.
Апісанне
Даўжыня ад 1,1 мм (смоўж гарацыя) да 2,5 м (трыдакна). Цела двухбакова-сіметрычнае, або асіметрычныя (бруханогія), у большасці відаў укрыта ракавінай — двухстворкавай, спіральнай, суцэльнай ці з 8 пласцінак (у некаторых відаў рэдукаваныя). Ракавіна мае рогавы, прызматычны і перламутравы слаі. Галава (у некаторых відаў выяўлена слаба або адсутнічае) мае вочы, шчупальцы і ротавую адтуліну. Тулава ўтварае складку (мантыю), якая выдзяляе рэчывы ракавіны. Паміж мантыяй і тулавам у мантыйнай поласці знаходзяцца шчэлепы, органы хімічнага адчування, раўнавагі і інш. Мускулісты выраст брушной сценкі ўтварае нагу — орган перамяшчэння.
Пашырэнне
Пашыраны ўсюды, жывуць у морах, саланаватых і прэсных водах, на сушы; на Беларусі больш за 60 відаў з класаў двухстворкавых і бруханогіх малюскаў, належаць да палеарктычнай фауны. Жывуць на дне вадаёмаў і на раслінах.
Асаблівасці біялогіі
Кормяцца водарасцямі, дэтрытам, большасць лёгачных малюскаў — зялёнымі часткамі раслін; ёсць драпежнікі. У глотцы ёсць тарка, добра развіта печань. Двухстворкавыя малюскі — фільтратары. Орган выдзялення — нырка.
Крывяносная сістэма незамкнутая, ёсць сэрца, якое складаецца з камер. Дыханне жабернае або лёгачнае. Нервовая сістэма раскіданавузлавога тыпу, складаецца з 3—5 пар гангліяў, якія аб’яднаны паміж сабой нервовымі слупамі.
Пераважна раздзельнаполыя, ёсць таксама гермафрадытныя жывёлы. Развіццё прамое або з лічыначнай стадыяй і ператварэннем
Промысел
Ядомыя малюскі (вустрыцы, , васьміногі, кальмары, мідыі, ахаціны, смаўжы вінаградныя і інш.) — аб'екты промыслу і аквакультуры.
Са старажытнасці ракавіны малюскаў выкарыстоўваліся ў якасці грошай, у культавых рытуалах, як упрыгожанні, у дэкаратыўна-прыкладным мастацтве.
Гл. таксама
- Малакалогія
Зноскі
Для паляпшэння артыкула пажадана |
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Malyuski abo Myakkacelyya Mollusca ad lac Molluscus myakki typ celamichnyh zhyvyol sa spiralnym drabnennem MalyuskiVinagradny smoyzh Helix pomatia Navukovaya klasifikacyyapramezhnyya rangi Damen EykaryyotyCarstva ZhyvyolyPadcarstva EymetazoiBez rangu Dvuhbakova simetrychnyyaBez rangu PershasnarotyyaNadtyp Typ MalyuskiMizhnarodnaya navukovaya nazvaMollusca Linnaeus 1758KlasyBespancyrnyya malyuski Solenogastres Pancyrnyya malyuski Polyplacophora Dvuhstvorkavyya Bivalvia Bruhanogiya malyuski Gastropoda Galavanogiya Cephalopoda Sistematyka na VikividahVyyavy na VikishovishchyITIS 69458NCBI 6447EOL 2195FW 7805 Tradycyjna adnosyac da pershasnarotyh zhyvyol U skladze typu Mollusca nalichvayuc bolsh za 150000 viday Malyuski asvoili praktychna yse asyaroddzya prazhyvannya marskiya i presnavodnaj vadayomy sushu U asnoynym geta volnazhyvuchyya arganizmy ale taksama y ih skladze yosc nekatoraya kolkasc parazitychnyh formay ApisanneDayzhynya ad 1 1 mm smoyzh garacyya da 2 5 m trydakna Cela dvuhbakova simetrychnae abo asimetrychnyya bruhanogiya u bolshasci viday ukryta rakavinaj dvuhstvorkavaj spiralnaj sucelnaj ci z 8 plascinak u nekatoryh viday redukavanyya Rakavina mae rogavy pryzmatychny i perlamutravy slai Galava u nekatoryh viday vyyaylena slaba abo adsutnichae mae vochy shchupalcy i rotavuyu adtulinu Tulava ytvarae skladku mantyyu yakaya vydzyalyae rechyvy rakaviny Pamizh mantyyaj i tulavam u mantyjnaj polasci znahodzyacca shchelepy organy himichnaga adchuvannya raynavagi i insh Muskulisty vyrast brushnoj scenki ytvarae nagu organ peramyashchennya PashyrennePashyrany ysyudy zhyvuc u morah salanavatyh i presnyh vodah na sushy na Belarusi bolsh za 60 viday z klasay dvuhstvorkavyh i bruhanogih malyuskay nalezhac da palearktychnaj fauny Zhyvuc na dne vadayomay i na raslinah Asablivasci biyalogiiKormyacca vodarascyami detrytam bolshasc lyogachnyh malyuskay zyalyonymi chastkami raslin yosc drapezhniki U glotcy yosc tarka dobra razvita pechan Dvuhstvorkavyya malyuski filtratary Organ vydzyalennya nyrka Kryvyanosnaya sistema nezamknutaya yosc serca yakoe skladaecca z kamer Dyhanne zhabernae abo lyogachnae Nervovaya sistema raskidanavuzlavoga typu skladaecca z 3 5 par gangliyay yakiya ab yadnany pamizh saboj nervovymi slupami Peravazhna razdzelnapolyya yosc taksama germafradytnyya zhyvyoly Razviccyo pramoe abo z lichynachnaj stadyyaj i peratvarennemPromyselYadomyya malyuski vustrycy vasminogi kalmary midyi ahaciny smayzhy vinagradnyya i insh ab ekty promyslu i akvakultury Sa starazhytnasci rakaviny malyuskay vykarystoyvalisya y yakasci groshaj u kultavyh rytualah yak uprygozhanni u dekaratyyna prykladnym mastactve Gl taksamaMalakalogiyaZnoskiDlya palyapshennya artykula pazhadanaPastavic znoski z dakladnejshym ukazannem krynicy Laenka T Malyuski Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 10 Malajziya Mugadzhary Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2000 T 10 544 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0169 9 t 10 Malyu ski myakkacelyya Belarus encyklapedychny davednik Redkal B I Sachanka gal red i insh Mast M V Drako A M Hilkevich Mn BelEn 1995 S 461 800 s 5 000 ekz ISBN 985 11 0026 9 section