Раён

Раё́н (ад фр.: rayon — прамень, радыус) — адзін з двух відаў адміністрацыйна-тэрытарыяльнага падзелу ў некаторых краінах: адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка або пэўная частка горада.

Апісанне

Раён у якасці адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі існуе ў Азербайджане, Беларусі, Грузіі, Латвіі, Малдове, Расіі і Украіне. Паняцце раён было ўтворана ад слова французскага паходжання і ў якасці адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі ўведзены савецкай адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1923–1929 гадоў, якая замяніла былыя воласці і паветы Расійскай імперыі на раёны.

Звычайна раён — адзінка, на два крокі ніжэйшая за нацыянальны ўзровень. Ён можа быць падпарадкаванай часткай наступных адзінак:

• вобласці, вялікага горада (у Беларусі);
• вобласці, края, рэспублікі, аўтаномнай акругі або вялікага горада (у Расіі);
• невялікай рэспублікі СССР, вобласці, края, рэспублікі або вялікага горада буйной ССР (у былым Савецкім Саюзе);
• вобласці, вялікага горада, або Аўтаномнай рэспублікі Крым (ва Украіне).

Звычайна раёны маюць пэўную ступень самакіравання ў форме публічнага абрання адміністрацыі раёна (райсавета) і мясцовага кіраўніка адміністрацыі, які часам выбіраецца, а часам прызначаецца.

Раёны ў Беларусі

Асноўны артыкул: Раёны Беларусі

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны раён

Падзел на раёны ў Беларусі застаўся ад распаду СССР. Раён з’яўляецца адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкай вобласці.

На 1 студзеня 2000 года ў Беларусі налічвалася 118 раёнаў.

Гарадскі раён

У буйных гарадах уводзіцца адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел на раёны. Кожны раён мае сваё раённае самакіраванне. На раёны падзяляюцца ўсе абласныя цэнтры краіны і горад Бабруйск.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Мінска быў уведзены ў 1938 годзе і на цяперашні момант налічваецца 9 адміністрацыйных раёнаў горада.

На 1 студзеня 2004 года ў Беларусі налічвалася 24 гарадскія раёны.

Дадатковыя звесткі

• Найбольшая колькасць раёнаў у Мінскай вобласці — 22.
• Найменшая колькасць раёнаў у Брэсцкай вобласці — 16.
• У Беларусі маецца 10 раёнаў, у склад якіх уваходзяць два гарады: Бярозаўскі, Дзяржынскі, Жыткавіцкі, Івацэвіцкі, Камянецкі, Лідскі, Лунінецкі, Мёрскі, Столінскі, Чашніцкі.
• Самая доўгая назва раёна Беларусі — Верхнядзвінскі (14 літар).
• Самая кароткая назва раёна Беларусі — Глускі, Ельскі, Лідскі, Мёрскі, Пінскі, Слуцкі і Ушацкі (па 6 літар).
• Найбольшы паводле плошчы раён — Столінскі (3 342,06 км²)
• Найменшы паводле плошчы раён — Жабінкаўскі (684,17 км²)
• Найбольшы паводле колькасці насельніцтва раён — Барысаўскі (2009 год — 187,6 тыс.)
• Найменшы паводле колькасці насельніцтва раён — Краснапольскі (2009 год — 11,1 тыс.)

Крыніцы

1. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 2: Рэспубліка Беларусь / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 2. — 760 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0310-1. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 2). Старонка 724