Склад

Склад — мінімальная фанетыка-фаналагічная адзінка, якая характарызуецца найбольшай акустыка-артыкуляцыйнай злітнасцю сваіх кампанентаў, гукаў, якія ўваходзяць у яго склад. Склад не мае сувязі з фарміраваннем і выказваннем сэнсавых стасункаў, ён з’яўляецца выключна вымаўленчай адзінкай. У складзе групуюцца гукі рознай ступені гучнасці, найбольш гучныя — складаўтваральныя, астатнія — нескладовыя. Склад, як правіла, складаецца з ядра складу, часцей за ўсё галоснага, з дадатковым пачатковым ці канчатковым полем, часцей за ўсё зычнымі. Склад з’яўляецца фаналагічнай арганізацыяй, якая займае прамежкавы ўзровень паміж сегментарнай і несегментарнай фаналогіяй, паміж фанемай і словам. Склады часцяком лічацца фаналагічнымі «будаўнічымі блокамі» словаў. Яны могуць уплываць на рытм мовы, ейную і паэтычны метр.

Складовая пісьменнасць пачалася на некалькі сотняў гадоў раней за з’яўленне першых літар. Раннія запісы складоў на дошчачках, напісаныя каля , былі знойдзены ля старажытнага шумерскага горада Ур. Гэты пераход ад піктаграм да складоў быў названы «самым важным дасягненнем у гісторыі пісьменства».

Слова, якое складаецца з аднаго склада, называецца аднаскладовым, з двух — двухскладовым, з трох — трохскладовым, а калі складоў больш за тры — шматскладовым, нягледзячы на тое, што гэты тэрмін часта выкарыстоўваецца, каб апісаць слова з двух складоў і больш. У залежнасці ад месца галоснага ў складзе адрозніваюць склады адкрытыя (заканчваюцца галосным) і закрытыя (заканчваюцца зычным), прыкрытыя (пачынаюцца з зычнага) і непрыкрытыя (пачынаюцца з галоснага). Вызначэнне межаў паміж складамі ў слове і на стыках слоў называецца складападзелам і аносіцца да фанетычных з’яў.

Зноскі

1. Geoffrey Blainey, «A Short History of the World», с. 87.