Цусімская бітва

Цусімская марская бітва (па-японску: 対馬海戦, цусіма-кайсэн або, часцей, 日本海海戦, ніханкай-кайсэн — марская бітва ў Японскім моры) — марская бітва 14 (27) мая 1905 года — 15 (28) мая 1905 года ў раёне вострава Цусіма (Цусімскі праліў), у якой расійская флоту Ціхага акіяна пад камандаваннем віцэ-адмірала пацярпела разгромнае паражэнне ад пад камандаваннем адмірала . Апошняя, вырашальная марская бітва Руска-японскай вайны 1904—1905 гг., падчас якой руская эскадра была цалкам разгромлена. Большая частка караблёў была патоплена ці затоплена экіпажамі сваіх караблёў, частка капітулявала, некаторыя ў нейтральных портах і толькі чатыром атрымалася дайсці да рускіх портаў. Бітве папярэднічаў знясільваючы, бяспрыкладны ў гісторыі паравых флотаў 18 000-мільны (33 000-кіламетровы) пераход вялікай, рознатыповай па карабельным складзе, рускай эскадры з Балтыйскага мора на Далёкі Усход. Да пачатку бітвы японскія караблі мелі перавагу: у магутнасці артылерыйскага агню (910 ствалоў супраць 228); хуткастрэльнасці гармат (360 выстралаў у хвіліну супраць 134, а таксама большае фугаснае дзеянне снарадаў); у хуткасці (16-18 вузлоў супраць 12-13); у браніраванні (у сярэднім 60 % супраць 40).

Цусімская бітва
Асноўны канфлікт: Руска-японская вайна
Дата	27 мая — 28 мая (14 мая — 15 мая) 1905
Месца	Цусіма (34°33,98′ пн. ш. 130°09,6′ у. д.^HGЯO)
Вынік	Перамога японскага флоту
Праціўнікі
Расійская імперыя Японская імперыя
Камандуючыя
віцэ-адмірал контр-адмірал контр-адмірал адмірал віцэ-адмірал віцэ-адмірал контр-адмірал віцэ-адмірал контр-адмірал Тога Масаміці контр-адмірал Ямада
Сілы бакоў
8 эскадраных браняносцаў 3 браняносцы берагавой абароны 1 браняносны крэйсер 8 крэйсераў (з іх 2 састарэлых браняносных) 1 дапаможны крэйсер 9 мінаносцаў 2 шпітальных судна 6 дапаможных суднаў 4 браняносца 1 класа 8 браняносных крэйсераў 2 састарэлых браняносца 2 класа 1 састарэлы браняносны крэйсер 3 класа 15 крэйсераў 21 эсмінец 44 мінаносца 21 дапаможны крэйсер 4 кананерскія лодкі 3 авізо 2 шпітальных судна
Страты
19 караблёў патоплены, 2 падарваны сваім экіпажам (6 браняносцаў, 3 браняносныя крэйсеры, 1 браняносец берагавой абароны, 2 крэйсеры, 1 дапаможны крэйсер, 5 мінаносцаў, 3 дапаможныя судны) 5 караблёў здаліся ў палон 2 шпітальныя судны захоплена ў палон (пасля адно з іх адпушчана) 6 суднаў інтэрнавалася (3 крэйсеры, 1 мінаносец, 2 дапаможныя судны) 5045 чалавек забіта 803 паранена 6016 узята ў палон 3 мінаносцы патоплены 117 чалавек забіта 538 паранена
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гэта бітва — найвялікшая сусветная падзея, выключная па сваіх грандыёзных маштабах, драматычнай насычанасці і вынікам. У гісторыі марскіх войнаў яна параўнальна: з (480 год да нашай эры); (1571 год), бітвай ля мыса Трафальгар.

Хэйхаціра Тога на мастку флагманскага браняносца «Мікаса»

Цусімская бітва — найбуйнейшая ў эпосе браняноснага флоту, з'явілася ключавой падзеяй, якая прадвызначала зыход руска-японскай вайны на карысць Японіі. Падзеі і акалічнасці, звязаныя з баявым ужываннем у гэтай бітве караблёў розных класаў, паслужылі наступнаму якаснаму развіццю ваенна-марской тэхнікі ва ўсіх вядучых марскіх дзяржавах.

Зноскі

1. Admiral Togo’s Report of the Battle of Tsushima (англ.)
2. Г. А. Аммон. Морские памятные даты. Москва. Воениздат. 1987 г. стр. 169
3. Новиков-Прибой А. С. Цусима. стр. 5

Літаратура

• Золотарев В. А., Соколов Ю. Ф. Трагедия на Дальнем Востоке: Русско-японская война 1904—1905 гг.: В 2 кн. — М., 2004.
• Золотарев В. А., Козлов И. А. Русско-японская война 1904—1905 гг. Борьба на море. — М.: Наука, 1990.
• История русско-японской войны 1904—1905 гг. / Под ред. И. И. Ростунова. — М., Наука, 1977.
• Быков П. Д. Русско-японская война 1904—1905 гг. Действия на море (М.: Военмориздат, 1942).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Цусімская бітва