Шпаер

Шпа́ер (таксама Шпэер; ням.: Speyer) — горад зямельнага падпарадкавання ў Германіі, у зямлі Рэйнланд-Пфальц.

Горад Шпаер ням.: Speyer Герб Сцяг Краіна  Германія Зямля Рэйнланд-Пфальц Каардынаты 49°19′10″ пн. ш. 8°25′52″ у. д.^HGЯO Унутранае дзяленне 4 гарадскіх раёна Обербургамістр Вернер Шынелер (ХДС) Заснаваны 150 Плошча 42,58 км² Вышыня цэнтра 92-113 м Водныя аб’екты Рэйн Насельніцтва 50 648 чалавек (2006) Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код 06232 Паштовы індэкс 67346 Аўтамабільны код SP 07 3 18 000 Афіцыйны сайт speyer.de (ням.) Шпаер на карце Германіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Размешчаны на Рэйне (). Насельніцтва — каля 50 тысяч чалавек.

Шпаерскі сабор, аб’ект культурнай спадчыны ЮНЕСКА

Назва

Археалагічныя дадзеныя дазваляюць меркаваць, што горад быў населены кельтамі 500 гадоў да н. э., спачатку насіў назву Навіамаг (Noviomagus), пазней, у эпоху рымлян, горад быў вядомы пад імем Аўгуста Неметум і Цывітас Неметум (горад племя ), па імені германскага племені, засяляўшага гэтую вобласць. У VI стагоддзі горад атрымаў імя Спіра (Spira) ад назвы ракі Шпаербах (Speyerbach), якая працякае праз горад. У Сярэднявечча Шпаер быў надзвычай важны.

Геаграфія

Шпаер размешчаны на Верхнярэйнскай нізіне за 20 км на поўдзень ад і Мангейма і за 34 км да поўначы ад Карлсруэ, на месцы ўпадзення ракі Шпаербах у Рэйн. На процілеглым баку, адпаведна, на ўсход ад ракі размешчана паселішча Зігельхайн (Siegelhain), якое можа быць аднесена да .

Гісторыя

• 10 да н. э. — заснаванне рымскага ваеннага лагера на тэрыторыі Шпаера
• 346 — першыя згадванні біскупа горада
• 496 да 506 — першае з’яўленне імя «Спіра»
• 1030 — імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Конрад II пачынае будаўніцтва Шпаерскага сабора. На гэты дзень гэта — самая вялікая царква ў раманскім стылі, якая захавалася. З 1981 года — аб’ект сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.
• 1076 — імператар Генрых IV здзяйсняе з сваёй сталіцы Шпаера знакаміты паход у
• 1096 — вядомы яўрэйскі
• 1294 — Шпаер губляе свае былыя сталічныя правы і з гэтага часу вольны горад Свяшчэннай Рымскай імперыі
• 1529 — на з’ездзе ў Шпаеры прадстаўнікі лютэранскіх нямецкіх княстваў выказваюць супраць анты-рэфармацыйнай рэзалюцыі. Адсюль паняцце пратэстантызм
• 1689 — горад моцна разбураны французскімі атрадамі
• Паміж 1792 і 1814 Шпаер знаходзіцца пад французскім кіраваннем
• 1990 — Шпаер святкуе сваё 2000-годдзе
• 1991 — адкрывае свой у Шпаеры

Адміністрацыйны падзел

— 07 3 18 000. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна.

Адукацыя і культура

• Нямецкі ўніверсітэт адміністрацыйных навук у Шпаеры

Гарады-пабрацімы

•  Ningde^[d], Кітай (кастрычнік 2013)
•  Гнезна, Польшча (1992)
•  Курск, Расія (1989)
•  Равена, Італія (1989)
•  Радзівілішкі, Літва
•  Русізі^[d], Руанда (чэрвень 2001)
•  Сполдынг^[d], Вялікабрытанія (1956)
•  Цёнсберг^[d], Нарвегія
•  Шартр, Францыя (1959)
•  Яўнэ, Ізраіль (1998)

Фотаздымкі

• Шпаерскі сабор
• Ратуша
• Троіцкі сабор

Гл. таксама

• Malleus Maleficarum

Зноскі

1. https://www.speyer.de/de/kultur/staedtepartnerschaften/ningde-china/ Праверана 17 лістапада 2022.
2. https://www.speyer.de/de/kultur/staedtepartnerschaften/gniezno-polen/ Праверана 14 лістапада 2022.
3. https://www.speyer.de/de/kultur/staedtepartnerschaften/kursk-russische-foederation/
4. http://www.kurskadmin.ru/node/911
5. https://www.speyer.de/de/kultur/staedtepartnerschaften/ravenna-italien/ Праверана 14 лістапада 2022.
6. https://www.speyer.de/de/kultur/staedtepartnerschaften/rusizi-ruanda/ Праверана 17 лістапада 2022.
7. https://www.rheinpfalz.de/lokal/speyer_artikel,-erster-offizieller-speyerer-besuch-in-m%C3%B6glicher-neuer-partnerstadt-_arid,5388260.html Праверана 14 лістапада 2016.
8. https://www.speyer.de/de/kultur/staedtepartnerschaften/chartres-frankreich/ Праверана 14 лістапада 2022.
9. https://www.speyer.de/de/kultur/staedtepartnerschaften/yavne-israel/ Праверана 14 лістапада 2022.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Шпаер
• Афіцыйны сайт горада (ням.)