Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Юрый Віктаравіч Та́рыч, сапраўднае імя Юрый Віктаравіч Аляксееў (12 (24) студзеня 1885 — 21 лютага 1967) — беларускі і расійскі савецкі дзеяч тэатра і кіно, кінарэжысёр, сцэнарыст заснавальнік беларускай мастацкай кінематаграфіі.
| Юрый Віктаравіч Тарыч | |
|---|---|
 Бюст Юрыю Тарычу (2010). Скульптар Л. Мінкевіч. Полацк (Беларусь). | |
| Дата нараджэння | 24 студзеня 1885 |
| Месца нараджэння |
|
| Дата смерці | 21 лютага 1967(82 гады) |
| Месца смерці |
|
| Месца пахавання |
|
| Грамадзянства |
|
| Адукацыя |
|
| Месца працы |
|
| Прафесія | кінарэжысёр, сцэнарыст, акцёр, рэжысёр |
| Узнагароды |     |
| IMDb | ID 0850432 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
Нарадзіўся ў Плоцку. Вучыўся на юрыдычным факультэце Маскоўскага ўніверсітэта 1903—1905). У снежні 1905 года арыштаваны як член Варшаўскай ваенна-рэвалюцыйнай арганізацыі РСДРП і высланы ў вёску Тара Табольскай губерні. Акцёрскае імя, а пасля і псеўданім, атрымаў ад назвы месца высылкі.
З 1907 года быў акцёрам у Табольску, затым у Чыце, Ліпецку, Тамбове, Вільні. Пад час Першай сусветнай вайны служыў у дзеючай арміі, дзе атрымаў званне паручніка.
З 1917 года Маскве, акцёр і рэжысёр шэрагу вядучых тэатраў (працаваў у тым ліку з У. Меерхольдам). У 1920—1924 гадах — адзін з кіраўнікоў Курсанцкага тэатра Маскоўскага Крамля.
З кінематографам упершыню сутыкнуўся ў 1914 годзе, калі напісаў сцэнарый фільма «Трагедыя сям’і Набатавых» для кінафірмы Г. Лібкена з Яраслаўя. З 1923 года пераходзіць працаваць у кіно спачатку сцэнарыстам, пасля і рэжысёрам.
У 1926 годзе зняў (сумесна з Яўгенам Івановым-Барковым) першы беларускі мастацкі фільм «Лясная быль» па аповесці Міхася Чарота «Свінапас». Здымкі ў большасці праходзілі на тэрыторыі БССР, у тым ліку ў Мінску, але тэхнічна фільм дарабляўся ў Ленінградзе. У якасці акцёраў былі прыцягнуты У. Корш-Саблін, А. Чарвякоў, В. Кнорын і інш. Дзень прэм’еры «Лясной былі» (26 снежня 1926 года) у мінскім кінатэатры «Культура» лічыцца пачаткам беларускага кіно.
У 1928—1939 гадах працаваў на студыі «Савецкая Беларусь» у Ленінградзе. У 1930 годзе стварыў першую беларускую гукавую кінапраграму «Пераварот». У 1942 годзе Юрый Тарыч разам з У. Корш-Сабліным паставіў на Цэнтральнай аб’яднанай кінастудыі кінанавелу «На кліч маці» да зборніка «Беларускія навелы».
У 1943—1945 гадах — дырэктар і мастацкі кіраўнік «Манголкіно» (Манголія).
З 1945 года Юрый Тарыч працаваў пераважна на розных маскоўскіх кінастудыях, але таксама ўзначальваў студыю маладых беларускіх кінематаграфістаў «Апавяданні пра юнацтва» (1961—1967), супрацоўнічаў з Беларусьфільмам.
(1935). Узнагароджаны ордэнамі і медалямі.
Памёр і пахаваны Юрый тарыч у Маскве.
Памяць
28 мая ў Полацку перад кінатэатрам «Радзіма» быў пастаўлены помнік Юрыю Тарычу.
Фільмаграфія
- 1924 Банда бацькі Кныша — сцэнарыст (сумесна з )
- 1924 Ворагі — сцэнарыст (сумесна з Н. Айзіковічам)
- 1925 Ваўкі — сцэнарыст
- 1925 Марока — сцэнарыст і рэжысёр
- 1925 Першыя агні — сцэнарыст і рэжысёр
- 1926 Крылы халопа — сцэнарыст (сумесна з В. Шклоўскім і ) і рэжысёр
- 1926 Булат-Батыр — сцэнарыст (сумесна з Н. Зархі)
- 1926 Лясная быль — сцэнарыст (сумесна з ) і рэжысёр
- 1928 — сцэнарыст (сумесна з і ) і рэжысёр
- 1928 — сцэнарыст (сумесна з па аповеці )
- 1928 Капітанская дачка — рэжысёр (сцэнарый В. Шклоўскага па матывах аповесці А. С. Пушкіна «»)
- 1929 Да заўтра — сцэнарыст і рэжысёр (сумесна з І. Бахарам)
- 1930 Нянавісць (другая назва — «Чорная кроў») сцэнарыст (сумесна з ) і рэжысёр
- 1932 — рэжысёр
- 1935 Шлях карабля — рэжысёр
- 1938 Адзінаццатага ліпеня — сцэнарыст (сумесна з ) і рэжысёр
- 1940 Нябёсы — рэжысёр
- 1942 Беларускія навелы — рэжысёр (сумесна з У. Корш-Сабліным)
- 1942 Забойцы выходзяць на дарогу — рэжысёр (сумесна з У. Пудоўкіным)
- 1945 Стэпавыя Віцязі — рэжысёр
Крыніцы і заўвагі
- Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 21 чэрвеня 2019.
- Тарич Юрий Викторович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — Т. 25. — С. 278. Праверана 28 верасня 2015.
- БелЭн 2002.
- Наталья Степуро Были и небыли Юрия Тарича (руск.) // СБ. Беларусь сегодня
- 130 лет со дня рождения Юрия Тарича (руск.) // Тэлеканал «Беларусь 1»
- У літаратуры месцам нараджэння пазначаны Полацк
- Гісторыя кінамастацтва Беларусі: У 4 т. — Мн.: Беларуская навука, 2001. — Т. 1. (1924—1959 гг.). — 278 с.
- TUT.BY День города в Полоцке: план мероприятий, час доступу: 15 студзеня 2011 Архівавана 5 сакавіка 2016.
Літаратура
- Нячай В. Ф. Та́рыч Юрый Віктаравіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 447—448. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
- Та́рич Юрий Викторович // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 278. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
- Красинский А. В. Та́рич (наст. фам. Алексеев) Юрий Викторович // Кино. Энциклопедический словарь (руск.) / Гл. ред. С. И. Юткевич; редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, и др.. — М.: Советская энциклопедия, 1987. — С. 417. — 637 с. — 100 000 экз.
- Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1987. — Т. 5. Скамарохі — Яшчур. — С. 247. — 703 с. — 10 000 экз.
- Калаткоў У. Та́рыч (сапр. Аляксееў) Юрый Віктаравіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (галоўны рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 2001. — С. 507. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0214-8.
Спасылкі
- Отец белорусского кино и непримиримый противник скуки и серости // Мы открываем Беларусь! — Planetabelarus.by (руск.)
- Наталья Степуро Были и небыли Юрия Тарича (руск.) // СБ. Беларусь сегодня
- Тарыч (Аляксееў) Юрый Віктаравіч // Прыдзвінскі край: гсіторыя і сучаснасць
- 130 лет со дня рождения Юрия Тарича (руск.) // Тэлеканал «Беларусь 1»
- Юлия Лахвич Тарич Юрий Викторович (руск.) // Сайт кінаканцэрна «Масфільм»
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Yuryj Viktaravich Ta rych sapraydnae imya Yuryj Viktaravich Alyakseey 12 24 studzenya 1885 21 lyutaga 1967 belaruski i rasijski savecki dzeyach teatra i kino kinarezhysyor scenaryst zasnavalnik belaruskaj mastackaj kinematagrafii Yuryj Viktaravich TarychByust Yuryyu Tarychu 2010 Skulptar L Minkevich Polack Belarus Data naradzhennya 24 studzenya 1885 1885 01 24 Mesca naradzhennya Plock Plockaya gubernya Varshayskae general gubernatarstva Rasijskaya imperyyaData smerci 21 lyutaga 1967 1967 02 21 82 gady Mesca smerci Maskva RSFSR SSSRMesca pahavannya Vagankayskiya mogilkiGramadzyanstva Rasijskaya imperyya SSSRAdukacyya MDU 1905 Mesca pracy BelarusfilmCentrnavukfilm d Mangolkino d Prafesiya kinarezhysyor scenaryst akcyor rezhysyorUznagarodyIMDb ID 0850432 Medyyafajly na VikishovishchyU Vikipedyi yosc artykuly pra inshyh lyudzej z prozvishcham Alyakseey U Vikipedyi yosc artykuly pra inshyh lyudzej z prozvishcham BiyagrafiyaNaradziysya y Plocku Vuchyysya na yurydychnym fakultece Maskoyskaga yniversiteta 1903 1905 U snezhni 1905 goda aryshtavany yak chlen Varshayskaj vaenna revalyucyjnaj arganizacyi RSDRP i vyslany y vyosku Tara Tabolskaj guberni Akcyorskae imya a paslya i pseydanim atrymay ad nazvy mesca vysylki Z 1907 goda byy akcyoram u Tabolsku zatym u Chyce Lipecku Tambove Vilni Pad chas Pershaj susvetnaj vajny sluzhyy u dzeyuchaj armii dze atrymay zvanne paruchnika Z 1917 goda Maskve akcyor i rezhysyor sheragu vyaduchyh teatray pracavay u tym liku z U Meerholdam U 1920 1924 gadah adzin z kiraynikoy Kursanckaga teatra Maskoyskaga Kramlya Z kinematografam upershynyu sutyknuysya y 1914 godze kali napisay scenaryj filma Tragedyya syam i Nabatavyh dlya kinafirmy G Libkena z Yaraslayya Z 1923 goda perahodzic pracavac u kino spachatku scenarystam paslya i rezhysyoram U 1926 godze znyay sumesna z Yaygenam Ivanovym Barkovym pershy belaruski mastacki film Lyasnaya byl pa apovesci Mihasya Charota Svinapas Zdymki y bolshasci prahodzili na terytoryi BSSR u tym liku y Minsku ale tehnichna film darablyaysya y Leningradze U yakasci akcyoray byli prycyagnuty U Korsh Sablin A Charvyakoy V Knoryn i insh Dzen prem ery Lyasnoj byli 26 snezhnya 1926 goda u minskim kinateatry Kultura lichycca pachatkam belaruskaga kino U 1928 1939 gadah pracavay na studyi Saveckaya Belarus u Leningradze U 1930 godze stvaryy pershuyu belaruskuyu gukavuyu kinapragramu Peravarot U 1942 godze Yuryj Tarych razam z U Korsh Sablinym pastaviy na Centralnaj ab yadnanaj kinastudyi kinanavelu Na klich maci da zbornika Belaruskiya navely U 1943 1945 gadah dyrektar i mastacki kiraynik Mangolkino Mangoliya Z 1945 goda Yuryj Tarych pracavay peravazhna na roznyh maskoyskih kinastudyyah ale taksama yznachalvay studyyu maladyh belaruskih kinematagrafistay Apavyadanni pra yunactva 1961 1967 supracoynichay z Belarusfilmam 1935 Uznagarodzhany ordenami i medalyami Pamyor i pahavany Yuryj tarych u Maskve Pamyac28 maya y Polacku perad kinateatram Radzima byy pastayleny pomnik Yuryyu Tarychu Filmagrafiya1924 Banda backi Knysha scenaryst sumesna z 1924 Voragi scenaryst sumesna z N Ajzikovicham 1925 Vayki scenaryst 1925 Maroka scenaryst i rezhysyor 1925 Pershyya agni scenaryst i rezhysyor 1926 Kryly halopa scenaryst sumesna z V Shkloyskim i i rezhysyor 1926 Bulat Batyr scenaryst sumesna z N Zarhi 1926 Lyasnaya byl scenaryst sumesna z i rezhysyor 1928 scenaryst sumesna z i i rezhysyor 1928 scenaryst sumesna z pa apoveci 1928 Kapitanskaya dachka rezhysyor scenaryj V Shkloyskaga pa matyvah apovesci A S Pushkina 1929 Da zaytra scenaryst i rezhysyor sumesna z I Baharam 1930 Nyanavisc drugaya nazva Chornaya kroy scenaryst sumesna z i rezhysyor 1932 rezhysyor 1935 Shlyah karablya rezhysyor 1938 Adzinaccataga lipenya scenaryst sumesna z i rezhysyor 1940 Nyabyosy rezhysyor 1942 Belaruskiya navely rezhysyor sumesna z U Korsh Sablinym 1942 Zabojcy vyhodzyac na darogu rezhysyor sumesna z U Pudoykinym 1945 Stepavyya Vicyazi rezhysyorKrynicy i zayvagiPerson Profile Internet Movie Database 1990 Praverana 21 chervenya 2019 lt a href https wikidata org wiki Track Q37312 gt lt a gt Tarich Yurij Viktorovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 T 25 S 278 Praverana 28 verasnya 2015 lt a href https wikidata org wiki Track Q5061737 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt BelEn 2002 Natalya Stepuro Byli i nebyli Yuriya Taricha rusk SB Belarus segodnya 130 let so dnya rozhdeniya Yuriya Taricha rusk Telekanal Belarus 1 U litaratury mescam naradzhennya paznachany Polack Gistoryya kinamastactva Belarusi U 4 t Mn Belaruskaya navuka 2001 T 1 1924 1959 gg 278 s TUT BY Den goroda v Polocke plan meropriyatij chas dostupu 15 studzenya 2011 Arhivavana 5 sakavika 2016 LitaraturaNyachaj V F Ta rych Yuryj Viktaravich Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 15 Sledaviki Tryo Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 2002 T 15 S 447 448 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0251 2 t 15 Ta rich Yurij Viktorovich T 25 Strunino Tihoreck M Sovetskaya enciklopediya 1976 S 278 Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t gl red A M Prohorov 1969 1978 rusk Krasinskij A V Ta rich nast fam Alekseev Yurij Viktorovich Kino Enciklopedicheskij slovar rusk Gl red S I Yutkevich redkol Yu S Afanasev V E Baskakov i dr M Sovetskaya enciklopediya 1987 S 417 637 s 100 000 ekz Encyklapedyya litaratury i mastactva Belarusi U 5 i t Redkal I P Shamyakin gal red i insh Mn BelSE 1987 T 5 Skamarohi Yashchur S 247 703 s 10 000 ekz Kalatkoy U Ta rych sapr Alyakseey Yuryj Viktaravich Encyklapedyya gistoryi Belarusi U 6 t T 6 Kn 1 Puzyny Usaya Redkal G P Pashkoy galoyny red i insh Mast E E Zhakevich Mn BelEn 2001 S 507 10 000 ekz ISBN 985 11 0214 8 SpasylkiOtec belorusskogo kino i neprimirimyj protivnik skuki i serosti My otkryvaem Belarus Planetabelarus by rusk Natalya Stepuro Byli i nebyli Yuriya Taricha rusk SB Belarus segodnya Tarych Alyakseey Yuryj Viktaravich Prydzvinski kraj gsitoryya i suchasnasc 130 let so dnya rozhdeniya Yuriya Taricha rusk Telekanal Belarus 1 Yuliya Lahvich Tarich Yurij Viktorovich rusk Sajt kinakancerna Masfilm