Сера

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Сера (значэнні).

Сера (лац.: Sulfur) S — хімічны элемент VI групы перыядычнай сістэмы; атамны нумар 16. Цвёрдае рэчыва жоўтага колеру.

Сера
Маса	32,06 ± 0,02 атамная адзінка масы
Першаадкрывальнік	Антуан Ларан Лавуазье
Дата адкрыцця	1777
Сімвал элемента	S
Хімічная формула	S
Canonical SMILES	[S]
Атамны лік	16
Электронная канфігурацыя	[Ne] 3s² 3p⁴ і 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁴
Электраадмоўнасць	2,58
Іонны радыус	1,84 Ангстрэм, 0,37 Ангстрэм, 0,12 Ангстрэм і 0,29 Ангстрэм
Ступень акіслення	−2, −1, 1, 2, 3, 4, 5 і 6
Шчыльнасць	2,07 gram per cubic centimetre
Ёсць у таксона	C. demersum^[d], Euodia^[d], C. pyramida^[d], артэмія, L. majuscula^[d] і Рутавыя
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Прыродныя крыніцы

Шырока распаўсюджаны элемент — 15-е месца сярод элементаў па масавай долі ў зямной кары. Існуе ў самародным выглядзе і ў выглядзе злучэнняў — сульфатаў і сульфідаў. Асноўныя радовішчы — у Мексіцы, ЗША, Расіі, Польшчы, Італіі, Японіі.

Прымяненне

Палова ўсёй вырабленай серы ідзе на выпрацоўку сернай кіслаты, каля каля чвэрці — на атрыманнне гідрасульфіту кальцыю, патрэбнага ў папяровай прамысловасці.

Сера — самы распаўсюджаны вулканізацыйны агент для каўчуку (выраб гумы).

Выкарыстоўваецца сера для вырабу запалак, штучнага шоўку, для сінтэзу арганічных рэчываў.

Гл. таксама

• Сульфід магнію

Зноскі

1. Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report) — IUPAC, 1960. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2019-0603 Праверана 6 мая 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q33438"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2425378"></a>
2. Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2425378"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13422885"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q33438"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15699384"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15699424"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q59763130"></a>
3. (unspecified title) — ISBN 0-8493-0485-7
4. Rettig S. J., J. Trotter Refinement of the structure of orthorhombic sulfur, α-S8 // Acta Crystallographica Section C: Crystal Structure Communications — Wiley-Blackwell, 1987. — Vol. 43, Iss. 12. — P. 2260–2262. — ISSN 0108-2701; 1600-5759 — doi:10.1107/S0108270187088152
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q767319"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15708687"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28315771"></a>
5. S. Wium-Andersen, U. Anthoni, G. Houen Elemental sulphur, a possible allelopathic compound from Ceratophyllum demersum // Phytochemistry — Elsevier, 2002. — Vol. 22, Iss. 11. — P. 2613. — ISSN 0031-9422; 1873-3700 — doi:10.1016/0031-9422(83)80178-2
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1884753"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746413"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104395897"></a>
6. Kumar V., Karunaratne V., M.R. Sanath et al. Two fungicidal phenylethanones from Euodia lunu-ankenda root bark // Phytochemistry — Elsevier, 1990. — Vol. 29, Iss. 1. — P. 243–245. — 3 p. — ISSN 0031-9422; 1873-3700 — doi:10.1016/0031-9422(90)89042-8
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1884753"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746413"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104385190"></a>
7. Capon R. J., MacLeod J. K. 5-Thio-D-mannose from the marine sponge Clathria pyramida(Lendenfeld). The first example of a naturally occurring 5-thiosugar // Journal of the Chemical Society. Chemical communications — RSC, 1987. — Iss. 15. — P. 1200. — ISSN 0022-4936; 2050-5639 — doi:10.1039/C39870001200
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27714068"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104395898"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q905549"></a>
8. Toma R. B., Meyers S. P. Isolation and chemical evaluation of protein from shrimp cannery effluent // J. Agric. Food Chem. — USA: ACS, 1975. — Vol. 23, Iss. 4. — P. 632–635. — 4 p. — ISSN 0021-8561; 1520-5118 — doi:10.1021/JF60200A012
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q247556"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q30"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1024905"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q43309100"></a>
9. Gekwick W. H., Reyes S., Alvarado B. Two malyngamides from the caribbean cyanobacterium Lyngbya majuscula // Phytochemistry — Elsevier, 1987. — Vol. 26, Iss. 6. — P. 1701–1704. — ISSN 0031-9422; 1873-3700 — doi:10.1016/S0031-9422(00)82271-2
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1884753"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104860338"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746413"></a>

Літаратура

• Се́ра // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
• Се́ра / Беленький Л. И. // Т. 23. Сафлор — Соан. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 273—274. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)