Azərbaycanca
Türkçe
Ама́н (араб. عُمان), Султана́т Ама́н (араб. سلطنة عُمان) — арабская дзяржава, размешчаная ў паўднёва-ўсходняй частцы Аравійскага паўвострава. Мяжуе з Аб’яднанымі Арабскімі Эміратамі, Саудаўскай Аравіяй і Еменам.
| |||||
 | |||||
| Гімн: «Ya Rabbana Ehfid Lana Jalalat Al Sultan» | |||||
| Дата незалежнасці | 1971 (ад Вялікабрытаніі) | ||||
| Афіцыйная мова | Арабская | ||||
| Сталіца | Маскат | ||||
| Форма кіравання | Абсалютная манархія (султанат) | ||||
| Султан | Хайтэм бен Тарык Аль Саід | ||||
| Дзярж. рэлігія | Іслам ( толку) | ||||
| Плошча • Агулам • % воднай паверхні | 70-я ў свеце 309 500 км² 0 | ||||
| Насельніцтва • Ацэнка (2007) • Шчыльнасць | 4 644 384 (2023 г.) чал. (132-я) 12,3 чал./км² | ||||
| Валюта | |||||
| Інтэрнэт-дамен | .om | ||||
| Код ISO (Alpha-2) | OM | ||||
| Код ISO (Alpha-3) | OMN | ||||
| Код МАК | OMA | ||||
| Тэлефонны код | +968 | ||||
| Часавыя паясы | +4 | ||||
Сталіца — горад Маскат, буйныя гарады — Салала, Сухар, Сур, Нізва, Эль-Бураймі.
Плошча — 309,5 тыс. кв. км. Працягласць берагавой лініі, уключаючы востраў Масіра і два архіпелагі — Даманіят і Халаніят — 2 тыс.км. Аману належыць невялікі анклаў на поўначы паўвострава , які раздзяляе Персідскі і Аманскі залівы. Пустыні займаюць 82 % тэрыторыі краіны, горныя раёны — 15 %, узбярэжныя раёны — 3 %.
Нацыянальнае свята — 18 лістапада — Дзень нараджэння султана Кабуса Бэн Саіда (адзначаецца з 1970 года).
Гісторыя
Аман у яго сучасных межах аб’ядноўвае былы султанат Маскат і імамат Аман, над якімі ў пачатку XIX ст. усталявала свой кантроль Вялікабрытанія. У 1913 годзе імамат Аман абвясціў сябе незалежным ад султанату Маскат. Беспаспяховая для Маската і брытанцаў сямігадовая вайна супраць імамата завяршылася падпісаннем у 1920 годзе Сібскага мірнага дагавора, які зацвердзіў аўтаномію Амана. У 1955 годзе пры непасрэднай дапамозе брытанцаў войска султанату Маскат акупіравалі імамат Аман. 23 ліпеня 1970 года пасля палацавага перавароту да ўлады прыйшоў султан Кабус бен Саід, які скінуў свайго бацьку султана Саіда Бэн Цеймура. З жніўня 1970 года краіна атрымала афіцыйную назву — Султанат Аман.
Султан правёў карэнныя адміністрацыйную (новае дзяленне, цэнтралізацыя дзяржавы) і ваенную рэформы (закупка найноўшага ўзбраення і павышэнне заробку вайскоўцам). Пераўтвораная армія змагла падавіць у 1976 годзе сепаратысцкае паўстанне ў рэгіёне Дафар. Раз і назаўжды паставіўшы кропку ў прыгранічных праблемах з суседзямі, султан прыступіў да мадэрнізацыі дзяржавы, зрабіўшы стаўку на развіццё адукацыі, аховы здароўя і інфраструктуры. Нафтавыя звышпрыбыткі, якія неўзабаве абваліліся на краіны Персідскага заліва і Аман у прыватнасці, прыйшліся вельмі дарэчы і дазволілі з поспехам ажыццявіць задуманае.
З падачы султана Кабуса ў 1996 годзе Аман атрымаў першы ў гісторыі канстытуцыйны акт — асноўны закон, якім былі ўведзены Кансультатыўны савет і механізм атрымання трона ў спадчыну.
Геаграфія
Аман месціцца ва ўсходняй частцы Аравійскага паўвострава. Уздоўж узбярэжжа Аманскага заліва на паўночным усходзе краіны цягнецца прыморская раўніна — найбольш асвоены і населены раён Амана. На захад ад яе месцяцца горы Эль-Хаджар-эль-Гарбі. На поўначы яны ўяўляюць невысокія, але спічастыя конусы. У цэнтры — высокія масівы да 3353 м. На поўдні — скалістыя грады, якія рэзка абрываюцца ў мора. Вылучаецца з сярэдняй вышынёй 500 м. Яно спярэшчана ўзвышшамі вулканічнага паходжання і сухімі рэчышчамі, што сезонна запаўняюцца вадой. У паўднёвай частцы краіны знаходзіцца горны масіў Кара. Паміж ім і Аравійскім морам выцягнулася прыморская нізіна .
Астравы Амана — Курыя-Мурыя, Масіра, Маклаб, Даманіят і інш.
Карысныя выкапні — нафта, сера, жалеза, соль.
Клімат спякотны трапічны. Сярэдняя тэмпература студзеня трымаецца вышэй за +20 °C, чэрвеня — вышэй за +32 °C. Асабліва спякотна ў пачатку лета, калі дуюць сухія вятры з пустынь Аравійскага паўвострава. У астатні перыяд лета пераважаюць вільготныя мусоны, узімку — паўночныя вятры. У горных раёнах сярэднегадавая колькасць ападкаў дасягае 500 мм, у той час як у нізінах — 60 — 130 мм у год.
У гарах сустракаюцца трапічныя лясы, дубовыя, тамарыскавыя і інжырныя гаі. У Дафары захаваліся рэшткі аравійскай саванны. У прыморскіх далінах і нізінах дзякуючы запасам грунтавых вод развіваецца земляробства. На захад і поўдзень ад аманскіх гор пануе пустыня.
Адміністрацыйны падзел
11 правінцый (якія падзелены на 61 раён): Дафар, Маскат, Мусандам, Эль-Бураймі, Паўночная Эль-Баціна, Паўднёвая Эль-Баціна, Эль-Вуста, Эд-Дахілія, Паўночная Эш-Шаркія, Паўднёвая Эш-Шаркія, Эз-Захіра.
Насельніцтва
У Султанаце Аман пражывае 4 644 384 чал. (ацэнка, 2023 г.). Пераважаюць нашчадкі еменских і недждыйскіх арабскіх плямёнаў, астатняя частка насельніцтва — белуджы і персы, якія перабраліся ў Султанат шмат дзесяцігоддзяў таму. У складзе насельніцтва ўзбярэжных гарадоў прыкметную частку складаюць нашчадкі жыхароў Усходняй Афрыкі, першым чынам, Занзібара. Большасць аманцаў (каля 75 %) — адэпты ібадыцскай секты ў ісламе; прыкладна чвэрць насельніцтва — суніты. Невялікую, але досыць уплывовую суполку складаюць шыіты, якія пражываюць у асноўным на раўніне Аль-Батына.
Эканоміка
З 1975 эканоміка краіны развіваецца на аснове пяцігадовых планаў. За 2007 рэальны прырост ВУП склаў 8,3 %, аб’ём ВУП дасягнуў 39,8 млрд дол. ЗША. Прыбыткі на душу насельніцтва за 2007 склалі 15,6 тыс. дол.
Аснову эканомікі складае нафтаздабываючая і газавая галіны. Агульныя запасы нафты складаюць каля 4 млрд бар. На долю паліўна-энергетычнага сектара прыходзіцца каля 80 % экспарту і 40 % ВУП. Захоўваецца тэндэнцыя да паніжэння аб’ёмаў нафтаздабычы, што выклікана збядненнем радовішчаў. У сярэднім за 2007 яна склала каля 700 тыс. бар. у суткі, скараціўшыся на 5,5 % у параўнанні з 2006.
Абмежаванасць і збядненне запасаў нафты (4 млрд бар. па прагнозах хопіць прыкладна на 15-20 гадоў) падштурхоўвае ўрад да развіцця газавага сектара і стварэнню прамысловых прадпрыемстваў, якія выкарыстоўваюць газ. Пацверджаныя запасы прыроднага газу ў Амане дасягаюць 650 млрд куб. м. За 2007 адзначаўся рост здабычы прыроднага газу на 6 % да 27,6 млрд куб. м. У перыяд 2006—2010 урад плануе выдаткаваць 11,7 млрд дол. ЗША для росту нафта- і газаздабычы.
Вялікая ўвага ўрадам краіны надаецца развіццю ненафтагазавых сектараў эканомікі, першым чынам сельскай гаспадаркі і рыбалоўства, доля якіх складае меней 2 % ад ВУП. Аднак у цэлым планы ўлад па дыверсіфікацыі эканомікі пакуль застаюцца далёкай перспектывай. З 2003 дзейнічае дзяржаўная праграма па развіцці турыстычнага сектара, аднак яго доля ў ВУП не перавышае 1,5 %. Хоць за 2007 быў адзначаны рост ненафтавых галін прамысловасці (17 %), іх доля ў ВУП усё яшчэ застаецца малаважкай (11 %). У паўночных раёнах вядзецца здабыча медзі, храмітаў і вапняку. Развіваюцца будаўніцтва, цэментавая прамысловасць і металургія, у прыватнасці вытворчасць медзі. Дзейнічаюць прадпрыемствы харчовай прамысловасці, наладжана вытворчасць кармоў і ўгнаенняў.
Праграма падрыхтоўкі нацыянальных кадраў — «аманізацыя», закліканая знізіць высокі ўзровень беспрацоўя (15 % сярод моладзі), не дае планаванай аддачы. Таму эканоміка Амана пакуль не можа абыйсціся без прыцягнення замежнай працоўнай сілы (каля 850 тыс. чал., пераважна выхадцы з Індыі, Пакістана і Бангладэш).
Адной з асноўных эканамічных праблем Амана застаецца высокі ўзровень інфляцыі (каля 7 %), рост цэнаў на спажывецкія тавары і прадукты сілкавання, нерухомасць. Інфляцыйныя працэсы стымулююцца, у прыватнасці, прывязкай мясцовай нацыянальнай валюты да долара ЗША.
У 2007 высокія цэны на нафту забяспечылі прафіцыт бюджэту ў памеры 4,5 млрд дол. Расходная частка бюджэту склала 12,8 млрд.дол. ЗША. Золатавалютныя рэзервы Амана ў 2007 ацэньваюцца ў 6,5 млрд дол.
Знешні доўг ацэньваецца ў 3,4 млрд дол. На яго абслугоўванне прыходзіцца парадку 5 % ВУП.
З буйных прадпрыемстваў вылучаецца ўведзены ў эксплуатацыю ў 1982 першы нафтаперапрацоўчы завод. З пачаткам засваення запасаў прыроднага газу ў г. Кальхат пабудаваныя і дзейнічаюць дзве лініі завода па звадкаванні газу (6 млн т. у год). Вядзецца будаўніцтва трэцяй чаргі магутнасцю 3,3 млн т. У 2005 пачата будаўніцтва алюмініевага камбіната ў прамысловай зоне Сахар магутнасцю 350 тыс. т. алюмінія ў год.
Палітыка дзяржавы накіраваная таксама на пашырэнне долі прыватнага сектара і ўдасканаленне інвестыцыйнага заканадаўства з мэтай прыцягнення замежных капіталаўкладанняў. Аб’ём замежных інвестыцый у эканоміку Амана расце павольна і складае ў сярэднім 300 млн дол. у год. У лістападзе 2000 Аман стаў членам ВТО (СГА?).
Аб’ём экспарту 2007 склаў 22,6 млрд дол. Дадатнае сальда гандлёвага балансу склала каля 11 млрд дол. Асноўныя знешнегандлёвыя партнёры Амана — ААЭ, Японія, ЗША, Вялікабрытанія. Галоўныя імпарцёры аманскай нафты — Кітай, Тайланд, Японія, Паўднёвая Карэя, Тайвань. Асноўныя артыкулы экспарту — нафта, звадкаваны газ, метал, тэкстыль, марожаная рыба, трапічная садавіна і гародніна, рээкспарт розных тавараў. Аман імпартуе розную тэхніку, транспартныя сродкі, гаруча-змазачныя матэрыялы, тавары шырокага спажывання, рыс, харчаванне, дамашняе быдла.
СМІ
Перыядычны друк выходзіць на арабскай і англійскай мовах. Найболей масавыя тыражы маюць штодзённыя газеты «Аль-Ватан» (арабскай — 40 тыс. асобн.), «Абсервер» (англійскай — 30 тыс. асобн.), «Аман» (арабскай — 20 тыс. асобн.) і «Таймс оф Аман» (англійскай — 30 тыс. асобн.), «Аман Трыбьюн» (на англійскай мове, — 25 тыс. экз.). Прынятыя султанам і ўрадам дэкрэты і ўказы публікуюцца ў афіцыйнай газеце «Аль-Джарыда Ар-Расмійя» на арабскай мове. У Маскаце находзяцца дзяржаўныя Інфармацыйнае агенцтва Амана, Радыё Султанату Аман (вяшчае з 1970) і Тэлебачанне Амана (працуе з 1975).
Дзяржаўны лад
Аман — абсалютная манархія. Кіраўнік дзяржавы — султан (улада перадаецца па мужчынскай лініі), яму належыць заканадаўчая і выканаўчая ўлада. Ён — прэм’ер-міністр, вярхоўны галоўнакамандуючы узброенымі сіламі, сумяшчае функцыі міністра замежных спраў, абароны і фінансаў. Так сама султан — гэта вярхоўны суддзя і вышэйшая духоўная асоба краіны — імам.
Дзейнічае Савет Амана — двухпалатны дарадчы орган парламенцкага тыпу, які складаецца з Кансультатыўнага савета і Дзяржаўнага савета.
Знешняя палітыка
Член ААН (з 1971 г.), ЛАД (з 1971 г.), АІС (з 1972 г.), РН (з 1973 г.). Аман з’яўляецца сузаснавальнікам Савета супрацоўніцтва арабскіх дзяржаў Персідскага заліва (1981 г.) і Асацыяцыя краін басейна Індыйскага акіяна (1997 г.). У АПЕК мае статус назіральніка. Падтрымлівае дыпламатычныя адносіны з 143 дзяржавамі.
Гістарычна цесныя сувязі склаліся ў Амана з ЗША і Вялікабрытаніяй. Найболей важным іх складнікам з’яўляецца ваенна-палітычнае супрацоўніцтва. Аманское кіраўніцтва падпісала дамовы аб супрацоўніцтве ў вобласці бяспекі з ЗША (дагавор 1981) і Вялікабрытаніяй (дагавор 1970). У адпаведнасці з двухбаковым дагаворам Вашынгтон мае права на размяшчэнне ў Амане абмежаванага кантынгенту ваенна-паветраных і ваенна-марскіх сіл: востр. Масіра (база ВМС і ВПС), г. Тумрэйт (база ВПС), г. Сіб (база ВПС), г. Салала (база сухапутных сіл), г. Хасаб (РЛС сачэння за суднаходствам у Армузскім праліве).
Важным вектарам знешняй палітыкі Амана застаецца еўрапейскі напрамак.
Стратэгічным напрамкам дзейнасці аманской дыпламатыі з’яўляецца ўмацаванне і пашырэнне палітычных і гандлёва-эканамічных адносін з Іранам. Аман ацэньвае развіццё Іранам мірнай ядзернай праграмы як суверэннае і неад’емнае права Тэгерана.
У сферы адмысловай увагі Султанату находзіцца ўзаемадзеянне с краінамі арабскага свету. Традыцыйна цесныя шматпланавыя адносіны Аман падтрымлівае з Індыяй і Пакістанам. У апошні час актыўна развіваюцца адносіны са краінамі АТР — пераважна з Кітаем, Паўднёвай Карэяй і Японіяй.
Аман — удзельнік большасці ўніверсальных міжнародных канвенцый па барацьбе з тэрарызмам, прыхільнік рэжыму нераспаўсюджання зброі масавага знішчэння.
Узброеныя сілы
Узброеныя сілы карыстаюцца рэпутацыяй досыць баяздольных сіл у Савет супрацоўніцтва арабскіх дзяржаў Персідскага заліва ССАГПЗ, другіх пасля Саудаўскай Аравіі. Колькасць узброеных сіл, якія камплектуюцца на кантрактнай аснове, па дадзеных на 2006 складае парадку 50 тыс. чал. У склад рэгулярнага султанскага войска ўваходзяць тры віды войскаў: сухапутныя войскі, ВПС і ВМС, а таксама султанская гвардыя. Да іншых ваенізаваных фарміраванняў адносяцца султанская паліцыя, служба бяспекі, берагавая ахова ў відзе корпусу марской паліцыі.
У 1996 створаны Савет абароны на чале з султанам. У яго ўваходзяць: міністр па справах султанскага двара (курыруе працу спецслужб), генеральны інспектар паліцыі і мытні, галоўнакамандуючыя відаў войскаў і султанскай гвардыі, а таксама кіраўнік Службы ўнутранай бяспекі.
Крыніцы
- ТАСС. Оман
- https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
- zviazda.by
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аман- Чым адметны Аман? — zviazda.by
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Aman znachenni Ama n arab ع مان Sultana t Ama n arab سلطنة ع مان arabskaya dzyarzhava razmeshchanaya y paydnyova yshodnyaj chastcy Aravijskaga payvostrava Myazhue z Ab yadnanymi Arabskimi Emiratami Saudayskaj Araviyaj i Emenam Sultanat Aman arab سلطنة ع مان Scyag Amana Gerb AmanaGimn Ya Rabbana Ehfid Lana Jalalat Al Sultan Data nezalezhnasci 1971 ad Vyalikabrytanii Aficyjnaya mova ArabskayaStalica MaskatForma kiravannya Absalyutnaya manarhiya sultanat Sultan Hajtem ben Taryk Al SaidDzyarzh religiya Islam tolku Ploshcha Agulam vodnaj paverhni 70 ya y svece 309 500 km 0Naselnictva Acenka 2007 Shchylnasc 4 644 384 2023 g chal 132 ya 12 3 chal km ValyutaInternet damen omKod ISO Alpha 2 OMKod ISO Alpha 3 OMNKod MAK OMATelefonny kod 968Chasavyya payasy 4 Stalica gorad Maskat bujnyya garady Salala Suhar Sur Nizva El Burajmi Ploshcha 309 5 tys kv km Pracyaglasc beragavoj linii uklyuchayuchy vostray Masira i dva arhipelagi Damaniyat i Halaniyat 2 tys km Amanu nalezhyc nevyaliki anklay na poynachy payvostrava yaki razdzyalyae Persidski i Amanski zalivy Pustyni zajmayuc 82 terytoryi krainy gornyya rayony 15 uzbyarezhnyya rayony 3 Nacyyanalnae svyata 18 listapada Dzen naradzhennya sultana Kabusa Ben Saida adznachaecca z 1970 goda GistoryyaAman u yago suchasnyh mezhah ab yadnoyvae byly sultanat Maskat i imamat Aman nad yakimi y pachatku XIX st ustalyavala svoj kantrol Vyalikabrytaniya U 1913 godze imamat Aman abvyasciy syabe nezalezhnym ad sultanatu Maskat Bespaspyahovaya dlya Maskata i brytancay syamigadovaya vajna suprac imamata zavyarshylasya padpisannem u 1920 godze Sibskaga mirnaga dagavora yaki zacverdziy aytanomiyu Amana U 1955 godze pry nepasrednaj dapamoze brytancay vojska sultanatu Maskat akupiravali imamat Aman 23 lipenya 1970 goda paslya palacavaga peravarotu da ylady pryjshoy sultan Kabus ben Said yaki skinuy svajgo backu sultana Saida Ben Cejmura Z zhniynya 1970 goda kraina atrymala aficyjnuyu nazvu Sultanat Aman Sultan pravyoy karennyya administracyjnuyu novae dzyalenne centralizacyya dzyarzhavy i vaennuyu reformy zakupka najnoyshaga yzbraennya i pavyshenne zarobku vajskoycam Peraytvoranaya armiya zmagla padavic u 1976 godze separatysckae paystanne y regiyone Dafar Raz i nazayzhdy pastaviyshy kropku y prygranichnyh prablemah z susedzyami sultan prystupiy da madernizacyi dzyarzhavy zrabiyshy stayku na razviccyo adukacyi ahovy zdaroyya i infrastruktury Naftavyya zvyshprybytki yakiya neyzabave abvalilisya na krainy Persidskaga zaliva i Aman u pryvatnasci pryjshlisya velmi darechy i dazvolili z pospeham azhyccyavic zadumanae Z padachy sultana Kabusa y 1996 godze Aman atrymay pershy y gistoryi kanstytucyjny akt asnoyny zakon yakim byli yvedzeny Kansultatyyny savet i mehanizm atrymannya trona y spadchynu GeagrafiyaGory Amana Aman mescicca va yshodnyaj chastcy Aravijskaga payvostrava Uzdoyzh uzbyarezhzha Amanskaga zaliva na paynochnym ushodze krainy cyagnecca prymorskaya raynina najbolsh asvoeny i naseleny rayon Amana Na zahad ad yae mescyacca gory El Hadzhar el Garbi Na poynachy yany yyaylyayuc nevysokiya ale spichastyya konusy U centry vysokiya masivy da 3353 m Na poydni skalistyya grady yakiya rezka abryvayucca y mora Vyluchaecca z syarednyaj vyshynyoj 500 m Yano spyareshchana yzvyshshami vulkanichnaga pahodzhannya i suhimi rechyshchami shto sezonna zapaynyayucca vadoj U paydnyovaj chastcy krainy znahodzicca gorny masiy Kara Pamizh im i Aravijskim moram vycyagnulasya prymorskaya nizina Astravy Amana Kuryya Muryya Masira Maklab Damaniyat i insh Karysnyya vykapni nafta sera zhaleza sol Klimat spyakotny trapichny Syarednyaya temperatura studzenya trymaecca vyshej za 20 C chervenya vyshej za 32 C Asabliva spyakotna y pachatku leta kali duyuc suhiya vyatry z pustyn Aravijskaga payvostrava U astatni peryyad leta peravazhayuc vilgotnyya musony uzimku paynochnyya vyatry U gornyh rayonah syarednegadavaya kolkasc apadkay dasyagae 500 mm u toj chas yak u nizinah 60 130 mm u god U garah sustrakayucca trapichnyya lyasy dubovyya tamaryskavyya i inzhyrnyya gai U Dafary zahavalisya reshtki aravijskaj savanny U prymorskih dalinah i nizinah dzyakuyuchy zapasam gruntavyh vod razvivaecca zemlyarobstva Na zahad i poydzen ad amanskih gor panue pustynya Administracyjny padzel11 pravincyj yakiya padzeleny na 61 rayon Dafar Maskat Musandam El Burajmi Paynochnaya El Bacina Paydnyovaya El Bacina El Vusta Ed Dahiliya Paynochnaya Esh Sharkiya Paydnyovaya Esh Sharkiya Ez Zahira NaselnictvaU Sultanace Aman prazhyvae 4 644 384 chal acenka 2023 g Peravazhayuc nashchadki emenskih i nedzhdyjskih arabskih plyamyonay astatnyaya chastka naselnictva beludzhy i persy yakiya perabralisya y Sultanat shmat dzesyacigoddzyay tamu U skladze naselnictva yzbyarezhnyh garadoy prykmetnuyu chastku skladayuc nashchadki zhyharoy Ushodnyaj Afryki pershym chynam Zanzibara Bolshasc amancay kalya 75 adepty ibadycskaj sekty y islame prykladna chverc naselnictva sunity Nevyalikuyu ale dosyc uplyvovuyu supolku skladayuc shyity yakiya prazhyvayuc u asnoynym na raynine Al Batyna EkanomikaZ 1975 ekanomika krainy razvivaecca na asnove pyacigadovyh planay Za 2007 realny pryrost VUP sklay 8 3 ab yom VUP dasyagnuy 39 8 mlrd dol ZShA Prybytki na dushu naselnictva za 2007 sklali 15 6 tys dol Asnovu ekanomiki skladae naftazdabyvayuchaya i gazavaya galiny Agulnyya zapasy nafty skladayuc kalya 4 mlrd bar Na dolyu paliyna energetychnaga sektara pryhodzicca kalya 80 ekspartu i 40 VUP Zahoyvaecca tendencyya da panizhennya ab yomay naftazdabychy shto vyklikana zbyadnennem radovishchay U syarednim za 2007 yana sklala kalya 700 tys bar u sutki skaraciyshysya na 5 5 u paraynanni z 2006 Abmezhavanasc i zbyadnenne zapasay nafty 4 mlrd bar pa pragnozah hopic prykladna na 15 20 gadoy padshturhoyvae yrad da razviccya gazavaga sektara i stvarennyu pramyslovyh pradpryemstvay yakiya vykarystoyvayuc gaz Pacverdzhanyya zapasy pryrodnaga gazu y Amane dasyagayuc 650 mlrd kub m Za 2007 adznachaysya rost zdabychy pryrodnaga gazu na 6 da 27 6 mlrd kub m U peryyad 2006 2010 urad planue vydatkavac 11 7 mlrd dol ZShA dlya rostu nafta i gazazdabychy Vyalikaya yvaga yradam krainy nadaecca razviccyu nenaftagazavyh sektaray ekanomiki pershym chynam selskaj gaspadarki i rybaloystva dolya yakih skladae menej 2 ad VUP Adnak u celym plany ylad pa dyversifikacyi ekanomiki pakul zastayucca dalyokaj perspektyvaj Z 2003 dzejnichae dzyarzhaynaya pragrama pa razvicci turystychnaga sektara adnak yago dolya y VUP ne peravyshae 1 5 Hoc za 2007 byy adznachany rost nenaftavyh galin pramyslovasci 17 ih dolya y VUP usyo yashche zastaecca malavazhkaj 11 U paynochnyh rayonah vyadzecca zdabycha medzi hramitay i vapnyaku Razvivayucca budaynictva cementavaya pramyslovasc i metalurgiya u pryvatnasci vytvorchasc medzi Dzejnichayuc pradpryemstvy harchovaj pramyslovasci naladzhana vytvorchasc karmoy i ygnaennyay Pragrama padryhtoyki nacyyanalnyh kadray amanizacyya zaklikanaya znizic vysoki yzroven bespracoyya 15 syarod moladzi ne dae planavanaj addachy Tamu ekanomika Amana pakul ne mozha abyjscisya bez prycyagnennya zamezhnaj pracoynaj sily kalya 850 tys chal peravazhna vyhadcy z Indyi Pakistana i Bangladesh Adnoj z asnoynyh ekanamichnyh prablem Amana zastaecca vysoki yzroven inflyacyi kalya 7 rost cenay na spazhyveckiya tavary i pradukty silkavannya neruhomasc Inflyacyjnyya pracesy stymulyuyucca u pryvatnasci pryvyazkaj myascovaj nacyyanalnaj valyuty da dolara ZShA U 2007 vysokiya ceny na naftu zabyaspechyli praficyt byudzhetu y pamery 4 5 mlrd dol Rashodnaya chastka byudzhetu sklala 12 8 mlrd dol ZShA Zolatavalyutnyya rezervy Amana y 2007 acenvayucca y 6 5 mlrd dol Zneshni doyg acenvaecca y 3 4 mlrd dol Na yago abslugoyvanne pryhodzicca paradku 5 VUP Z bujnyh pradpryemstvay vyluchaecca yvedzeny y ekspluatacyyu y 1982 pershy naftaperapracoychy zavod Z pachatkam zasvaennya zapasay pryrodnaga gazu y g Kalhat pabudavanyya i dzejnichayuc dzve linii zavoda pa zvadkavanni gazu 6 mln t u god Vyadzecca budaynictva trecyaj chargi magutnascyu 3 3 mln t U 2005 pachata budaynictva alyuminievaga kambinata y pramyslovaj zone Sahar magutnascyu 350 tys t alyuminiya y god Palityka dzyarzhavy nakiravanaya taksama na pashyrenne doli pryvatnaga sektara i ydaskanalenne investycyjnaga zakanadaystva z metaj prycyagnennya zamezhnyh kapitalaykladannyay Ab yom zamezhnyh investycyj u ekanomiku Amana rasce pavolna i skladae y syarednim 300 mln dol u god U listapadze 2000 Aman stay chlenam VTO SGA Ab yom ekspartu 2007 sklay 22 6 mlrd dol Dadatnae salda gandlyovaga balansu sklala kalya 11 mlrd dol Asnoynyya zneshnegandlyovyya partnyory Amana AAE Yaponiya ZShA Vyalikabrytaniya Galoynyya imparcyory amanskaj nafty Kitaj Tajland Yaponiya Paydnyovaya Kareya Tajvan Asnoynyya artykuly ekspartu nafta zvadkavany gaz metal tekstyl marozhanaya ryba trapichnaya sadavina i garodnina reekspart roznyh tavaray Aman impartue roznuyu tehniku transpartnyya srodki garucha zmazachnyya materyyaly tavary shyrokaga spazhyvannya rys harchavanne damashnyae bydla SMIPeryyadychny druk vyhodzic na arabskaj i anglijskaj movah Najbolej masavyya tyrazhy mayuc shtodzyonnyya gazety Al Vatan arabskaj 40 tys asobn Abserver anglijskaj 30 tys asobn Aman arabskaj 20 tys asobn i Tajms of Aman anglijskaj 30 tys asobn Aman Trybyun na anglijskaj move 25 tys ekz Prynyatyya sultanam i yradam dekrety i ykazy publikuyucca y aficyjnaj gazece Al Dzharyda Ar Rasmijya na arabskaj move U Maskace nahodzyacca dzyarzhaynyya Infarmacyjnae agenctva Amana Radyyo Sultanatu Aman vyashchae z 1970 i Telebachanne Amana pracue z 1975 Dzyarzhayny ladAman absalyutnaya manarhiya Kiraynik dzyarzhavy sultan ulada peradaecca pa muzhchynskaj linii yamu nalezhyc zakanadaychaya i vykanaychaya ylada Yon prem er ministr vyarhoyny galoynakamanduyuchy uzbroenymi silami sumyashchae funkcyi ministra zamezhnyh spray abarony i finansay Tak sama sultan geta vyarhoyny suddzya i vyshejshaya duhoynaya asoba krainy imam Dzejnichae Savet Amana dvuhpalatny daradchy organ parlamenckaga typu yaki skladaecca z Kansultatyynaga saveta i Dzyarzhaynaga saveta Zneshnyaya palitykaChlen AAN z 1971 g LAD z 1971 g AIS z 1972 g RN z 1973 g Aman z yaylyaecca suzasnavalnikam Saveta supracoynictva arabskih dzyarzhay Persidskaga zaliva 1981 g i Asacyyacyya krain basejna Indyjskaga akiyana 1997 g U APEK mae status naziralnika Padtrymlivae dyplamatychnyya adnosiny z 143 dzyarzhavami Gistarychna cesnyya suvyazi sklalisya y Amana z ZShA i Vyalikabrytaniyaj Najbolej vazhnym ih skladnikam z yaylyaecca vaenna palitychnae supracoynictva Amanskoe kiraynictva padpisala damovy ab supracoynictve y voblasci byaspeki z ZShA dagavor 1981 i Vyalikabrytaniyaj dagavor 1970 U adpavednasci z dvuhbakovym dagavoram Vashyngton mae prava na razmyashchenne y Amane abmezhavanaga kantyngentu vaenna pavetranyh i vaenna marskih sil vostr Masira baza VMS i VPS g Tumrejt baza VPS g Sib baza VPS g Salala baza suhaputnyh sil g Hasab RLS sachennya za sudnahodstvam u Armuzskim pralive Vazhnym vektaram zneshnyaj palityki Amana zastaecca eyrapejski napramak Strategichnym napramkam dzejnasci amanskoj dyplamatyi z yaylyaecca ymacavanne i pashyrenne palitychnyh i gandlyova ekanamichnyh adnosin z Iranam Aman acenvae razviccyo Iranam mirnaj yadzernaj pragramy yak suverennae i nead emnae prava Tegerana U sfery admyslovaj uvagi Sultanatu nahodzicca yzaemadzeyanne s krainami arabskaga svetu Tradycyjna cesnyya shmatplanavyya adnosiny Aman padtrymlivae z Indyyaj i Pakistanam U aposhni chas aktyyna razvivayucca adnosiny sa krainami ATR peravazhna z Kitaem Paydnyovaj Kareyaj i Yaponiyaj Aman udzelnik bolshasci yniversalnyh mizhnarodnyh kanvencyj pa baracbe z teraryzmam pryhilnik rezhymu neraspaysyudzhannya zbroi masavaga znishchennya Uzbroenyya silyUzbroenyya sily karystayucca reputacyyaj dosyc bayazdolnyh sil u Savet supracoynictva arabskih dzyarzhay Persidskaga zaliva SSAGPZ drugih paslya Saudayskaj Aravii Kolkasc uzbroenyh sil yakiya kamplektuyucca na kantraktnaj asnove pa dadzenyh na 2006 skladae paradku 50 tys chal U sklad regulyarnaga sultanskaga vojska yvahodzyac try vidy vojskay suhaputnyya vojski VPS i VMS a taksama sultanskaya gvardyya Da inshyh vaenizavanyh farmiravannyay adnosyacca sultanskaya palicyya sluzhba byaspeki beragavaya ahova y vidze korpusu marskoj palicyi U 1996 stvorany Savet abarony na chale z sultanam U yago yvahodzyac ministr pa spravah sultanskaga dvara kuryrue pracu specsluzhb generalny inspektar palicyi i mytni galoynakamanduyuchyya viday vojskay i sultanskaj gvardyi a taksama kiraynik Sluzhby ynutranaj byaspeki KrynicyTASS Oman https data iana org time zones tzdb 2021e asia zviazda bySpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Aman Chym admetny Aman zviazda by