Кірылічны алфавіт | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||
Кірыліца | |||||||
А | Б | В | Г | Ґ | Д | Ђ | |
Е | (Ѐ) | Ё | Є | Ж | З | ||
Ѕ | И | (Ѝ) | І | Ї | Й | Ј | |
К | Л | Љ | М | Н | Њ | О | |
П | Р | С | Т | Ћ | У | ||
Ў | Ф | Ц | Ш | ||||
Щ | Ъ | Ы | Ь | Э | Ю | Я | |
Гістарычныя літары | |||||||
(Ҁ) | (Ѹ) | Ѡ | () | (Ѻ) | Ѣ | ||
Ꙉ | Ѧ | Ѫ | Ѩ | Ѭ | |||
Ѯ | Ѱ | () | Ꚉ | ||||
Літары неславянскіх моў | |||||||
Ғ | |||||||
Ҕ | Ӂ | Җ | |||||
Ӹ | |||||||
Заўвага. Знакі у дужках не маюць статусу (самастойных) літар. |
Б — другая літара кірылічнага алфавіта. Паходзіць з кірыліцкай Б («Букі»), утворанай графічным відазмяненнем В («ведзі»), што ўзнікла на аснове грэка-візантыйскай устаўнай В («віта»). У старабеларускую графіку перайшла са старажытнарускага пісьменства. Абазначала зычныя гукі «б», «б'», пры аглушэнні «п» («бубенъ», «хлебъ»). Не мела лічбавага значэння, бо лічбавае значэнне «два», уласцівае грэка-візантыйскай «віце», перайшло на кірыліцкую літару В. У рукапісах XIV—XVII стст. у сувязі з функцыяніраваннем розных пісьмовых школ і выкарыстаннем розных тыпаў пісьма (устаў, паўустаў, скорапіс) ужывалася ў некалькіх варыянтах, якія памагаюць вызначыць час і месца напісання помнікаў. У XVI ст., дзякуючы выдавецкай дзейнасці Ф.Скарыны, акрамя рукапіснай, набыла і друкаваную форму, стала адрознівацца малая і вялікая, хоць ужыванне вялікай літары ва ўласных імёнах, геаграфічных назвах і пачатку сказаў было яшчэ непаслядоўным. У сучаснай беларускай мове абазначае шумныя звонкія выбухныя зычныя гукі «б», «б'», а пры аглушэнні «п» («барва», «белы», «грыб»). Бывае вялікая і малая, мае рукапісную і друкаваную форму. Выкарыстоўваецца ў афіцыйных абрэвіятурах (БССР, ТБМ). Пры класіфікацыйным падзеле мае значэнне «другі» (пункт «Б»), пры лічбавай нумарацыі — дадатковае значэнне для размежавання прадметаў пад адным нумарам (квадрат № 6 б).
Літаратура
- Булыка, А. М. Б / А. М. Булыка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 тамах. Том 1. А — Беліца. — Мн.: БелЭн, 1993. — С. 244.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Kirylichny alfavitKirylicaA B V G G D ЂE Ѐ Yo Ye Zh ZЅ I Ѝ I Yi J ЈK L Љ M N Њ OP R S T Ћ UЎ F C ShSh Y E Yu YaGistarychnyya litary Ҁ Ѹ Ѡ Ѻ ѢꙈ Ѧ Ѫ Ѩ ѬѮ Ѱ ꚈLitary neslavyanskih moyҒҔ Ӂ ҖӸZayvaga Znaki u duzhkah ne mayuc statusu samastojnyh litar B drugaya litara kirylichnaga alfavita Pahodzic z kirylickaj B Buki utvoranaj grafichnym vidazmyanennem V vedzi shto yznikla na asnove greka vizantyjskaj ustaynaj V vita U starabelaruskuyu grafiku perajshla sa starazhytnaruskaga pismenstva Abaznachala zychnyya guki b b pry aglushenni p buben hleb Ne mela lichbavaga znachennya bo lichbavae znachenne dva ulascivae greka vizantyjskaj vice perajshlo na kirylickuyu litaru V U rukapisah XIV XVII stst u suvyazi z funkcyyaniravannem roznyh pismovyh shkol i vykarystannem roznyh typay pisma ustay payustay skorapis uzhyvalasya y nekalkih varyyantah yakiya pamagayuc vyznachyc chas i mesca napisannya pomnikay U XVI st dzyakuyuchy vydaveckaj dzejnasci F Skaryny akramya rukapisnaj nabyla i drukavanuyu formu stala adroznivacca malaya i vyalikaya hoc uzhyvanne vyalikaj litary va ylasnyh imyonah geagrafichnyh nazvah i pachatku skazay bylo yashche nepaslyadoynym U suchasnaj belaruskaj move abaznachae shumnyya zvonkiya vybuhnyya zychnyya guki b b a pry aglushenni p barva bely gryb Byvae vyalikaya i malaya mae rukapisnuyu i drukavanuyu formu Vykarystoyvaecca y aficyjnyh abreviyaturah BSSR TBM Pry klasifikacyjnym padzele mae znachenne drugi punkt B pry lichbavaj numaracyi dadatkovae znachenne dlya razmezhavannya pradmetay pad adnym numaram kvadrat 6 b LitaraturaBulyka A M B A M Bulyka Encyklapedyya gistoryi Belarusi u 6 tamah Tom 1 A Belica Mn BelEn 1993 S 244