Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Планавая мова — штучная сацыялізаваная мова, ці мова, якая створана для міжнародных зносін і ўжываецца на практыцы.
Узнікненне тэрміна планавая мова звязана са спробамі пазбегнуць эпітэта «штучная», які, па-першае, недастаткова дакладны (паколькі элементы штучнасці маюць і нацыянальныя мовы, якія развіваюцца стыхійна) і, па-другое, вельмі часта выклікае негатыўныя эмоцыі. Розныя інтэрлінгвісты прапаноўвалі іншыя варыянты, напрыклад:
- міжнародная мова (г. зн. праз мэту мовы, яе прызначэнне), а таксама варыянты гэтай назвы (interlingua і іншыя);
- сканструяваная мова (англ.: constructed language, ням.: konstruierte Sprache, эспер.: konstruita lingvo);
- планавая мова (англ.: planned language, ням.: Plansprache, эспер.: planlingvo);
- дапаможная мова (англ.: auxiliary language, фр.: langue auxiliaire, эспер.: helplingvo).
Паступова першыя тры варыянты набылі больш вузкі і спецыфічны сэнс, а менавіта:
- міжнародная мова — мова, якая ўжываецца для зносін паміж людзьмі з розных краін (натуральная ці штучная);
- cканструяваная мова — любая штучная мова, прызначаная для зносін паміж людзьмі (міжнародная ці не);
- планавая мова — штучная міжнародная мова (г. зн. уваходзячая адначасова ў абедзве папярэднія групы).
У англамоўных крыніцах сустракаецца таксама тэрмін занальна сканструяваная мова (англ.: zonal constructed language) — міжнародная сканструяваная мова, створаная для пэўнай групы моў ці пэўнага рэгіёна, напрыклад, для славян, для носьбітаў моў германскай групы, для еўрапейцаў, для поўначы Еўропы і г. д. Што тычыцца тэрміна «дапаможны», то ён стаў выкарыстоўвацца для больш дакладнага вызначэння ролі міжнароднай мовы як дадатковага сродку зносін, не прызначанага для замены нацыянальных моў.
Літаратура
- С. Н. Кузнецов. Краткий словарь интерлингвистических терминов // Проблемы международного вспомогательного языка. — М.: Наука, 1991. — С. 171—228.
- Д. Бланке. Проекты плановых языков и плановый язык // Там же. С. 63—69.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Planavaya mova shtuchnaya sacyyalizavanaya mova ci mova yakaya stvorana dlya mizhnarodnyh znosin i yzhyvaecca na praktycy Uzniknenne termina planavaya mova zvyazana sa sprobami pazbegnuc epiteta shtuchnaya yaki pa pershae nedastatkova dakladny pakolki elementy shtuchnasci mayuc i nacyyanalnyya movy yakiya razvivayucca styhijna i pa drugoe velmi chasta vyklikae negatyynyya emocyi Roznyya interlingvisty prapanoyvali inshyya varyyanty napryklad mizhnarodnaya mova g zn praz metu movy yae pryznachenne a taksama varyyanty getaj nazvy interlingua i inshyya skanstruyavanaya mova angl constructed language nyam konstruierte Sprache esper konstruita lingvo planavaya mova angl planned language nyam Plansprache esper planlingvo dapamozhnaya mova angl auxiliary language fr langue auxiliaire esper helplingvo Pastupova pershyya try varyyanty nabyli bolsh vuzki i specyfichny sens a menavita mizhnarodnaya mova mova yakaya yzhyvaecca dlya znosin pamizh lyudzmi z roznyh krain naturalnaya ci shtuchnaya ckanstruyavanaya mova lyubaya shtuchnaya mova pryznachanaya dlya znosin pamizh lyudzmi mizhnarodnaya ci ne planavaya mova shtuchnaya mizhnarodnaya mova g zn uvahodzyachaya adnachasova y abedzve papyaredniya grupy U anglamoynyh krynicah sustrakaecca taksama termin zanalna skanstruyavanaya mova angl zonal constructed language mizhnarodnaya skanstruyavanaya mova stvoranaya dlya peynaj grupy moy ci peynaga regiyona napryklad dlya slavyan dlya nosbitay moy germanskaj grupy dlya eyrapejcay dlya poynachy Eyropy i g d Shto tychycca termina dapamozhny to yon stay vykarystoyvacca dlya bolsh dakladnaga vyznachennya roli mizhnarodnaj movy yak dadatkovaga srodku znosin ne pryznachanaga dlya zameny nacyyanalnyh moy LitaraturaS N Kuznecov Kratkij slovar interlingvisticheskih terminov Problemy mezhdunarodnogo vspomogatelnogo yazyka M Nauka 1991 S 171 228 D Blanke Proekty planovyh yazykov i planovyj yazyk Tam zhe S 63 69