Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
То́ва (саманазва: Towa, літаральна «горцы»), раней вядомыя як ха́ймез-пуэ́бла (ісп.: Jemez Pueblo) — індзейскі народ, карэнныя жыхары паўднёвага захаду ЗША. Жывуць пераважна ў штаце Нью-Мексіка. Агульная колькасць (2020 г.) — 2 100 чалавек.
| Това (Towa) | |
 | |
| Агульная колькасць | 2100 (2020 г.) |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Нью-Мексіка |
| Мова | това |
| Рэлігія | культ продкаў, хрысціянства |
| Блізкія этнічныя групы | тыва, тэва |
Това адносяцця да групы індзейцаў-пуэбла, могуць з'яўляцца прамымі нашчадкамі старажытных культур анасазі і магаён. Згодна іх асабістым паданням, іх продкі перасяліліся ў Нью-Мексіка з месца Hua-na-tota у канцы XIII ст. Асноўным заняткам здаўна з'яўлялася арашальнае земляробства. У 1541 г., калі адбыўся першы кантакт з іспанскімі канкістадорамі, това насялялі перадгор'і Хаймез недалёка ад сучаснага горада Альбукерке. У канцы XVI ст. іспанцы налічвалі на іх тэрыторыі 11 пуэбла.
У 1598 г. францысканец Алонса дэ Луга заснаваў у пуэбла Гуйсева хрысціянскую місію. У 1621 — 1623 гг. яна была істотна пашырана, пабудаваны касцёл у мясцовым архітэктурным стылі. Аднак напады наваха і пагроза з боку іншых індзейцаў-пуэбла вымусілі францысканцаў збегчы з місіі ў 1639 г. У нашы дні місія і паселішча Гуйсева маюць статус нацыянальнага манумента ў ЗША. У 1680 г. това прынялі ўдзел у паўстанні індзейцаў супраць іспанцаў. Яны пакінулі свае пуэбла і вялі партызанскую барацьбу ў гарах амаль да канца XVII ст. У далейшым для кантролю мясцовага насельніцтва іспанцы былі вымушаны прыбегчы да цэнтралізацыі і стварыць адзінае паселішча Хаймез (на мове това Walatowa). У 1838 г. сюды пераехалі рэшткі насельніцтва пуэбла Пекас. Іх нашчадкі складаюць значную частку мясцовага насельніцтва.
У 1848 — 1850 гг. тэрыторыя Нью-Мексіка была далучана да ЗША. У 1936 г. абшчына Хаймез атрымала статус аўтаномнай рэзервацыі. У нашы дні яе насельнікі займаюцца пераважна земляробствам і авечкагадоўляй. Рамеснікі това славяцца керамічнымі вырабамі. Нерэзідэнты могуць наведваць Хаймез толькі ў асобныя святочныя дні.
-
Шчыт (каля 1840 г.) -
Паўночная частка пуэбла Хаймез, 1915 г.
Зноскі
- Jemez in United States
Спасылкі
 | Това (індзейцы) на Вікісховішчы |
|---|
- Афіцыйны сайт
- Кароткая гісторыя
- Гісторыя і культура
- Пуэбла Гуйсева
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
To va samanazva Towa litaralna gorcy ranej vyadomyya yak ha jmez pue bla isp Jemez Pueblo indzejski narod karennyya zhyhary paydnyovaga zahadu ZShA Zhyvuc peravazhna y shtace Nyu Meksika Agulnaya kolkasc 2020 g 2 100 chalavek Tova Towa Agulnaya kolkasc 2100 2020 g Regiyony prazhyvannya Nyu MeksikaMova tovaReligiya kult prodkay hrysciyanstvaBlizkiya etnichnyya grupy tyva teva Tova adnosyaccya da grupy indzejcay puebla moguc z yaylyacca pramymi nashchadkami starazhytnyh kultur anasazi i magayon Zgodna ih asabistym padannyam ih prodki perasyalilisya y Nyu Meksika z mesca Hua na tota u kancy XIII st Asnoynym zanyatkam zdayna z yaylyalasya arashalnae zemlyarobstva U 1541 g kali adbyysya pershy kantakt z ispanskimi kankistadorami tova nasyalyali peradgor i Hajmez nedalyoka ad suchasnaga gorada Albukerke U kancy XVI st ispancy nalichvali na ih terytoryi 11 puebla U 1598 g francyskanec Alonsa de Luga zasnavay u puebla Gujseva hrysciyanskuyu misiyu U 1621 1623 gg yana byla istotna pashyrana pabudavany kascyol u myascovym arhitekturnym styli Adnak napady navaha i pagroza z boku inshyh indzejcay puebla vymusili francyskancay zbegchy z misii y 1639 g U nashy dni misiya i paselishcha Gujseva mayuc status nacyyanalnaga manumenta y ZShA U 1680 g tova prynyali ydzel u paystanni indzejcay suprac ispancay Yany pakinuli svae puebla i vyali partyzanskuyu baracbu y garah amal da kanca XVII st U dalejshym dlya kantrolyu myascovaga naselnictva ispancy byli vymushany prybegchy da centralizacyi i stvaryc adzinae paselishcha Hajmez na move tova Walatowa U 1838 g syudy peraehali reshtki naselnictva puebla Pekas Ih nashchadki skladayuc znachnuyu chastku myascovaga naselnictva U 1848 1850 gg terytoryya Nyu Meksika byla daluchana da ZShA U 1936 g abshchyna Hajmez atrymala status aytanomnaj rezervacyi U nashy dni yae naselniki zajmayucca peravazhna zemlyarobstvam i avechkagadoylyaj Ramesniki tova slavyacca keramichnymi vyrabami Nerezidenty moguc navedvac Hajmez tolki y asobnyya svyatochnyya dni Shchyt kalya 1840 g Paynochnaya chastka puebla Hajmez 1915 g ZnoskiJemez in United StatesSpasylkiTova indzejcy na VikishovishchyAficyjny sajt Karotkaya gistoryya Gistoryya i kultura Puebla Gujseva