Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Ethnologue: Languages of the World — штогадовае даведачнае выданне ў друкаванай і анлайн фарматах, якое змяшчае статыстыку і іншую інфармацыю аб жывых мовах свету. Гэта самы поўны ў свеце каталог моў. Упершыню ён быў выдадзены ў 1951 годзе. Цяпер часопіс выдае SIL International, амерыканская евангельская хрысціянская некамерцыйная арганізацыя.
| Ethnologue | |
|---|---|
 | |
| URL | ethnologue.com |
| Камерцыйны | Yes |
| Тып сайта | База данных аб мовах |
| Рэгістрацыя | Патрэбна для таго, каб мець доступ да функцыяналу сайта з 2019 года |
| Мова(-ы) | Англійская |
| Уладальнік | , Злучаныя Штаты Амерыкі |
| Пачатак працы | 1951 |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Агляд і змест
Ethnologue заснаваны SIL International (раней вядомы як Летні інстытут лінгвістыкі), хрысціянскай лінгвістычнай арганізацыяй з міжнародным офісам у Даласе, Тэхас. Арганізацыя вывучае шматлікія мовы меншасцяў, каб садзейнічаць іх развіццю і працаваць з носьбітамі для перакладу частак Бібліі. Нягледзячы на хрысціянскую арыентацыю выдаўца, Ethnologue не мае ідэалагічнай і тэалагічнай заангажаванасці.
Часопіс прадстаўляе альтэрнатыўныя назвы і аўтанімы, колькасць носьбітаў L1 і L2, прэстыж мовы, вобласці выкарыстання, узровень пісьменнасці, месцазнаходжанне, дыялекты, класіфікацыю мовы, моўную прыналежнасць, тыпалогію, моўныя карты, карты краін, публікацыю і выкарыстанне ў СМІ, даступнасць Бібліі на кожнай апісанай мове і дыялекце, рэлігійную прыналежнасць носьбітаў, беглае апісанне намаганняў па адраджэнні, зразумеласць і лексічнае падабенства з іншымі дыялектамі і мовамі, напісанне сцэнарыяў, ацэнка жыццяздольнасці мовы з выкарыстаннем пашыранай градуяванай шкалы разбурэння паміж пакаленнямі (EGIDS), а таксама бібліяграфічныя рэсурсы. Паўната інфармацыі адрозніваецца ў залежнасці ад мовы. Напрыклад, па стане на 2008 год інфармацыя аб парадку слоў прысутнічала ў 15% запісаў, а рэлігійная прыналежнасць згадвалася ў 38% моў. Па словах Лайла Кэмпбэла, моўныя карты Ethnologue вельмі каштоўныя, і большасць карт высокай якасці і зручныя для карыстання.
Ethnologue збірае інфармацыю ад тысяч палявых лінгвістаў SIL, апытанняў, праведзеных лінгвістамі і спецыялістамі па ліквідацыі пісьменнасці, назіранняў за перакладчыкамі Бібліі і дакладаў, атрыманых ад краўдсорсінгаў. Палявыя лінгвісты SIL выкарыстоўваюць анлайн-сістэму сумеснага даследавання, каб праглядаць бягучыя даныя, абнаўляць іх або патрабаваць іх выдалення. SIL мае каманду рэдактараў па геаграфічных рэгіёнах, якія рыхтуюць справаздачы для галоўнага рэдактара Ethnologue. Гэтыя справаздачы аб’ядноўваюць меркаванні экспертаў у галіне SIL і водгукі іншых лінгвістаў. Рэдактарам даводзіцца знаходзіць кампрамісы, калі меркаванні разыходзяцца. Большасць лінгвістаў SIL прайшлі тры-чатыры семестра лінгвістычных курсаў, і палова з іх мае ступень магістра. Іх навучаюць 300 дактароў.
Вызначэнне таго, якія характарыстыкі вызначаюць асобную мову, залежыць ад сацыялінгвістычнай ацэнкі розных навукоўцаў; як гаворыцца ў прадмове да Ethnologue, «не ўсе навукоўцы падзяляюць адзін і той жа набор крытэрыяў таго, што ўяўляе сабой «мову» і якія асаблівасці вызначаюць «дыялект». Крытэрыямі, якімі карыстаецца Ethnologue, з’яўляюцца ўзаемная зразумеласць і наяўнасць або адсутнасць агульнай літаратурнай або этнамоўнай ідэнтычнасці. Колькасць ідэнтыфікаваных моў няўхільна расце з 5445 у 10-м выданні (у 1984 г.) да 6909 у 16-м (у 2009 г.), часткова з-за таго, што ўрады прызначылі мовы ўзаемазразумелымі разнавіднасцямі, а часткова з-за стварэння новай Бібліі SIL камандай перакладаў. Матэрыялы часопіса паслужылі асновай для стварэння новага міжнароднага стандарту ISO 639-3. З 2007 года Ethnologue абапіраецца толькі на гэты стандарт, якім кіруе SIL International, каб вызначыць, што пазначана як мова.
У дадатак да выбару асноўнай назвы для мовы, Ethnologue дае спісы іншых назваў для мовы і любых дыялектаў, якія выкарыстоўваюцца яе носьбітамі, урадам, замежнікамі і суседзямі. Таксама ўключаны любыя назвы, якія часта згадваліся гістарычна, незалежна ад таго, ці лічыцца яны афіцыйнымі, паліткарэктнымі або абразлівымі; гэта дазваляе правесці больш поўнае гістарычнае даследаванне. Гэтыя спісы назваў не абавязкова з’яўляюцца поўнымі.
Крыніцы
- Handbook of the changing world language map. Volume 1 | WorldCat.org (англ.). search.worldcat.org. Праверана 16 верасня 2024.
- Erard, Michael (July 19, 2005). "How Linguists and Missionaries Share a Bible of 6,912 Languages". The New York Times. Архівавана з арыгінала Sep 7, 2014.
- Collin, Richard Oliver (2010). "Ethnologue". Ethnopolitics(англ.). 9 (3–4): 425–432. :10.1080/17449057.2010.502305. ISSN 1744-9057. 217507727.
- Lewis, M. Paul; Simons, Gary F. (2010). "Assessing Endangerment: Expanding Fishman's GIDS" (PDF). Romanian Review of Linguistics. 55 (2): 103–120. Архівавана (PDF) з арыгінала Apr 5, 2024.
- Bickford, J. Albert; Lewis, M. Paul; Simons, Gary F. (2015). "Rating the vitality of sign languages". Journal of Multilingual and Multicultural Development. 36 (5): 513–527. :10.1080/01434632.2014.966827. :10125/26131. 55788703.
- Pricing (англ.). Ethnologue (22 ліпеня 2019). Праверана 23 лістапада 2022.
- Campbell, Lyle; Grondona, Verónica (January 1, 2008). "Ethnologue: Languages of the world (review)". Language. 84 (3): 636–641. :10.1353/lan.0.0054. ISSN 1535-0665. 143663395.
- Chelliah, Shobhana L. (2021), Chelliah, Shobhana L. (рэд.), "Supporting Linguistic Vitality", Why Language Documentation Matters, SpringerBriefs in Linguistics(англ.), Springer, pp. 51–67, :10.1007/978-3-030-66190-8_5, ISBN 978-3-030-66190-8, 234332845, Праверана 2022-11-23
- World's largest linguistics database is getting too expensive for some researchers (англ.). www.science.org. Праверана 22 лістапада 2022.
- Careers (англ.). SIL International (23 сакавіка 2022). Праверана 25 лістапада 2022.
- Lewis. What I did on my summer vacation... (англ.). Ethnologue (1 верасня 2015). Праверана 23 лістапада 2022.
- Hammarström, Harald (2005), Review of the Ethnologue, 15th edn, in: R.J. Gordon (Ed.), SIL International, Dallas, LINGUIST LIST, Архівавана з арыгінала June 15, 2011, Праверана November 23, 2022
- Olson, Kenneth S. (2009). "SIL International: An Emic View". Language. 85 (3): 646–658. :10.1353/lan.0.0156. ISSN 0097-8507. 40492900. 144082312.
- Scope of denotation for language identifiers. SIL International. Праверана 23 чэрвеня 2013.
- Maintenance agencies and registration authorities. ISO.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U getaj staronki nyama praveranyh versij hutchej za ysyo yae yakasc ne acenvalasya na adpavednasc standartam Ethnologue Languages of the World shtogadovae davedachnae vydanne y drukavanaj i anlajn farmatah yakoe zmyashchae statystyku i inshuyu infarmacyyu ab zhyvyh movah svetu Geta samy poyny y svece katalog moy Upershynyu yon byy vydadzeny y 1951 godze Cyaper chasopis vydae SIL International amerykanskaya evangelskaya hrysciyanskaya nekamercyjnaya arganizacyya EthnologueURL ethnologue comKamercyjny YesTyp sajta Baza dannyh ab movahRegistracyya Patrebna dlya tago kab mec dostup da funkcyyanalu sajta z 2019 godaMova y AnglijskayaUladalnik Zluchanyya Shtaty AmerykiPachatak pracy 1951 Medyyafajly na VikishovishchyAglyad i zmestEthnologue zasnavany SIL International ranej vyadomy yak Letni instytut lingvistyki hrysciyanskaj lingvistychnaj arganizacyyaj z mizhnarodnym ofisam u Dalase Tehas Arganizacyya vyvuchae shmatlikiya movy menshascyay kab sadzejnichac ih razviccyu i pracavac z nosbitami dlya perakladu chastak Biblii Nyagledzyachy na hrysciyanskuyu aryentacyyu vydayca Ethnologue ne mae idealagichnaj i tealagichnaj zaangazhavanasci Chasopis pradstaylyae alternatyynyya nazvy i aytanimy kolkasc nosbitay L1 i L2 prestyzh movy voblasci vykarystannya uzroven pismennasci mescaznahodzhanne dyyalekty klasifikacyyu movy moynuyu prynalezhnasc typalogiyu moynyya karty karty krain publikacyyu i vykarystanne y SMI dastupnasc Biblii na kozhnaj apisanaj move i dyyalekce religijnuyu prynalezhnasc nosbitay beglae apisanne namagannyay pa adradzhenni zrazumelasc i leksichnae padabenstva z inshymi dyyalektami i movami napisanne scenaryyay acenka zhyccyazdolnasci movy z vykarystannem pashyranaj graduyavanaj shkaly razburennya pamizh pakalennyami EGIDS a taksama bibliyagrafichnyya resursy Paynata infarmacyi adroznivaecca y zalezhnasci ad movy Napryklad pa stane na 2008 god infarmacyya ab paradku sloy prysutnichala y 15 zapisay a religijnaya prynalezhnasc zgadvalasya y 38 moy Pa slovah Lajla Kempbela moynyya karty Ethnologue velmi kashtoynyya i bolshasc kart vysokaj yakasci i zruchnyya dlya karystannya Ethnologue zbirae infarmacyyu ad tysyach palyavyh lingvistay SIL apytannyay pravedzenyh lingvistami i specyyalistami pa likvidacyi pismennasci nazirannyay za perakladchykami Biblii i dakladay atrymanyh ad kraydsorsingay Palyavyya lingvisty SIL vykarystoyvayuc anlajn sistemu sumesnaga dasledavannya kab praglyadac byaguchyya danyya abnaylyac ih abo patrabavac ih vydalennya SIL mae kamandu redaktaray pa geagrafichnyh regiyonah yakiya ryhtuyuc spravazdachy dlya galoynaga redaktara Ethnologue Getyya spravazdachy ab yadnoyvayuc merkavanni ekspertay u galine SIL i vodguki inshyh lingvistay Redaktaram davodzicca znahodzic kampramisy kali merkavanni razyhodzyacca Bolshasc lingvistay SIL prajshli try chatyry semestra lingvistychnyh kursay i palova z ih mae stupen magistra Ih navuchayuc 300 daktaroy Vyznachenne tago yakiya haraktarystyki vyznachayuc asobnuyu movu zalezhyc ad sacyyalingvistychnaj acenki roznyh navukoycay yak gavorycca y pradmove da Ethnologue ne yse navukoycy padzyalyayuc adzin i toj zha nabor kryteryyay tago shto yyaylyae saboj movu i yakiya asablivasci vyznachayuc dyyalekt Kryteryyami yakimi karystaecca Ethnologue z yaylyayucca yzaemnaya zrazumelasc i nayaynasc abo adsutnasc agulnaj litaraturnaj abo etnamoynaj identychnasci Kolkasc identyfikavanyh moy nyayhilna rasce z 5445 u 10 m vydanni u 1984 g da 6909 u 16 m u 2009 g chastkova z za tago shto yrady pryznachyli movy yzaemazrazumelymi raznavidnascyami a chastkova z za stvarennya novaj Biblii SIL kamandaj perakladay Materyyaly chasopisa pasluzhyli asnovaj dlya stvarennya novaga mizhnarodnaga standartu ISO 639 3 Z 2007 goda Ethnologue abapiraecca tolki na gety standart yakim kirue SIL International kab vyznachyc shto paznachana yak mova U dadatak da vybaru asnoynaj nazvy dlya movy Ethnologue dae spisy inshyh nazvay dlya movy i lyubyh dyyalektay yakiya vykarystoyvayucca yae nosbitami uradam zamezhnikami i susedzyami Taksama yklyuchany lyubyya nazvy yakiya chasta zgadvalisya gistarychna nezalezhna ad tago ci lichycca yany aficyjnymi palitkarektnymi abo abrazlivymi geta dazvalyae pravesci bolsh poynae gistarychnae dasledavanne Getyya spisy nazvay ne abavyazkova z yaylyayucca poynymi KrynicyHandbook of the changing world language map Volume 1 WorldCat org angl search worldcat org Praverana 16 verasnya 2024 Erard Michael July 19 2005 How Linguists and Missionaries Share a Bible of 6 912 Languages The New York Times Arhivavana z aryginala Sep 7 2014 Collin Richard Oliver 2010 Ethnologue Ethnopolitics angl 9 3 4 425 432 10 1080 17449057 2010 502305 ISSN 1744 9057 217507727 Lewis M Paul Simons Gary F 2010 Assessing Endangerment Expanding Fishman s GIDS PDF Romanian Review of Linguistics 55 2 103 120 Arhivavana PDF z aryginala Apr 5 2024 Bickford J Albert Lewis M Paul Simons Gary F 2015 Rating the vitality of sign languages Journal of Multilingual and Multicultural Development 36 5 513 527 10 1080 01434632 2014 966827 10125 26131 55788703 Pricing angl Ethnologue 22 lipenya 2019 Praverana 23 listapada 2022 Campbell Lyle Grondona Veronica January 1 2008 Ethnologue Languages of the world review Language 84 3 636 641 10 1353 lan 0 0054 ISSN 1535 0665 143663395 Chelliah Shobhana L 2021 Chelliah Shobhana L red Supporting Linguistic Vitality Why Language Documentation Matters SpringerBriefs in Linguistics angl Springer pp 51 67 10 1007 978 3 030 66190 8 5 ISBN 978 3 030 66190 8 234332845 Praverana 2022 11 23 World s largest linguistics database is getting too expensive for some researchers angl www science org Praverana 22 listapada 2022 Careers angl SIL International 23 sakavika 2022 Praverana 25 listapada 2022 Lewis What I did on my summer vacation angl Ethnologue 1 verasnya 2015 Praverana 23 listapada 2022 Hammarstrom Harald 2005 Review of the Ethnologue 15th edn in R J Gordon Ed SIL International Dallas LINGUIST LIST Arhivavana z aryginala June 15 2011 Praverana November 23 2022 Olson Kenneth S 2009 SIL International An Emic View Language 85 3 646 658 10 1353 lan 0 0156 ISSN 0097 8507 40492900 144082312 Scope of denotation for language identifiers nyavyzn SIL International Praverana 23 chervenya 2013 Maintenance agencies and registration authorities nyavyzn ISO