Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Карфаген (ст.-грэч. Καρχηδών Karkhēdōn, лац.: Carthago або Karthago ад фінікійскага Qart-ḥadašt — «новы горад») — старажытны горад у паўночнай Афрыцы, які існаваў на тэрыторыі сучаснага Туніса.
| фінікійская дзяржава | |||
| Карфаген | |||
|---|---|---|---|
| фінік. 𐤒𐤓𐤕•𐤇𐤃𐤔𐤕 | |||
| |||
 | |||
| — 146 да н.э. | |||
| Сталіца | Карфаген | ||
| Мова(ы) | пунічная мова | ||
| Афіцыйная мова | Пунічная мова | ||
| Грашовая адзінка | Carthaginian currency[d] | ||
| Насельніцтва | 200-500 тысяч | ||
| Форма кіравання | манархія і алігархія | ||
| Пераемнасць | |||
| > Рымская рэспубліка > Рымская імперыя > Каралеўства вандалаў і аланаў > Візантыя > | |||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
У старажытныя часы Карфаген быў сталіцай аднайменнай марской і гандлёвай імперыі. Жыхароў Карфагена называлі пунамі. Пасля заняпаду імперыі Карфаген ператварыўся ў Рымскі горад. Сёння Карфаген з’яўляецца адным з прадмесцяў горада Туніс. Месца, на якім у 1979 годзе праводзіліся археалагічныя раскопкі, унесена ў спіс Сусветнай спадчыны і штогод прываблівае да сябе шматлікіх турыстаў.
Геаграфія
Карфаген ляжыць на ўзбярэжжы Міжземнага мора, у 10 кіламетрах на захад ад сённяшняга Туніса, на поўначы Тунезіі. Дзякуючы свайму прыдатнаму геаграфічнаму месцазнаходжанню на Сіцылійскім праліве, Карфаген меў магчымасць моцнага кантролю над марскім гандлем паміж заходнім і ўсходнім, а таксама паміж паўднёвым і заходнім Міжземным морам. Гэта было самай важнай перадумовай далейшай эканамічнай і ваеннай перавагі гораду і яго дамінантнай ролі ў Міжземнамор’і, а таксама значна далей за яго межамі. Карфаген ляжаў на скрыжаванні найважнейшых фінікійскіх гандлёвых шляхоў паміж і Гібралтарам. Карфаген таксама меў выхад да Тырэнскага мора праз Сіцылію.
Сам горад ляжыць на паўвостраве, які на захадзе абмежаваны Туніскім залівам, на поўначы — лагунай і на поўдні — , — стратэгічна надзвычай прыдатнае месцазнаходжанне, якое дазваляла пры неабходнасці паспяхова вытрымліваць абарону з сушы ў выпадку вайны альбо іншай пагрозы. Пагорак быў цэнтрам пунічнага, а потым таксама і рымскага Карфагена. На поўначы, але ўжо за гарадской сцяной, знаходзіўся рэгіён , які выкарыстоўваўся жыхарамі Карфагена ў сельскагаспадарчых мэтах.
Гісторыя
Карфаген быў заснаваны ў VIII ці IX стагоддзі да н.э. фінікійскімі каланістамі з горада Тыр. Пасля заняпаду фінікійскага ўплыву ў Заходнім Міжземнамор’і Карфаген паступова падпарадкоўвае сабе былыя фінікійскія калоніі. Да III стагоддзя да н.э. горад становіцца найбуйнейшай дзяржавай з залежнымі ад яго тэрыторыямі на поўдні Іспаніі, поўначы Афрыкі, на Сіцыліі, Сардзініі, Корсіцы.
Пасля некалькіх войнаў супраць Рыма (Пунічныя войны) Карфаген згубіў свае заваяванні і быў зруйнаваны ў 146 годзе да н.э. Пазней Гай Юлій Цэзар прапанаваў заснаваць на яго месцы калонію. Пасля заваявання Паўночнай Афрыкі імператарам Візантыі Юстыніянам, Карфаген стаў сталіцай Карфагенскага экзархату. Горад канчаткова згубіў сваё значэнне пасля прыходу арабаў.
Зноскі
Літаратура
- Huß W. Geschichte der Karthager. München, 1985.
Спасылкі
![image]()
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Карфаген- Articles on ancient Carthage at LIVIUS.ORG Архівавана 3 ліпеня 2017.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
U getaj staronki nyama praveranyh versij hutchej za ysyo yae yakasc ne acenvalasya na adpavednasc standartam U panyaccya yosc i inshyya znachenni gl Karfagen st grech Karxhdwn Karkhedōn lac Carthago abo Karthago ad finikijskaga Qart ḥadast novy gorad starazhytny gorad u paynochnaj Afrycy yaki isnavay na terytoryi suchasnaga Tunisa finikijskaya dzyarzhavaKarfagenfinik 𐤒𐤓𐤕 𐤇𐤃𐤔𐤕 Gerb 146 da n e Stalica KarfagenMova y punichnaya movaAficyjnaya mova Punichnaya movaGrashovaya adzinka Carthaginian currency d Naselnictva 200 500 tysyachForma kiravannya manarhiya i aligarhiyaPeraemnasc gt Rymskaya respublika gt Rymskaya imperyya gt Karaleystva vandalay i alanay gt Vizantyya gt Medyyafajly na VikishovishchyRuiny Karfagenu U starazhytnyya chasy Karfagen byy stalicaj adnajmennaj marskoj i gandlyovaj imperyi Zhyharoy Karfagena nazyvali punami Paslya zanyapadu imperyi Karfagen peratvaryysya y Rymski gorad Syonnya Karfagen z yaylyaecca adnym z pradmescyay gorada Tunis Mesca na yakim u 1979 godze pravodzilisya arhealagichnyya raskopki unesena y spis Susvetnaj spadchyny i shtogod pryvablivae da syabe shmatlikih turystay GeagrafiyaKarfagen lyazhyc na yzbyarezhzhy Mizhzemnaga mora u 10 kilametrah na zahad ad syonnyashnyaga Tunisa na poynachy Tunezii Dzyakuyuchy svajmu prydatnamu geagrafichnamu mescaznahodzhannyu na Sicylijskim pralive Karfagen mey magchymasc mocnaga kantrolyu nad marskim gandlem pamizh zahodnim i yshodnim a taksama pamizh paydnyovym i zahodnim Mizhzemnym moram Geta bylo samaj vazhnaj peradumovaj dalejshaj ekanamichnaj i vaennaj peravagi goradu i yago daminantnaj roli y Mizhzemnamor i a taksama znachna dalej za yago mezhami Karfagen lyazhay na skryzhavanni najvazhnejshyh finikijskih gandlyovyh shlyahoy pamizh i Gibraltaram Karfagen taksama mey vyhad da Tyrenskaga mora praz Sicyliyu Sam gorad lyazhyc na payvostrave yaki na zahadze abmezhavany Tuniskim zalivam na poynachy lagunaj i na poydni strategichna nadzvychaj prydatnae mescaznahodzhanne yakoe dazvalyala pry neabhodnasci paspyahova vytrymlivac abaronu z sushy y vypadku vajny albo inshaj pagrozy Pagorak byy centram punichnaga a potym taksama i rymskaga Karfagena Na poynachy ale yzho za garadskoj scyanoj znahodziysya regiyon yaki vykarystoyvaysya zhyharami Karfagena y selskagaspadarchyh metah GistoryyaKarfagen byy zasnavany y VIII ci IX stagoddzi da n e finikijskimi kalanistami z gorada Tyr Paslya zanyapadu finikijskaga yplyvu y Zahodnim Mizhzemnamor i Karfagen pastupova padparadkoyvae sabe bylyya finikijskiya kalonii Da III stagoddzya da n e gorad stanovicca najbujnejshaj dzyarzhavaj z zalezhnymi ad yago terytoryyami na poydni Ispanii poynachy Afryki na Sicylii Sardzinii Korsicy Paslya nekalkih vojnay suprac Ryma Punichnyya vojny Karfagen zgubiy svae zavayavanni i byy zrujnavany y 146 godze da n e Paznej Gaj Yulij Cezar prapanavay zasnavac na yago mescy kaloniyu Paslya zavayavannya Paynochnaj Afryki imperataram Vizantyi Yustyniyanam Karfagen stay stalicaj Karfagenskaga ekzarhatu Gorad kanchatkova zgubiy svayo znachenne paslya pryhodu arabay ZnoskiLitaraturaHuss W Geschichte der Karthager Munchen 1985 SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Karfagen Articles on ancient Carthage at LIVIUS ORG Arhivavana 3 lipenya 2017