Фінікі я паводле Бібліі Ханаанская зямля старажытная краіна Блізкага Усходу рабаўладальніцкая дзяржава ў паўночнай і цэн

Фінікі́я, паводле Бібліі Ханаанская зямля — старажытная краіна Блізкага Усходу, рабаўладальніцкая дзяржава ў паўночнай і цэнтральнай частцы ўсходняга ўзбярэжжа Міжземнага мора (узбярэжжа сучасных Сірыі і Лівана). Існавала з канца 3-га тыс. да н.э. да 7 ст. да н.э.

Фінікія
Гістарычная дзяржава
𐤐𐤕 (Pūt)

каля 2500 да н.э. — 64 да н.э.
Мова(ы)	фінікійская мова
Форма кіравання	манархія, горад-дзяржава і рэспубліка
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Тэрыторыя заселеная з глыбокай старажытнасці. Этнічны склад насельніцтва мяшаны. У канцы 3-га тыс. да н.э. — пачатку 2-га тыс. да н.э. тут пачало складвацца класавае грамадства, узніклі гарады-дзяржавы: Угарыт (цяпер ), Арвід (Арад), Берута (Бейрут), Гебал (Бібл), Сідон (Сайда), Тыр (Сур), якія вялі паміж сабой барацьбу за гегемонію ў Фінікіі. Асноўныя заняткі насельніцтва: земляробства, рыбалоўства, рамёствы. Вёўся марскі гандаль з Егіптам.

У сяр. 2-га тыс. да н.э. Егіпет заваяваў усё Усходняе Міжземнамор'е. За панаванне над Фінікіяй у 14 ст. да н.э. з Егіптам змагалася Хецкае царства, і заняло, у выніку, паўночную частку Фінікіі. У пачатку 12 ст. да н.э. гарады Фінікіі пядвергліся апусташэнню розных блізкаўсходніх плямён. Пасля аслаблення егіпецкай і хецкай дзяржаў у канцы 2-га тыс. да н.э. фінікійскія гарады атрымалі магчымасць самастойнага развіцця. Былі заснаваныя фінікійскія калоніі на Кіпры, Сіцыліі і Сардзініі, у Іспаніі, на поўдні Францыі, на поўначы Афрыкі (Карфаген, Утыка). Развівалася рабаўладальніцкая гаспадарка, памацнеў марскі гандаль, пашырылася , звязанае з гандлем. Рамяство, гандаль і мараходства Фінікіі дасягнулі высокага развіцця і маюць сусветнае значэнне. У Фінікіі створана першая сістэма алфавітнага пісьма.

У 7 ст. да н.э. захоплена Асірыяй, пасля падзення той — пад уладай Вавілоніі, з 6 ст. да н.э. — Персіі. У 332 да н.э. заваяваная Аляксандрам Македонскім. Нягледзячы на гэта, у эліністычныя і рымскія часы яе гарады захоўвалі самакіраўніцтва, чаканілі манету і захоўвалі сваё гандлёва-эканамічнае значэнне аж да часоў ранняй Візантыі.

Гл. таксама

Фінікійскае пісьмо

Літаратура

Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказанні, пасляслоўі, акафісты, пасхалія / Уступ. арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнік А. Ф. Коршунава, паказальнікі А. Ф. Коршунава, В. А. Чамярыцкага. — Мн.: Навука і тэхніка, 1990. — С. 152. — 207 с.: іл. ISBN 5-343-00151-3.
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т. 10. Сошна — Фут / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1974. — С. 598. — 656 с.: іл., карты.