Azərbaycanca
Türkçe
Ара́кул (лац.: oraculum, ад лац.: oro — «гавару, прашу») — найбольш распаўсюджаная ў антычнасці форма , якая заключалася ў тым, што прадказанне ад імя бажаства па запыце вернікаў абвяшчаў спецыяльны жрэц, які і называўся аракулам. У шырэйшым сэнсе пад аракулам разумелі і прадракалішча — месца, дзе абвяшчалася прадказанне, і сам тэкст прадказання.
| Аракул | |
|---|---|
 | |
| Адпавядае дзейнасці | Greek divination[d] |
| Эпоха | антычнасць |
| Святы-заступнік | Agabus[d] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
У сучаснай мове пад аракулам разумеецца прадказальнік будучыні, а таксама чалавек, усе меркаванні якога прызнаюцца бясспрэчнай ісцінай, адкрыццём.
Паходжанне
За выключэннем дэльфійскай піфіі, усе старажытныя аракулы былі мужчынскага полу. Гісторыкі мяркуюць, што аракулы прыйшлі ў Старажытную Грэцыю са Старажытнага Усходу, бо падобныя прадракалішчы існавалі ў Мары і ў Асірыі, а таксама ў старажытнаегіпецкім горадзе .
Па сведчанні Герадота, найстаражытнейшы з аракулаў Элады знаходзіўся ў Эпіры, у горадзе . Мяркуецца, што ён узнік да прыходу ў Эладу грэкаў як свяцілішча , якая ў грэчаскай традыцыі тлумачылася як багіня зямлі, Гея. Як і ўсе, мабыць, найстаражытнейшыя аракулы ён быў звязаны з : жрацы чэрпалі прадказанні ў шолаху лісця свяшчэннага дуба.
Герадот згадвае і іншыя аракулы. Ён распавядае, што лідыйскі цар Крэз вырашыў абраць самага дакладнага аракула і разаслаў ганцоў «у Дэльфы, іншых у , што ў , трэціх у Дадону; іншыя былі пасланы таксама да і да і, нарэшце, у ў Мілецкай вобласці». Тое, што Крэз будзе варыць у катле чарапаху і ягня, змагла прадказаць толькі дэльфійская . Гэта гісторыя паказвае, што аракулаў паважалі не толькі старажытныя грэкі, але і іх непасрэдныя суседзі.
Піфія
Найбольш знакаміты і аўтарытэтны аракул антычнага свету знаходзіўся ў Дэльфах, якія лічыліся , бо там знаходзіўся . Вытокі гэтага аракула таксама хтанічныя, што знайшло адлюстраванне ў міфе пра знішчэнне змея Піфона богам святла Апалонам, якому пасля і было прысвечана гэта прадракалішча. Жрыца, званая , удыхала атрутныя пары, якія выходзілі з расколіны ў пародзе, і ўпадала ў свяшчэнны экстаз, а жрацы запісвалі яе словы. Прадказанні фармуляваліся цёмнай, паэтычнай мовай і часцяком дапушчалі дыяметральна процілеглыя тлумачэнні.
Як і іншыя аракулы, піфія давала прадказанні ў строга вызначаныя дні — толькі ў сёмы дзень месяца, прытым на зіму свяцілішча зачынялася. Каб гарантаваць добразычлівасць піфіі, наведвальнікі павінны былі прыносіць у Дэльфах багатыя ахвяры. Бяднейшыя людзі па гэта звярталіся не да піфіі, а да вандроўных прадракальнікаў. Дэльфскі аракул быў зачынены ў 393 годзе па загаду імператара-хрысціяніна Феадосія Вялікага як апора язычніцтва.
Зноскі
- Broad, William J. 2007. The Oracle: Ancient Delphi and the Science Behind Its Lost Secrets. New York: Penguin Press. Pp. 15, 19.
- Walter Burkert. Greek Religion. Harvard University Press, 1985. Pp. 116—118.
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Ara kul lac oraculum ad lac oro gavaru prashu najbolsh raspaysyudzhanaya y antychnasci forma yakaya zaklyuchalasya y tym shto pradkazanne ad imya bazhastva pa zapyce vernikay abvyashchay specyyalny zhrec yaki i nazyvaysya arakulam U shyrejshym sense pad arakulam razumeli i pradrakalishcha mesca dze abvyashchalasya pradkazanne i sam tekst pradkazannya ArakulAdpavyadae dzejnasciGreek divination d EpohaantychnascSvyaty zastupnikAgabus d Medyyafajly na Vikishovishchy Navedvanne arakula 1884 U suchasnaj move pad arakulam razumeecca pradkazalnik buduchyni a taksama chalavek use merkavanni yakoga pryznayucca byassprechnaj iscinaj adkryccyom PahodzhanneGl taksama Za vyklyuchennem delfijskaj pifii use starazhytnyya arakuly byli muzhchynskaga polu Gistoryki myarkuyuc shto arakuly pryjshli y Starazhytnuyu Grecyyu sa Starazhytnaga Ushodu bo padobnyya pradrakalishchy isnavali y Mary i y Asiryi a taksama y starazhytnaegipeckim goradze Pa svedchanni Geradota najstarazhytnejshy z arakulay Elady znahodziysya y Epiry u goradze Myarkuecca shto yon uznik da pryhodu y Eladu grekay yak svyacilishcha yakaya y grechaskaj tradycyi tlumachylasya yak baginya zyamli Geya Yak i yse mabyc najstarazhytnejshyya arakuly yon byy zvyazany z zhracy cherpali pradkazanni y sholahu liscya svyashchennaga duba Geradot zgadvae i inshyya arakuly Yon raspavyadae shto lidyjski car Krez vyrashyy abrac samaga dakladnaga arakula i razaslay gancoy u Delfy inshyh u shto y trecih u Dadonu inshyya byli paslany taksama da i da i nareshce u y Mileckaj voblasci Toe shto Krez budze varyc u katle charapahu i yagnya zmagla pradkazac tolki delfijskaya Geta gistoryya pakazvae shto arakulay pavazhali ne tolki starazhytnyya greki ale i ih nepasrednyya susedzi PifiyaAsnoyny artykul Car perad pifiyaj Najbolsh znakamity i aytarytetny arakul antychnaga svetu znahodziysya y Delfah yakiya lichylisya bo tam znahodziysya Vytoki getaga arakula taksama htanichnyya shto znajshlo adlyustravanne y mife pra znishchenne zmeya Pifona bogam svyatla Apalonam yakomu paslya i bylo prysvechana geta pradrakalishcha Zhryca zvanaya udyhala atrutnyya pary yakiya vyhodzili z raskoliny y parodze i ypadala y svyashchenny ekstaz a zhracy zapisvali yae slovy Pradkazanni farmulyavalisya cyomnaj paetychnaj movaj i chascyakom dapushchali dyyametralna procileglyya tlumachenni Yak i inshyya arakuly pifiya davala pradkazanni y stroga vyznachanyya dni tolki y syomy dzen mesyaca prytym na zimu svyacilishcha zachynyalasya Kab garantavac dobrazychlivasc pifii navedvalniki pavinny byli prynosic u Delfah bagatyya ahvyary Byadnejshyya lyudzi pa geta zvyartalisya ne da pifii a da vandroynyh pradrakalnikay Delfski arakul byy zachyneny y 393 godze pa zagadu imperatara hrysciyanina Feadosiya Vyalikaga yak apora yazychnictva ZnoskiBroad William J 2007 The Oracle Ancient Delphi and the Science Behind Its Lost Secrets New York Penguin Press Pp 15 19 Walter Burkert Greek Religion Harvard University Press 1985 Pp 116 118