Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Васі́ль Шу́йскі (пры ўступленні на прастол Васі́ль IV Іаа́навіч) (1552 — 12 верасня 1612) — цар і вялікі князь усяе Русі з 1606 па 1610. Сын князя .
| Васіль Шуйскі | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Папярэднік | Ілжэдзмітрый I | ||||||
| Пераемнік | Уладзіслаў Ваза | ||||||
| Нараджэнне | 1552
| ||||||
| Смерць | 12 верасня 1612
| ||||||
| Месца пахавання |
| ||||||
| Род | Шуйскія | ||||||
| Бацька | Іван Шуйскі[d] | ||||||
| Жонка | Maria Buynosova-Rostovskaya[d] і Yelena Repnina[d] | ||||||
| Дзеці | Anastasiya Vasilyevna[d] | ||||||
| Веравызнанне | Праваслаўная Царква | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Біяграфія да ўзыходжання на царства
Баярын і кіраўнік Маскоўскай суднай палаты з 1584 года. Рында з вялікім саадакам у паходах 1574, 1576, 1577 і 1579. Ваявода ў паходзе да Серпухава летам 1581 года. Ваявода Вялікага палка ў паходзе да Ноўгарада ў ліпені 1582 года пры браце Андрэі. Ваявода палка правай рукі ў паходзе да Серпухава ў красавіку 1583 года. Ваявода смаленскі ў 1585—1587. Па невядомых прычынах быў у недоўгачасовай ссылцы ў 1586 годзе.
Падчас пераследу Шуйскіх Гадуновым з 1587 знаходзіўся ў ссылцы ў Галічы. У 1591 Гадуноў, ужо не бачачы небяспекі ад Шуйскіх, вяртае іх у Маскву. З тых часоў Шуйскія ў цэлым паводзілі сябе лаяльна.
У 1591 вёў следства па справе . Быў пад строгім наглядам Гадунова, Шуйскі прызнаў прычынай смерці царэвіча самазабойства, няшчасны выпадак. З гэтага жа года ізноў уведзены ў Баярскую думу. Пасля гэтага быў ваяводай наўгародскім. Першы ваявода палка правай рукі ў войскі Мсціслаўскага ў Крымскім паходзе да Серпухава 1598.
Са студзеня 1605 прызначаны ваяводай палка правай рукі ў паходзе супраць Ілжэдзмітрыя і ў бітве пад Дабрынічамі атрымаў перамогу. Аднак, не моцна жадаючы перамогі Гадунова, бяздзейнасцю даў узмацніцца самазванцу.
Пасля падзення Гадунова спрабаваў ажыццявіць пераварот, аднак быў арыштаваны і сасланы разам з братамі. Але Ілжэдзмітрыю неабходна была баярска падтрымка, і ў канцы 1605 года Шуйскія вярнуліся ў Маскву.
Падчас народнага паўстання 17 мая 1606 года Ілжэдзмітрый I быў забіты, а 19 мая група прыхільнікаў Васіля Іванавіча «выгукнула» Шуйскага царом. Быў каранаваны 1 чэрвеня мітрапалітам . Васіль Іванавіч даў крыжацалавальны запіс, які абмяжоўваў яго ўладу. У пачатку чэрвеня ўрад Шуйскага абвясціў Барыса Гадунова забойцам царэвіча Дзмітрыя.
Кіраванне
Прыход Шуйскага да ўлады ўзмацніў барацьбу сярод баярства і паміж паўднёвым і сталічным дваранствам, што прывяло да паўстання пад кіраўніцтвам І. Балотнікава. У барацьбе з ім Шуйскі высунуў праграму кансалідацыі ўсіх пластоў класа феадалаў, улічваючы іх інтарэсы ў палітыцы па сялянскім (Укладанне 9 сакавіка 1607), халопскім (указы 1607—1608), зямельным і фінансавым пытаннях.
Асобныя саступкі ў заканадаўстве аб халопах былі накіраваны на раскол лагера паўстанцаў. Згуртаванне класа феадалаў да вясны 1607 і падтрымка найбуйнейшых гарадоў Паволжа і поўначы дазволілі Шуйскаму ў кастрычніку 1607 разграміць паўстанне. Але ўжо ў жніўні 1607 пачаўся новы этап польскай інтэрвенцыі ў Расіі (). Пасля паражэння пад Волхавам (1 мая 1608), урад Шуйскага быў абложаны ў Маскве. Да канца 1608 шматлікія раёны краіны апынуліся пад уладай Лжэдзмітрыя II. У лютым 1609 урад Шуйскага склаў дагавор са Швецыяй, па якім за найманне шведскіх войскаў саступала частку рускай тэрыторыі.
З канца 1608 пачаўся стыхійны народны рух супраць польскіх інтэрвентаў, узначаліць які ўрад Шуйскага (у асобе камандуючага руска-шведскім войскам князя ) здолеў толькі з канца зімы 1609. Да сакавіка 1610 Масква і вялікая частка краіны былі вызвалены. Але яшчэ ў верасні 1609 пачалася адкрытая польская інтэрвенцыя.
Паражэнне войскаў пад ад войска Жыгімонта III 24 чэрвеня 1610 і паўстанне ў Маскве прывялі да падзення Шуйскага. 17 (27) ліпеня 1610 часткай баярства, сталічнага і правінцыйнага дваранства Васіль IV Іаанавіч быў зрынуты з пасаду і гвалтоўна пастрыжаны ў манахі. У верасні 1610 ён быў выдадзены польскаму гетману , які вывёз яго ў кастрычніку пад Смаленск, а пазней у Польшчу. Памёр у зняволенні ў Гастынскім замку, у 130 вёрстах ад Варшавы.
Шлюбы і дзеці
- князёўна Алена Міхайлаўна Рэпніна (+1592), дачка баярына князя Міхаіла Пятровіча Рэпніна
- (з 1608) князёўна Марыя Пятроўна Буйносава-Растоўская (+1626), дачка князя Пятра Іванавіча Буйносава-Растоўскага
- Ганна Васільеўна Шуйская (1609 — пам. у маленстве)
- Анастасія Васільеўна Шуйская (1610 — пам. у маленстве)
Зноскі
- Vasily (IV) Shuysky // Encyclopædia Britannica Праверана 25 кастрычніка 2023.
- Vasily (IV) Shuysky // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- Basili IV de Rússia // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
Спасылкі
- Мінуўшчына Расіі: Продкі Васіля IV Іванавіча Шуйскага, цара ўсяе Русі (да 10-га пакалення)
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Vasi l Shu jski pry ystuplenni na prastol Vasi l IV Iaa navich 1552 12 verasnya 1612 car i vyaliki knyaz usyae Rusi z 1606 pa 1610 Syn knyazya Vasil Shujskicar usyae Rusi1606 1610Papyarednik Ilzhedzmitryj IPeraemnik Uladzislay VazaNaradzhenne 1552 Nizhni Noygarad Maskoyskaya dzyarzhavaSmerc 12 verasnya 1612 1612 09 12 Gastynin Gastyninski pavet Mazaveckae vayavodstva PolshchaMesca pahavannya Arhangelski saborRod ShujskiyaBacka Ivan Shujski d Zhonka Maria Buynosova Rostovskaya d i Yelena Repnina d Dzeci Anastasiya Vasilyevna d Veravyznanne Pravaslaynaya Carkva Medyyafajly na VikishovishchyBiyagrafiya da yzyhodzhannya na carstvaBayaryn i kiraynik Maskoyskaj sudnaj palaty z 1584 goda Rynda z vyalikim saadakam u pahodah 1574 1576 1577 i 1579 Vayavoda y pahodze da Serpuhava letam 1581 goda Vayavoda Vyalikaga palka y pahodze da Noygarada y lipeni 1582 goda pry brace Andrei Vayavoda palka pravaj ruki y pahodze da Serpuhava y krasaviku 1583 goda Vayavoda smalenski y 1585 1587 Pa nevyadomyh prychynah byy u nedoygachasovaj ssylcy y 1586 godze Padchas perasledu Shujskih Gadunovym z 1587 znahodziysya y ssylcy y Galichy U 1591 Gadunoy uzho ne bachachy nebyaspeki ad Shujskih vyartae ih u Maskvu Z tyh chasoy Shujskiya y celym pavodzili syabe layalna U 1591 vyoy sledstva pa sprave Byy pad strogim naglyadam Gadunova Shujski pryznay prychynaj smerci carevicha samazabojstva nyashchasny vypadak Z getaga zha goda iznoy uvedzeny y Bayarskuyu dumu Paslya getaga byy vayavodaj naygarodskim Pershy vayavoda palka pravaj ruki y vojski Mscislayskaga y Krymskim pahodze da Serpuhava 1598 Sa studzenya 1605 pryznachany vayavodaj palka pravaj ruki y pahodze suprac Ilzhedzmitryya i y bitve pad Dabrynichami atrymay peramogu Adnak ne mocna zhadayuchy peramogi Gadunova byazdzejnascyu day uzmacnicca samazvancu Paslya padzennya Gadunova sprabavay azhyccyavic peravarot adnak byy aryshtavany i saslany razam z bratami Ale Ilzhedzmitryyu neabhodna byla bayarska padtrymka i y kancy 1605 goda Shujskiya vyarnulisya y Maskvu Padchas narodnaga paystannya 17 maya 1606 goda Ilzhedzmitryj I byy zabity a 19 maya grupa pryhilnikay Vasilya Ivanavicha vyguknula Shujskaga carom Byy karanavany 1 chervenya mitrapalitam Vasil Ivanavich day kryzhacalavalny zapis yaki abmyazhoyvay yago yladu U pachatku chervenya yrad Shujskaga abvyasciy Barysa Gadunova zabojcam carevicha Dzmitryya KiravannePradstaylenne palonnaga cara Vasilya Shujskaga Senatu i Zhygimontu III u Varshave 1611 Pryhod Shujskaga da ylady yzmacniy baracbu syarod bayarstva i pamizh paydnyovym i stalichnym dvaranstvam shto pryvyalo da paystannya pad kiraynictvam I Balotnikava U baracbe z im Shujski vysunuy pragramu kansalidacyi ysih plastoy klasa feadalay ulichvayuchy ih intaresy y palitycy pa syalyanskim Ukladanne 9 sakavika 1607 halopskim ukazy 1607 1608 zyamelnym i finansavym pytannyah Asobnyya sastupki y zakanadaystve ab halopah byli nakiravany na raskol lagera paystancay Zgurtavanne klasa feadalay da vyasny 1607 i padtrymka najbujnejshyh garadoy Pavolzha i poynachy dazvolili Shujskamu y kastrychniku 1607 razgramic paystanne Ale yzho y zhniyni 1607 pachaysya novy etap polskaj intervencyi y Rasii Paslya parazhennya pad Volhavam 1 maya 1608 urad Shujskaga byy ablozhany y Maskve Da kanca 1608 shmatlikiya rayony krainy apynulisya pad uladaj Lzhedzmitryya II U lyutym 1609 urad Shujskaga sklay dagavor sa Shvecyyaj pa yakim za najmanne shvedskih vojskay sastupala chastku ruskaj terytoryi Z kanca 1608 pachaysya styhijny narodny ruh suprac polskih interventay uznachalic yaki yrad Shujskaga u asobe kamanduyuchaga ruska shvedskim vojskam knyazya zdoley tolki z kanca zimy 1609 Da sakavika 1610 Maskva i vyalikaya chastka krainy byli vyzvaleny Ale yashche y verasni 1609 pachalasya adkrytaya polskaya intervencyya Parazhenne vojskay pad ad vojska Zhygimonta III 24 chervenya 1610 i paystanne y Maskve pryvyali da padzennya Shujskaga 17 27 lipenya 1610 chastkaj bayarstva stalichnaga i pravincyjnaga dvaranstva Vasil IV Iaanavich byy zrynuty z pasadu i gvaltoyna pastryzhany y manahi U verasni 1610 yon byy vydadzeny polskamu getmanu yaki vyvyoz yago y kastrychniku pad Smalensk a paznej u Polshchu Pamyor u znyavolenni y Gastynskim zamku u 130 vyorstah ad Varshavy Shlyuby i dzeciknyazyoyna Alena Mihajlayna Repnina 1592 dachka bayaryna knyazya Mihaila Pyatrovicha Repnina z 1608 knyazyoyna Maryya Pyatroyna Bujnosava Rastoyskaya 1626 dachka knyazya Pyatra Ivanavicha Bujnosava Rastoyskaga Ganna Vasileyna Shujskaya 1609 pam u malenstve Anastasiya Vasileyna Shujskaya 1610 pam u malenstve ZnoskiVasily IV Shuysky Encyclopaedia Britannica Praverana 25 kastrychnika 2023 lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt Vasily IV Shuysky Encyclopaedia Britannica Praverana 9 kastrychnika 2017 lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt Basili IV de Russia Gran Enciclopedia Catalana Grup Enciclopedia 1968 lt a href https wikidata org wiki Track Q18696256 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2664168 gt lt a gt SpasylkiMinuyshchyna Rasii Prodki Vasilya IV Ivanavicha Shujskaga cara ysyae Rusi da 10 ga pakalennya