Горная парода, прыродны мінеральны агрэгат больш ці менш пастаяннага складу і будовы. Горныя пароды ўтвараюць геалагічныя целы ў зямной кары. Складзены з пародаўтваральных і акцэсорных мінералаў.
Горная парода | |
---|---|
Матэрыял | пародаўтваральныя мінералы[d] і мінерал |
Вывучаецца ў | петралогія |
Супрацьлегласць | глеба |
![]() |

Паводле паходжання вылучаюць:
- Магматычныя горныя пароды.
- Асадкавыя горныя пароды.
- Метамарфічныя горныя пароды.
- і інш.
Магматычныя і метамарфічныя Г. п. складаюць каля 90 % аб'ёму зямной кары, каля 10 % складаюць асадкавыя. Асадкавыя Г. п. займаюць каля 75 % плошчы зямной паверхні.
Групы горных парод
Паводле паходжання горныя пароды падзяляюцца на тры групы: магматычныя (эфузіўныя і інтрузіўныя), асадкавыя і метамарфічныя. Магматычныя і мэтамарфічныя горныя пароды складаюць каля 90% аб'ёма зямной кары, аднак, на сучаснай паверхні мацерыкоў вобласці іх распаўсюджвання параўнальна невялікія. Астатнія 10% прыпадаюць на долю асадкавых парод, якія займаюць 75% плошчы зямной паверхні.
Магматычныя горныя пароды па сваім паходжанні падзяляюцца на эфузіўныя і інтрузіўныя. Эфузіўныя (вулканічныя) горныя пароды ўтвараюцца пры зліцці магмы на паверхню зямлі. Інтрузіўныя горныя пароды, наадварот, узнікаюць пры зліцці магмы ў тоўшчы зямной кары.
Падзел парод на магматычныя, мэтамарфічныя і асадкавыя не заўсёды відавочны. У асадкавых горных пародах, у працэсе , ужо пры вельмі нізкіх, у геалагічным сэнсе, тэмпературах, пачынаюцца мінеральныя ператварэнні, аднак пароды лічацца мэтамарфічнымі пры з'яўленні ў іх новаўтворанага граніту. Пры ўмераных цісках пачатак мэтамарфізма адпавядае тэмпературы 300 °C.
Пры высокіх ступенях мэтамарфізма змазваецца мяжа паміж мэтамарфічнымі і магматычнымі горнымі пародамі. Пачынаецца плаўленне парод, змешванне новаўтвораных расплаваў з відавочна знешнімі. Часцяком назіраюцца паступовыя пераходы ад відавочна мэтамарфічных, палоскавых парод, да тыповых гранітаў. Такія працэсы ставяцца да .
Тыпы залягання пластоў
Манакліналь, тып залягання пластоў горных парод з аднолькавым нахілам у адзін бок.
Гл. таксама
- Геалагічная світа
Літаратура
- Вызначальнік мінералаў і горных парод / Н. У. Ерашова, Т. С. Шырко. - Мінск: Народная асвета, 1975. - 61, [2] с., [2] л. каляр. іл.
- Мінералы, горныя пароды і глебы роднага краю: Кн. для настаўніка / У. Фядотаў, А. Цытленак. - Мн.: Нар. асвета, 1987. - 109, [2] c.
- Мінералы. Горныя пароды. Метэарыты: у свеце беларускага каменя: нарысы: [пераклад з рускай мовы] / Усевалад Бардон. - Мінск: Мастацкая літаратура, 2011. - 68, [3] с. – (Зямля мая).
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Горная парода
- Усё пра горныя пароды і мінералы
- Слоўнік тэрмін горных парод
- https://www.usgs.gov/faqs/what-difference-between-rock-and-mineral
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Gornaya paroda pryrodny mineralny agregat bolsh ci mensh pastayannaga skladu i budovy Gornyya parody ytvarayuc gealagichnyya cely y zyamnoj kary Skladzeny z parodaytvaralnyh i akcesornyh mineralay Gornaya parodaMateryyalparodaytvaralnyya mineraly d i mineralVyvuchaecca ypetralogiyaSupracleglascgleba Medyyafajly na VikishovishchyAsadkavyya gornyya parody Pavodle pahodzhannya vyluchayuc Magmatychnyya gornyya parody Asadkavyya gornyya parody Metamarfichnyya gornyya parody i insh Magmatychnyya i metamarfichnyya G p skladayuc kalya 90 ab yomu zyamnoj kary kalya 10 skladayuc asadkavyya Asadkavyya G p zajmayuc kalya 75 ploshchy zyamnoj paverhni Grupy gornyh parodPavodle pahodzhannya gornyya parody padzyalyayucca na try grupy magmatychnyya efuziynyya i intruziynyya asadkavyya i metamarfichnyya Magmatychnyya i metamarfichnyya gornyya parody skladayuc kalya 90 ab yoma zyamnoj kary adnak na suchasnaj paverhni macerykoy voblasci ih raspaysyudzhvannya paraynalna nevyalikiya Astatniya 10 prypadayuc na dolyu asadkavyh parod yakiya zajmayuc 75 ploshchy zyamnoj paverhni Magmatychnyya gornyya parody pa svaim pahodzhanni padzyalyayucca na efuziynyya i intruziynyya Efuziynyya vulkanichnyya gornyya parody ytvarayucca pry zlicci magmy na paverhnyu zyamli Intruziynyya gornyya parody naadvarot uznikayuc pry zlicci magmy y toyshchy zyamnoj kary Padzel parod na magmatychnyya metamarfichnyya i asadkavyya ne zaysyody vidavochny U asadkavyh gornyh parodah u pracese uzho pry velmi nizkih u gealagichnym sense temperaturah pachynayucca mineralnyya peratvarenni adnak parody lichacca metamarfichnymi pry z yaylenni y ih novaytvoranaga granitu Pry ymeranyh ciskah pachatak metamarfizma adpavyadae temperatury 300 C Pry vysokih stupenyah metamarfizma zmazvaecca myazha pamizh metamarfichnymi i magmatychnymi gornymi parodami Pachynaecca playlenne parod zmeshvanne novaytvoranyh rasplavay z vidavochna zneshnimi Chascyakom nazirayucca pastupovyya perahody ad vidavochna metamarfichnyh paloskavyh parod da typovyh granitay Takiya pracesy stavyacca da Typy zalyagannya plastoyManaklinal typ zalyagannya plastoy gornyh parod z adnolkavym nahilam u adzin bok Gl taksamaGealagichnaya svitaLitaraturaVyznachalnik mineralay i gornyh parod N U Erashova T S Shyrko Minsk Narodnaya asveta 1975 61 2 s 2 l kalyar il Mineraly gornyya parody i gleby rodnaga krayu Kn dlya nastaynika U Fyadotay A Cytlenak Mn Nar asveta 1987 109 2 c Mineraly Gornyya parody Metearyty u svece belaruskaga kamenya narysy peraklad z ruskaj movy Usevalad Bardon Minsk Mastackaya litaratura 2011 68 3 s Zyamlya maya SpasylkiNa Vikishovishchy yosc medyyafajly pa teme Gornaya paroda Usyo pra gornyya parody i mineraly Sloynik termin gornyh parod https www usgs gov faqs what difference between rock and mineral