Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Канюшына (Trifolium) — род раслін сямейства Бабовыя (Fabaceae), падсямейства ().
| Канюшына | |||||||||||||||||||
 Канюшына лугавая (Trifolium pratense) — тыпавы від роду Канюшына | |||||||||||||||||||
| Навуковая класіфікацыя | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| прамежныя рангі
| |||||||||||||||||||
| Міжнародная навуковая назва | |||||||||||||||||||
| Trifolium L. | |||||||||||||||||||
| Тыпавы від | |||||||||||||||||||
| Trifolium pratense L. — Канюшына лугавая | |||||||||||||||||||
| Арэал | |||||||||||||||||||
 Вобласць натуральнага распаўсюду | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Назва
Навуковая назва роду — trifolium — азначае «трохліснік».
Канюшына атрымала сваю беларускую назву за тое, што падабаецца каням, бо з’яўляецца салодкай.
Батанічнае апісанне
Шматгадовыя, двухгадовыя і аднагадовыя травяністыя расліны з узыходнымі, прамастойнымі або распасцёртымі аблісцелымі сцёбламі, стрыжнёвымі, цыліндрычнымі і верацёнападобна патоўшчанымі каранямі (у некаторых відаў карэнішча). На дробных карэньчыках утвараюцца каранёвыя клубеньчыкі, у якіх месцяцца клубеньчыкавыя бактэрыі, што засвойваюць азот паветра. Лісце чаргаванае, трайчастае ці пальчата-складанае з 5—9 суцэльнакрайнімі лісцікамі з прылісткамі. Кветкі дробныя, двухполыя, зігаморфныя (матыльковага тыпу), рознага колеру, у галоўчатых цыліндрычных, шарападобных і іншых суквеццях. Плод — дробны струк.
Арэал і экалогія
Адрозніваецца больш за 200 відаў. Пашыраны ва ўмераных і субтрапічных абласцях Паўночнага паўшар’я. Некаторыя віды ёсць ў гарах Паўднёвай Амерыкі і трапічнай Афрыкі. На Беларусі 15 дзікарослых відаў найбольш вядомыя: (Trifolium hybridum), канюшына лугавая, або чырвоная (Trifolium pratense), (), канюшына раллявая (Trifolium arvense); у Чырвоную кнігу Беларусі занесены 2 віды: канюшына чырванаватая (Trifolium rubens) і (). Растуць на лугах, пашах, у лясах, акультураныя часам дзічэюць.
Віды
Паводле базы даных The Plant List, род уключае 244 відаў:
- Trifolium alexandrinum L. —
- Trifolium alpestre L. — Канюшына альпійская, ці Пералётнік чырвоны, ці Пржалётнік
- A.Gray
- Waldst. &
- L.
- Trifolium arvense L. — Канюшына раллявая, ці Канюшына пашавая, ці Агурнік, ці Мядуніца, ці Мядунка, ці Канюшкі, ці Кіцюкі, ці Заяччы лапкі, ці Кашуркі, ці Кашурнік
- Trifolium aureum — Канюшына шаматкая, ці Злотнік, ці Хмельнік
- S.Watson
- Trifolium campestre — Канюшына палявая, ці Мядзеліна, ці Хмялёк, ці Клевер, ці Жоўтая дзятліна, ці Хмель заяччы, ці Дзікая кашка
- Willd.
- Trifolium cyathiferum Lindl.
- & A.Gray
- Ehrh.
- Trifolium dubium — Канюшына няпэўная
- DC.
- Trifolium fragiferum L. — Канюшына сунічная, ці Гарлінка
- L.
- ()
- Trifolium hybridum L. — Канюшына ружовая, ці Краснабай
- L. — , ці
- L.
- & A.Gray
- Trifolium lupinaster L. — Канюшына лубінавая, ці Дзятліна лясная
- () Poir.
- L. — , ці , ці , ці , ці
- Viv.
- L. — , ці , ці , ці , ці Дзенцяліна, ці , ці , ці , ці , ці
- Huds.
- Jacq. —
- Boiss. &
- A.Gray
- Willd.
- (C.A.Mey.)
- Trifolium pratense L. — Канюшына лугавая, ці Валашок, ці Дзенцяліна, ці Канічына, ці Красная дзятліна, ці Чырвоная дзяцеліна, ці Канюшына, ці Красная курыга, ці Курыжка, ці Тройца
- L. — , ці , ці , ці , ці , ці , ці , ці , ці , ці
- L.
- L.
- Trifolium rubens L. — Канюшына чырванаватая
- Trifolium spadiceum L. — Канюшына цёмна-каштанавая, ці Дзятлінка жоўтая, ці Пажарнік
- L.
Значэнне і выкарыстанне
Кармавая (мае шмат пратэіну), сідэральная (азотфіксавальная — павялічвае ўрадлівасць глебы), лекавая, меданосная і дэкаратыўная расліна.
Кветкі канюшыны разам з кветкамі лёну ўпрыгожваюць сучасны герб Беларусі.
Зноскі
- Звесткі пра род Trifolium у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
- Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 132. — 160 с. — 2 350 экз.
- Trifolium (англ.). The Plant List. Version 1.1. (7 мая 2013). Праверана 18 верасня 2016.
Літаратура
- Вынаеў Г. У. Канюшына // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
- Кухарава Л. В., Сауткіна Т. А., Уласава К. С. Канюшына // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — С. 477. — 522 с. — 10 000 экз.
Спасылкі
- Клевер — род Trifolium: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Kanyushyna Trifolium rod raslin syamejstva Babovyya Fabaceae padsyamejstva KanyushynaKanyushyna lugavaya Trifolium pratense typavy vid rodu KanyushynaNavukovaya klasifikacyyapramezhnyya rangi Damen EykaryyotyCarstva RaslinyAddzel KvetkavyyaKlas DvuhdolnyyaParadak BabovakvetnyyaSyamejstva BabovyyaPadsyamejstva Tryba Rod KanyushynaMizhnarodnaya navukovaya nazvaTrifolium L Typavy vidTrifolium pratense L Kanyushyna lugavayaArealVoblasc naturalnaga raspaysyuduSistematyka na VikividahVyyavy na VikishovishchyITIS 26204NCBI 3898EOL 27877GRIN g 12357IPNI 23722NazvaNavukovaya nazva rodu trifolium aznachae trohlisnik Kanyushyna atrymala svayu belaruskuyu nazvu za toe shto padabaecca kanyam bo z yaylyaecca salodkaj Batanichnae apisanneShmatgadovyya dvuhgadovyya i adnagadovyya travyanistyya rasliny z uzyhodnymi pramastojnymi abo raspascyortymi abliscelymi scyoblami stryzhnyovymi cylindrychnymi i veracyonapadobna patoyshchanymi karanyami u nekatoryh viday karenishcha Na drobnyh karenchykah utvarayucca karanyovyya klubenchyki u yakih mescyacca klubenchykavyya bakteryi shto zasvojvayuc azot pavetra Lisce chargavanae trajchastae ci palchata skladanae z 5 9 sucelnakrajnimi liscikami z prylistkami Kvetki drobnyya dvuhpolyya zigamorfnyya matylkovaga typu roznaga koleru u galoychatyh cylindrychnyh sharapadobnyh i inshyh sukveccyah Plod drobny struk Areal i ekalogiyaAdroznivaecca bolsh za 200 viday Pashyrany va ymeranyh i subtrapichnyh ablascyah Paynochnaga payshar ya Nekatoryya vidy yosc y garah Paydnyovaj Ameryki i trapichnaj Afryki Na Belarusi 15 dzikaroslyh viday najbolsh vyadomyya Trifolium hybridum kanyushyna lugavaya abo chyrvonaya Trifolium pratense kanyushyna rallyavaya Trifolium arvense u Chyrvonuyu knigu Belarusi zaneseny 2 vidy kanyushyna chyrvanavataya Trifolium rubens i Rastuc na lugah pashah u lyasah akulturanyya chasam dzicheyuc VidyAsnoyny artykul Pavodle bazy danyh The Plant List rod uklyuchae 244 viday Trifolium alexandrinum L Trifolium alpestre L Kanyushyna alpijskaya ci Peralyotnik chyrvony ci Przhalyotnik A Gray Waldst amp L Trifolium arvense L Kanyushyna rallyavaya ci Kanyushyna pashavaya ci Agurnik ci Myadunica ci Myadunka ci Kanyushki ci Kicyuki ci Zayachchy lapki ci Kashurki ci Kashurnik Trifolium aureum Kanyushyna shamatkaya ci Zlotnik ci Hmelnik S Watson Trifolium campestre Kanyushyna palyavaya ci Myadzelina ci Hmyalyok ci Klever ci Zhoytaya dzyatlina ci Hmel zayachchy ci Dzikaya kashka Willd Trifolium cyathiferum Lindl amp A Gray Ehrh Trifolium dubium Kanyushyna nyapeynaya DC Trifolium fragiferum L Kanyushyna sunichnaya ci Garlinka L Trifolium hybridum L Kanyushyna ruzhovaya ci Krasnabaj L ci L amp A Gray Trifolium lupinaster L Kanyushyna lubinavaya ci Dzyatlina lyasnaya Poir L ci ci ci ci Viv L ci ci ci ci Dzencyalina ci ci ci ci ci Huds Jacq Boiss amp A Gray Willd C A Mey Trifolium pratense L Kanyushyna lugavaya ci Valashok ci Dzencyalina ci Kanichyna ci Krasnaya dzyatlina ci Chyrvonaya dzyacelina ci Kanyushyna ci Krasnaya kuryga ci Kuryzhka ci Trojca L ci ci ci ci ci ci ci ci ci L L Trifolium rubens L Kanyushyna chyrvanavataya Trifolium spadiceum L Kanyushyna cyomna kashtanavaya ci Dzyatlinka zhoytaya ci Pazharnik L Znachenne i vykarystanneKarmavaya mae shmat prateinu sideralnaya azotfiksavalnaya pavyalichvae yradlivasc gleby lekavaya medanosnaya i dekaratyynaya raslina Kvetki kanyushyny razam z kvetkami lyonu yprygozhvayuc suchasny gerb Belarusi ZnoskiZvestki pra rod Trifolium u baze danyh Index Nominum Genericorum Mizhnarodnaj asacyyacyi pa taksanamii raslin IATP angl Kiselevskij A I Latino russko belorusskij botanicheskij slovar Mn Nauka i tehnika 1967 S 132 160 s 2 350 ekz Trifolium angl The Plant List Version 1 1 7 maya 2013 Praverana 18 verasnya 2016 LitaraturaVynaey G U Kanyushyna Belaruskaya encyklapedyya U 18 t T 8 Kanto Kuli Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1999 T 8 576 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0144 3 t 8 Kuharava L V Sautkina T A Ulasava K S Kanyushyna Encyklapedyya pryrody Belarusi U 5 i t T 2 Gatnya Katyn Redkal I P Shamyakin gal red i insh Mn BelSE imya Petrusya Broyki 1983 S 477 522 s 10 000 ekz SpasylkiKlever rod Trifolium infarmacyya pra takson u praekce Plantarium vyznachalnik raslin i ilyustravany atlas viday rusk