Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Кельцкія мовы — група роднасных моў, якія ўваходзяць у склад індаеўрапейскай моўнай сям’і. Некалі на кельцкіх мовах гаварылі на шырокіх тэрыторыях Заходняй і Цэнтральнай Еўропы, цяпер яны захоўваюцца толькі на крайнім захадзе: у Ірландыі, Уэльсе, Брэтані, Шатландыі.
| Кельцкія мовы | |
|---|---|
 | |
| Краіны | — |
| Класіфікацыя | |
| |
| ISO 639-5 | cel |
| celt | |
| ABS ASCL | 11 |
| IETF | cel |
| Glottolog | celt1248 |
У I тыс. да н.э. былі пашыраны ў Германіі, Францыі, Вялікабрытаніі, Ірландыі, Іспаніі, Паўночнай Італіі. Пазней зона іх распаўсюджання значна скарацілася. Паводле геаграфічнай прыкметы падзяляюць на кантынентальныя і астраўныя. Іх вылучаюць у тры падгрупы: гальскую (гальская, кельтыберская, лепантыйская), гайдэльскую (ірландская, гэльская, мэнская) і брыцкую (валійская, корнская, брэтонская). Мэнская, корнская, кельтыберская, лепантыйская і гальская — мёртвыя мовы; ірландская мова — дзяржаўная мова Ірландыі (разам з англійскай); валійская мова ўжываецца ў перыёдыцы і на радыё, выкладаецца ў школах (разам з англійскай); брэтонская і гэльская мовы — сукупнасць рэгіянальных дыялектаў без устойлівай пісьмовай літаратурнай нормы і ўжываюцца ў вуснай форме.
Некаторымі асаблівасцямі кельцкія мовы збліжаюцца з італійскімі мовамі. Старажытныя кельцкія мовы былі флектыўнымі, для сучасных характэрны аналітычны тып марфалогіі. У фанетыцы розныя камбінаторныя змяненні гукаў (галосных і зычных), інкарпарацыя, спрашчэнне канцавых складоў, сілавы націск, спецыфічнае ўжыванне аддзеяслоўных назоўнікаў, цвёрды парадак слоў.
Першыя пісьмовыя помнікі кантынентальных кельцкіх моў датуюцца прыблізна V—I стст. да н.э. (надпісы на камянях, графіці на вазах, этрускае пісьмо і інш.), астраўных — IV—XI стст. (атамічныя надпісы, глосы і інш).
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 8: Канто — Кулі / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 8. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0144-3 (т. 8).
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Kelckiya movy grupa rodnasnyh moy yakiya yvahodzyac u sklad indaeyrapejskaj moynaj syam i Nekali na kelckih movah gavaryli na shyrokih terytoryyah Zahodnyaj i Centralnaj Eyropy cyaper yany zahoyvayucca tolki na krajnim zahadze u Irlandyi Uelse Bretani Shatlandyi Kelckiya movyKrainy Klasifikacyya d indaeyrapejskiya movyKelckiya movy dd dd ISO 639 5 celceltABS ASCL 11IETF celGlottolog celt1248Kelckiya movy y XX stagoddzi U I tys da n e byli pashyrany y Germanii Francyi Vyalikabrytanii Irlandyi Ispanii Paynochnaj Italii Paznej zona ih raspaysyudzhannya znachna skaracilasya Pavodle geagrafichnaj prykmety padzyalyayuc na kantynentalnyya i astraynyya Ih vyluchayuc u try padgrupy galskuyu galskaya keltyberskaya lepantyjskaya gajdelskuyu irlandskaya gelskaya menskaya i bryckuyu valijskaya kornskaya bretonskaya Menskaya kornskaya keltyberskaya lepantyjskaya i galskaya myortvyya movy irlandskaya mova dzyarzhaynaya mova Irlandyi razam z anglijskaj valijskaya mova yzhyvaecca y peryyodycy i na radyyo vykladaecca y shkolah razam z anglijskaj bretonskaya i gelskaya movy sukupnasc regiyanalnyh dyyalektay bez ustojlivaj pismovaj litaraturnaj normy i yzhyvayucca y vusnaj forme Nekatorymi asablivascyami kelckiya movy zblizhayucca z italijskimi movami Starazhytnyya kelckiya movy byli flektyynymi dlya suchasnyh harakterny analitychny typ marfalogii U fanetycy roznyya kambinatornyya zmyanenni gukay galosnyh i zychnyh inkarparacyya sprashchenne kancavyh skladoy silavy nacisk specyfichnae yzhyvanne addzeyasloynyh nazoynikay cvyordy paradak sloy Pershyya pismovyya pomniki kantynentalnyh kelckih moy datuyucca pryblizna V I stst da n e nadpisy na kamyanyah grafici na vazah etruskae pismo i insh astraynyh IV XI stst atamichnyya nadpisy glosy i insh LitaraturaBelaruskaya encyklapedyya U 18 t T 8 Kanto Kuli Redkal G P Pashkoy i insh Mn BelEn 1999 T 8 576 s 10 000 ekz ISBN 985 11 0035 8 ISBN 985 11 0144 3 t 8