Кобрынскі раён

Кобрынскі раён — адміністрацыйна-тэжрытарыяльная адзінка ў складзе Брэсцкай вобласці. Утвораны 15 студзеня 1940 года, у сучасных межах з 25 снежня 1967 года. Падзелены на 11 сельсаветаў. Адміністрацыйны цэнтр — горад Кобрын.

Кобрынскі раён
Герб Сцяг
Краіна	Беларусь
Уваходзіць у	Брэсцкая вобласць
Адміністрацыйны цэнтр	Кобрын
Дата ўтварэння	15 студзеня 1940
Кіраўнік	Міхаіл Міхайлавіч Грышкевіч^[d]
Афіцыйныя мовы	Родная мова: беларуская 43,14 %, руская 51,18 % Размаўляюць дома: беларуская 15,68 %, руская 79,08 %
Насельніцтва (2009)	88 037 чал. (1-е месца)
Шчыльнасць	43,16 чал./км² (2-е месца)
Нацыянальны склад	беларусы — 87,86 %, рускія — 6,09 %, украінцы — 4,5 %, іншыя — 1,55 %
Плошча	2 039,79 (7-е месца)
Вышыня над узроўнем мора  • Найвышэйшы пункт  • Самы нізкі пункт	169,1 м  138,0 м
Часавы пояс	UTC+03:00
Тэлефонны код	+375 1642
Афіцыйны сайт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Геаграфічнае становішча

Знаходзіцца ў паўднёва-заходняй частцы Брэсцкай вобласці. Мяжуе з Бярозаўскім, Драгічынскім, Жабінкаўскім, Камянецкім, Маларыцкім і Пружанскім раёнамі Брэсцкай вобласці, а таксама з Валынскай вобласцю Украіны.

Тэрыторыя раёна займае каля 2030 км² (6,6 % ад агульнай плошчы вобласці). Працягласць раёна з поўначы на поўдзень — 61 км, з захаду на ўсход — 51 км.

Рэльеф

Па рэльефу паўночная частка раёна выразна адрозніваецца ад паўднёвай. На поўначы пераважаюць раўнінна-ўзгорыстыя ландшафты, гэта зона Кобрынскага Перадпалесся. Паўдневая частка адносіцца непасрэдна да Палесся, рэльеф якога ўяўляе сабой злёгку хвалістую, амаль плоскую раўніну.

Самая высокая кропка раёна (169,1 м) знаходзіцца за 2 км ад вёскі Тэўлі, самая нізкая (138 м) — урэз ракі Мухавец на заходняй мяжы раёна.

Гідраграфія

Раён налічвае 18 вялікіх і малых рэчак, агульная даўжыня якіх складае 298 км. Рачная сетка належыць да басейна Буга.

Рэкі: Мухавец, Трасцяніца, Кобрынка, Літкава, Выдзерка, Шэўня.

Каналы: Дняпроўска-Бугскі канал, канал Бона, .

Азёры: Бамаўскае, Любань, , Свінарэйка, Мох.

У адлегласці 10 кіламетраў ад Кобрына знаходзіцца возера Бамаўскае, якое ўзнікла ў выніку будаўніцтва аўтамабільнай трасы Брэст — Мінск. Дняпроўска-Бугскае вадасховішча.

Гісторыя

Утвораны 15 студзеня 1940 года ў складзе Брэсцкай вобласці БССР. 12 кастрычніка 1940 года падзелены на 13 сельсаветаў: Батчынскі, Жухавецкі, Закросніцкі, Засімскі, Казішчанскі, Кіселявецкі, Красналескаўскі, Лепясоўскі, Пескаўскі, Стрыгаўскі, Тэвельскі, Хідрынскі, Яроміцкі. 16 ліпеня 1954 года скасаваны Жухавецкі, Засімскі, Красналескаўскі, Пескаўскі, Хідрынскі сельсаветы, утвораны Астроміцкі, Пецькаўскі сельсаветы, Закросніцкі сельсавет перайменаваны ў Залескі, вёска Млынок перададзена ў Пружанскі раён. 8 жніўня 1959 года да раёна далучаны Аніскавіцкі, Гарадзецкі, Грушаўскі сельсаветы скасаванага Антопальскага раёна, Верхалескі, Дзівінскі, Навасёлкаўскі, Павіццеўскі, Хабовіцкі сельсаветы скасаванага Дзівінскага раёна, Азяцкі і Рагозненскі сельсаветы скасаванага Жабінкаўскага раёна. 11 жніўня 1959 года скасаваны Казішчанскі і Стрыгаўскі сельсаветы, у склад раёна з Драгічынскага раёна перададзены населеныя пункты Бярэзна, Іласк, Калонія, Лука, Навасёлкі, Смалярня і Шамятоўка. 30 кастрычніка 1959 года скасаваны Верхалескі, Лепясоўскі і Хабовіцкі сельсаветы. 14 красавіка 1960 года да раёна далучаны Стрыганецкі сельсавет Брэсцкага раёна. 21 студзеня 1961 года скасаваны Грушаўскі і Стрыганецкі сельсаветы. 25 снежня 1962 года да раёна далучаны гарадскі пасёлак Жабінка, Крыўлянскі, Сакскі, Сцяпанкаўскі і Якаўчыцкі сельсаветы Камянецкага раёна, Восаўскі і Чарнянскі сельсаветы скасаванага Маларыцкага раёна. 7 сакавіка 1963 года Кобрын аднесены да катэгорыі гарадоў абласнога падпарадкавання. 4 студзеня 1965 года гарадскі пасёлак Жабінка, Сакскі і Сцяпанкаўскі сельсаветы перададзены ў склад Брэсцкага раёна. 6 студзеня 1965 года Чарнянскі сельсавет перададзены зноў утворанаму Маларыцкаму раёну. 30 ліпеня 1966 года Азяцкі, Крыўлянскі, Рагозненскі і Якаўчыцкі сельсаветы перададзены зноў утворанаму Жабінкаўскаму раёну. 18 снежня 1972 года Пецькаўскі сельсавет перайменаваны ў Хідрынскі, 19 ліпеня 1976 года — Яроміцкі сельсавет у Буховіцкі. На 1 студзеня 1974 года ў складзе раёна 13 сельсаветаў, 164 населеныя пункты.

4 студзеня 2002 года Кобрынскі раён і горад Кобрын аб'яднаны ў адну адміністрацыйна-тэрытарыяльную адзінку — Кобрынскі раён з адміністрацыйным цэнтрам горад Кобрын.

11 мая 2012 года скасаваны Аніскавіцкі сельсавет, 26 чэрвеня 2013 года — Восаўскі сельсавет.

Насельніцтва

Насельніцтва раёна — 88,3 тыс.чал. (2011). Гарадское насельніцтва складае 56 %, сельскае — 44 %.

Колькасць населеных пунктаў — 162.

Рэлігія

У раёне зарэгістраваны 63 рэлігійныя суполкі, якія належаць да 8 рэлігійных канфесій.

Археалагічныя помнікі

Назва	Датаванне	Месцазнаходжанне	Катэгорыя
Каменны могільнік	XIV-XVI стагоддзі	1 км на поўдзень ад вёскі Закросніца, урочышча Замошша	3
Курган перыяду ранняга сярэднявечча	XI-XIII стагоддзі	3,3 км на паўночны ўсход ад вёскі Залессе, у лесе	3
Курганны могільнік-2 перыяду ранняга сярэднявечча	XI-XIII стагоддзі	0,5 км на захад ад вёскі Засімы, урочышча Шараеў Лес	3
Курганны могільнік перыяду ранняга сярэднявечча	V стагоддзе да н.э. — V стагоддзе н.э.	2,5 км на поўдзень ад вёскі Кісялёўцы, урочышча Ямішча	3

Вядомыя асобы

• Максім Антонавіч Антанюк
• Уладзімір Лукіч Верхавец
• Пётр Антонавіч Крачэўскі (1879—1928) — беларускі палітычны і грамадска-культурны дзеяч
• Уладзіслаў Юльянавіч Малахоўскі
• Алесь Паплаўскі
• Сцяпан Міхайлавіч Кірычук (нар. 1949) — кандыдат тэхнічных навук (1999), доктар сацыялагічных навук, дацэнт, ганаровы прафесар Цюменскай дзяржаўнай архітэктурна-будаўнічай акадэміі, сапраўдны член Муніцыпальнай акадэміі Расійскай Федэрацыі.

Першыя сакратары Кобрынскага райкама (гаркама) КПБ

• Аронаў (1940—1941)
• (1944—1957)
• (1957—1958)
• Барыс Ціханавіч Шумілін (1959—1961)
• Сяргей Міхайлавіч Шабашоў (1961—1962)
• (1962—1964)
• (1964—1970)
• Уладзімір Лукіч Верхавец (1970—1971)
• (1970—1971)
• (1974—1977)
• Мікалай Міхайлавіч Гвай (1977—1985)
• (1985—1991)
• (1991)

Ганаровыя грамадзяне Кобрынскага раёна

• Павел Рыгоравіч Каранчук (2005)
• Уладзімір Іванавіч Сухараў (2005)
• Андрэй Міхайлавіч Гольцман (2014)
• Марыя Мікалаеўна Клачковіч (2015)
• Уладзімір Рыгоравіч Кузіч (2015)
• Іван Паўлавіч Мароз (2015)
• Святлана Іосіфаўна Чырун (2017)
• Мікалай Аляксеевіч Кенда (2020)
• Пётр Сяргеевіч Папроцкі (2020)

Крыніцы

1. http://kobrin.brest-region.gov.by/index.php?option=com_content&view=article&id=13534&Itemid=1004&lang=ru
2. Вынікі перапісу 2009 года
3. «Дзяржаўны зямельны кадастр Рэспублікі Беларусь» Архівавана 25 жніўня 2011. (па стане на 1 студзеня 2011 г.)
4. Белорусская ССР. Административно-территориальное деление. На 1 января 1974 года. (руск.). — Выданне 5-е. — Мн.: Беларусь, 1974. — С. 25. — 248 с. — 10 000 экз.
5. Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Брестской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.
6. Рашэнне выканкома Брэсцкага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 11 жніўня 1959 г. // Зборнік законаў Беларускай ССР і указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР. — 1959, № 10.
7. Указ Президента Республики Беларусь от 4 января 2002 года № 6 "Об объединении районов и городов областного подчинения Республики Беларусь, имеющих общий административный центр" (нявызн.).

Літаратура

• Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987.
• Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. — 172 с.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кобрынскі раён
• Кобрынскі раённы выканаўчы камітэт Архівавана 7 лютага 2021. (руск.)
• Кобрынскі раён на сайце «Турыстычныя маршруты Брэстчыны» Архівавана 16 верасня 2019. (руск.)Архівавана 20 мая 2013.
• Выдатныя мясціны на партале globustut.by (руск.)
• Фотаздымкі на сайце Radzima.org