Azərbaycanca
Беларуская
Deutsch
English
Français
Қазақ
Lietuvių
Русский
ภาษาไทย
Türkçe
Українська
Мінскае ўзвышша займае найбольш высокую частку Беларускай грады і ўсёй Беларусі. На ўзвышшы размешчана сталіца Беларусі г. Мінск, большыя або меншыя часткі Барысаўскага, Валожынскга, Вілейскага, Дзяржынскага, Крупскага, Лагойскага, Маладзечанскага, Мінскага, Смалявіцкага раёнаў Мінскай вобласці.
Геаграфія
Узвышша працягнулася з паўднёвага захаду на паўночны ўсход больш чым на 150 км, з захаду на ўсход, у самым шырокім месцы, амаль на 120 км; плошча 7,3 тыс. км². Узвышша мяжуе на поўдні са Стаўбцоўскай раўнінай, на ўсходзе — з Верхнебярэзінскай нізінай і Цэнтральнабярэзінскай раўнінай, на поўначы — са Свянцянскімі градамі, на захадзе — з Ашмянскім узвышшам і Нарачана-Вілейскай нізінай. Вылучаюцца тры найвышэйшыя пункты Беларусі — Дзяржынская гара (345 м над узроўнем мора), Лысая гара (342 м) і Маяк (335 м). Над суседнімі нізінамі і раўнінамі ўзвышша прыўзнята на 150 м і больш. Рэльеф буйна-ўзгорысты, градава-ўзгорысты і ўзгорысты, перасечаны рачнымі далінамі, лагчынамі, месцамі шматлікімі ярамі. Трапляюцца озавыя грады і камавыя масівы.
На Мінскім узвышшы вылучаюць асобныя часткі, якія маюць сваю геалагічную гісторыю і сваё аблічча:
- Аляхновіцкае ўзвышша,
- Докшыцкае ўзвышша,
- Івянецкае ўзвышша,
- Лагойскае ўзвышша,
- Плешчаніцкае ўзвышша,
- Радашковіцкае ўзвышша.
Паводле новых даследаванняў, да Мінскага ўзвышша трэба адносіць і Валожынскае ўзвышша, якое па традыцыі разглядаюць як усходняе крыло Ашмянскага ўзвышша.
Геалогія
Мінскае ўзвышша складзена з уласна ледавіковых (марэна) і водна-ледачіковых (пяскі і жвір) адкладаў, якія намножыліся за час не менш як трох зледзяненняў. Паўднёвыя і паўднёва-ўсходнія схілы ўзвышша месцамі ўкрыты лёсападобнымі пародамі, што намножыліся ў час апошняга паазерскага зледзянення, калі ледавік падступаў да Мінскага ўзвышша.
На ўзвышшы выяўлены радовішчы пяску, жвіру, керамічнай сыравіны, падземных, у тым ліку мінеральных вод.
Гідраграфія
Мінскае ўзвышша з’яўляецца часткай водападзелу паміж басейнамі рэк Балтыйскага і Чорнага мораў. На яго схілах бяруць пачатак рэкі: басейна Нёмана — Вілія і яе левыя прытокі Сэрвач, Дзвінаса, Ілія; Заходняя Бярэзіна з Іслаччу, Сула і Уса. Тут пачынаюцца таксама рэкі басейна Дняпра — дняпроўская Бярэзіна і яе прытокі Поня, Гайна, Пліса, Свіслач, Пціч. Для водазабеспячэння і адпачынку насельніцтва створаны вадасховішчы на Свіслачы (Заслаўскае вадасховішча, Крыніца, Дразды), на р. Вяча (вадасховішча Вяча), на р. Пціч (Воўкавіцкае вадасховішча). Па тэрыторыі ўзвышша праходзіць канал Вілейска-Мінскай воднай сістэмы.
Расліннасць
Найбольшая разаранасць (каля 50 %) назіраецца на поўдні ўзвышша. Лясістасць на поўначы складае да 40-50 % (хваёвыя бары), на поўдні паніжаецца да 10-20 %. Балоты нешматлікія, пераважна асушаныя. Пашыраны яры.
Выдатныя мясціны
Мінскае ўзвышша вылучаецца маляўнічасцю краявідаў. Тут знаходзяцца Купалаўскі мемарыяльны запаведнік «Вязынка», спартыўны комплекс «Раўбічы», курорты, зоны адпачынку.
Гл. таксама
- Ашмянскае ўзвышша
- Навагрудскае ўзвышша
Літаратура
- Геаграфія Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Мн.: БелЭн, 1992. — С. 62-63.
Спасылкі
- Мапа найвышэйшых геаграфічных кропак Мінскай вобл.(недаступная спасылка) (руск.)
Аўтар: www.NiNa.Az
Дата публікацыі:
Minskae yzvyshsha zajmae najbolsh vysokuyu chastku Belaruskaj grady i ysyoj Belarusi Na yzvyshshy razmeshchana stalica Belarusi g Minsk bolshyya abo menshyya chastki Barysayskaga Valozhynskga Vilejskaga Dzyarzhynskaga Krupskaga Lagojskaga Maladzechanskaga Minskaga Smalyavickaga rayonay Minskaj voblasci Minskae yzvyshsha 2001 Minskae yzvyshsha 1977 Gara Mayak z boku v MacevichyKrayavid z pagorka y v Dayzhany Minskaga r naGeagrafiyaUzvyshsha pracyagnulasya z paydnyovaga zahadu na paynochny yshod bolsh chym na 150 km z zahadu na yshod u samym shyrokim mescy amal na 120 km ploshcha 7 3 tys km Uzvyshsha myazhue na poydni sa Staybcoyskaj rayninaj na yshodze z Verhnebyarezinskaj nizinaj i Centralnabyarezinskaj rayninaj na poynachy sa Svyancyanskimi gradami na zahadze z Ashmyanskim uzvyshsham i Narachana Vilejskaj nizinaj Vyluchayucca try najvyshejshyya punkty Belarusi Dzyarzhynskaya gara 345 m nad uzroynem mora Lysaya gara 342 m i Mayak 335 m Nad susednimi nizinami i rayninami yzvyshsha pryyznyata na 150 m i bolsh Relef bujna yzgorysty gradava yzgorysty i yzgorysty perasechany rachnymi dalinami lagchynami mescami shmatlikimi yarami Traplyayucca ozavyya grady i kamavyya masivy Na Minskim uzvyshshy vyluchayuc asobnyya chastki yakiya mayuc svayu gealagichnuyu gistoryyu i svayo ablichcha Alyahnovickae yzvyshsha Dokshyckae yzvyshsha Ivyaneckae yzvyshsha Lagojskae yzvyshsha Pleshchanickae yzvyshsha Radashkovickae yzvyshsha Pavodle novyh dasledavannyay da Minskaga yzvyshsha treba adnosic i Valozhynskae yzvyshsha yakoe pa tradycyi razglyadayuc yak ushodnyae krylo Ashmyanskaga yzvyshsha GealogiyaMinskae yzvyshsha skladzena z ulasna ledavikovyh marena i vodna ledachikovyh pyaski i zhvir adkladay yakiya namnozhylisya za chas ne mensh yak troh zledzyanennyay Paydnyovyya i paydnyova yshodniya shily yzvyshsha mescami ykryty lyosapadobnymi parodami shto namnozhylisya y chas aposhnyaga paazerskaga zledzyanennya kali ledavik padstupay da Minskaga yzvyshsha Na yzvyshshy vyyayleny radovishchy pyasku zhviru keramichnaj syraviny padzemnyh u tym liku mineralnyh vod GidragrafiyaMinskae yzvyshsha z yaylyaecca chastkaj vodapadzelu pamizh basejnami rek Baltyjskaga i Chornaga moray Na yago shilah byaruc pachatak reki basejna Nyomana Viliya i yae levyya prytoki Servach Dzvinasa Iliya Zahodnyaya Byarezina z Islachchu Sula i Usa Tut pachynayucca taksama reki basejna Dnyapra dnyaproyskaya Byarezina i yae prytoki Ponya Gajna Plisa Svislach Pcich Dlya vodazabespyachennya i adpachynku naselnictva stvorany vadashovishchy na Svislachy Zaslayskae vadashovishcha Krynica Drazdy na r Vyacha vadashovishcha Vyacha na r Pcich Voykavickae vadashovishcha Pa terytoryi yzvyshsha prahodzic kanal Vilejska Minskaj vodnaj sistemy RaslinnascNajbolshaya razaranasc kalya 50 naziraecca na poydni yzvyshsha Lyasistasc na poynachy skladae da 40 50 hvayovyya bary na poydni panizhaecca da 10 20 Baloty neshmatlikiya peravazhna asushanyya Pashyrany yary Vydatnyya myascinyMinskae yzvyshsha vyluchaecca malyaynichascyu krayaviday Tut znahodzyacca Kupalayski memaryyalny zapavednik Vyazynka spartyyny kompleks Raybichy kurorty zony adpachynku Gl taksamaAshmyanskae yzvyshsha Navagrudskae yzvyshshaLitaraturaGeagrafiya Belarusi Encykl davednik Mn BelEn 1992 S 62 63 SpasylkiMapa najvyshejshyh geagrafichnyh kropak Minskaj vobl nedastupnaya spasylka rusk